Садриддин Айнӣ
From Википедиа
| Садриддин Айнӣ Садриддин Айнӣ |
|
|---|---|
 |
|
| Зодаи | 1878 |
| Вафот кард | 1954 |
| Вазифа | нависанда |
Садриддин Айнӣ (1878 — 1954) (Хатти ниёгон: صدرالدین عینی) Асосгузори адабиёти советии тоҷик, нависанда, олим, академик ва аввалин президенти Академияи Фанҳои РСС Тоҷикистон(1951), ходими хизматнишондодаи илмии республикаи Тоҷикистон, академики фахрии Академияи Фанҳои РСС Узбекистон. Дар деҳаи Соктареи тумани Ғиждувони Бухоро, дар оилаи деҳқон таваллуд ёфта, аввал дар мактабҳои қишлоқ ва баъд дар мадрасаҳои Бухоро таҳсили илм кардааст. Эчодиёти ӯ аз солҳои 90-уми асри 19 шурӯъ мешавад ва ӯ зуд дар радифи шоирони пешқадам қарор мегирад. Садриддин Айнӣ дар ҳаракатҳои озодхоҳӣ ва инқилобии Бухоро иштироки фаъолона дошта аз аввалин касонест, ки дар мактаби ғайрирасми типи нав дарс медиҳад. Соли 1917 дар рӯзи ҳуҷуми иртичоиёни амир Садриддин Айнӣ дастгир шуда, 75 зарби дарра ҷазо мегирад ва сипас ба обхонаи арк партофта мешавад. Ӯро аскарони револютсионии рус озод мекунанд ва 3- июни соли 1917 вай ба Самарқанд меояд.
Садриддин Айнӣ - асосгузори адабиёти советии Тоҷик ва қаҳрамони Тоҷикистон.
Академик ва якум президенти (аз соли 1951 ) АФ РСС Тоҷикистон; академик АФ РСС Ӯзбакистон. Асосгузори адабиёти советии тоҷик ва таҳиягари адабиёти советии ӯзбак. Асари аввали - "Ҷаллодони Бухоро" (1920). Повести "Одина" (1924) ва романи "Дохунда" (1927-28, соли 1930 ба нашр расидааст) ва "Ғуломон" (1934) Муаллифи повести "Марги судхур" (1937, нашри коркарда баромадашуда соли 1953), ва "Ятим" (1940); "Ёддоштҳо" (дар 4 китоб, Ҷоизаи давлатии СССР (1950).
Соли 1978 бо қарори ЮНЕСКО 100-солагии зодрӯзи устод дар тамоми ҷаҳон қайд карда шуд.
