Pastafaryanizm
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Pastafaryanizm, İngilizcede "makarna" anlamına gelen "pasta" ve "Rastafaryanizm" kelimelerinin birleştirilmesiyle oluşturulmuş bir kelimedir ve Oregon Eyalet Üniversitesi fizik bölümü mezunu Bobby Henderson tarafından 2005'te kurulan parodi dinin[1] isimlerinden biridir. Uçan Spagetti Canavarı (USC) bu dinin tanrısıdır; dinin diğer bir ismi de Uçan Spagetti Canavarcılığı olarak çevrilebilir. Dinin inananları kendilerine "Pastafaryan" demektedirler.
Dinin kurulma amacı, A.B.D.'nin Kansas eyaletinin eğitim kurulu tarafından eyalet okullarında evrim kuramına alternatif olarak Akıllı Tasarım konusunun müfredata alınması kararını protesto etmekti. Henderson, eğitim kuruluna gönderdiği bir açık mektupla[2] Uçan Spagetti Canavarı isimli bir yaratıcıya olan inancından bahsetti ve okullarda "Pastafaryan" yaratılış kuramının da okutulmasını talep etti; bu suretle Akıllı Tasarım'ın öğretilmesine karşı reductio ad absurdum, yani "saçmalığa indirgeyen" bir sav öne sürmüş oldu.[3][4].
Uçan Spagetti Canavarına, yakın geçmişteki popülerliği ve basının yoğun ilgisi nedeniyle Richard Dawkins gibi tanrıtanımazlar tarafından Russell'in Çaydanlığının [5] çağdaş sürümü olarak bolca değinilmektedir.
Konu başlıkları |
[değiştir] İnançlar
Henderson, dininin inançlarını Akıllı Tasarım destekçilerinin sıkça kullandığı savlara tepki olarak geliştirdi[4]. Henderson'un temel savları şunlardır[6]:
- Evren, beraberinde bir dağ, ağaçlar ve bir cüce (resimde "cücük" yazıyor) ile birlikte, görünmeyen ve tespit edilemeyen bir Uçan Spagetti Canavarı (USC) tarafından yaratılmıştır.
- Evrim hakkındaki bütün kanıtlar Uçan Spagetti Canavarı tarafından yerleştirilmiştir. USC, etraftaki şeyleri olduklarından daha yaşlı göstererek Pastafaryan'ların inançlarını sınamaktadır (ayrıca bakınız: Omfalos). "Örneğin, bir bilimci bir kalıntıya radyokarbon testi uygulasın. Kalıntıdaki Karbon-14'ün %75'inin elektron ışınımıyla Nitrojen-14'e dönüştüğünü görsün, ve bu kalıntının yaklaşık 11.000 yıllık olduğu sonucuna ulaşsın; zira karbon-14'ün yarıömrünün 5.730 yıl olduğu düşünülüyor. Ancak bilimcimizin gözden kaçırdığı şey, yaptığı her ölçümde Uçan Spagetti Canavarı'nın gelip Kutsal Makarna Kollarıyla onun bulduğu sonucu değiştiriyor olduğudur. Elimizde bunun nasıl mümkün olduğunu detaylarıyla anlatan ve O'nun bunu neden yaptığını söyleyen çok sayıda belge mevcuttur. O elbette ki görünmez olandır, normal cisimlerin içinden kolaylıkla geçebilendir."
- Pastafaryan inancındaki Cennet'te göze çarpan iki nokta vardır. "A) Uçsuz bucaksız bira volkanlarıyla doludur. B) Bir striptizci fabrikası vardır."[6]
- Pastafaryan dininin metinlerine Delifişek denir. On Emir yerine ahlâkî açıdan daha zayıf olan sekiz "Yapmazsanız Çok Memnun Olurum" maddesi içerir.
- Duaların ve Delifişek'in belli bazı ayetlerinin vb. sonunda "RAmen" denir. Bu kelime Musevilik'te, Hıristiyanlık'ta ve İslam'da kullanılan "Amîn" (ing. Amen) kelimesi ile bir makarna çeşidi olan "ramen"in birleştirilmesiyle oluşturulmuştur. Her ne kadar geleneksel olarak büyük "R" ve "A" ile yazılsa da sadece büyük "R" ile yazılması da kabul edilebilir.
[değiştir] Korsanlar ve Küresel Isınma
Pastafaryan inanç sistemine göre, korsanlar "mutlak kutsallıktaki varlıklar"dır ve gerçek Pastafaryanlardır. "Hırsız ve dışlak" kişiler oldukları izlenimi Ortaçağda Hıristiyan din alîmlerince yayılmış yanlış bilgilerin sonucudur. Pastafaryanizme göre onlar gerçekte "barışsever kâşifler ve iyiniyet elçileri"dir ve çocuklara şeker dağıtırlar.
Henderson korsanlarla ilgili görüşlerini Kansas Eğitim Kuruluna gönderdiği mektuba ekledi. "Küresel ısınmanın, depremlerin, tayfunların vb. felaketlerin nedeninin dünyadaki korsan sayısının 1800'lerden beri azalmakta oluşu olduğu"nu ileri sürdü.[6] Mektuba eklediği bir çizelgede korsanların sayısı azaldıkça küresel sıcaklığın yükseldiği görülüyordu; bu suretle istatistiksel olarak anlamlı görünen bir bağlaşımın illâ ki nedensel bir ilişkiye işaret etmediğini gösteriyordu (bkz. kafa karıştırmak).
[değiştir] Uçan Spagetti Canavarının Kutsal Kitabı
Bobby Henderson Uçan Spagetti Canavarının Kutsal Kitabını yazması için Aralık 2005'te 80,000$ USD miktarında bir öndelik aldı. Henderson, kitabın satışından elde edeceği gelirle bir korsan gemisi inşa etmeyi ve dünyayı dolaşarak kâfirleri Pastafaryan dinine geçirmeyi planladığını söyledi. [7] Kitabın yayım tarihi 28 Mart, 2006'dır (ISBN 0-8129-7656-8).
Uçan Spagetti Canavarının Kutsal Kitabı, İncilin Pastafaryan dinindeki karşılığıdır. İncilde yer alan Hz. Musa gibi kişiliklere USM'de karşılık olarak bir korsan olan Kaptan Mosey gibi kişilikler getirir. Kutsal kitapta sekiz tane "Eğer Yapmazsanız Çok Memnun Olurum" yer alır; bunlar On Emir'in parodileştirilmiş halleridir.
[değiştir] Tarihçe ve gelişmeler
Uçan Spagetti Canavarı Kilisesinin ve adını aldığı tanrısının halka ilk sunuluşunun, Bobby Henderson'un USC'yi ve Akıllı Tasarımın okullarda öğretilmesini konu alan açık mektubunu Kansas Eğitim Kuruluna gönderdiği 7 Mayıs 2005 tarihinde olduğu söylenebilir. Henderson mektubu ve ardından kurul üyelerinden gelen tepkileri kendi internet sitesinde yayımladı [8].
Henderson'un kurula meydan okuyuşu duyuldukça internet sitesi ve sürdürdüğü mücadele ilgi uyandırdı ve destek topladı. Henderson'un savının hicivci ruhu, Uçan Spagetti Canavarını "blog"cular arasında olduğu kadar mizah internet kültürü sitelerinde gözdeleştirdi. Site ABD'deki Sensible Erection programında 17 Haziran 2005'te tanıtıldı.[9] Ek olarak Boing Boing, Something Awful, Fark.com, Uncyclopedia gibi sitelerde de yer aldı. Uçan Spagetti Canavarı, Akıllı Tasarımın öğretilmesine karşı bir sembol haline dönüştükçe medya da konuyu işlemeye başladı. [10][11][12]
Ağustos 2005'te, okuyuculardan birinin tepkisi üzerine BoingBoing.net sitesi Hz. İsa'nın Uçan Spagetti Canavarının oğlu olmadığını deneysel olarak ispatlayabilen ilk kişiye 250.000$ "akıllıca tasarlanmış nakit" ödül vereceğini açıkladı[13], daha sonra da ödülü 1.000.000 dolara çıkardı. [14] Bu bahis yaratılışçı Ken Hovind'in bilimcilerce mantık hatalarıyla dolu olduğu söylenen bahisine gönderme yapmaktaydı (Ken Hovind evrenin ve yaşamın ortaya çıkışının açıklanmasında evrimin "mümkün olan tek yol" olduğunu ispatlayana 250.000$ ödül verecekti).[15]
[değiştir] Gözde kültürde Uçan Spagetti Canavarı
- Playboy dergisinin Ocak 2006 sayısında Kansas Okul Kurulu'na gönderilen açık mektubun bir kısmı yayımlandı.
- Richard Dawkins, Tanrı Yanılgısı adlı kitabındaki bazı görüşlerini anlatmak için The Colbert Report ve Talk of the Nation - Science Friday gibi (ABD'deki) bazı TV programlarında USC'ye başvurdu.[16] Dawkins'in South Park dizisindeki canlandırılmış karakteri de dizinin "Go God Go" bölümünde dine karşı bir sav kullanırken USC'ye başvurdu.
- Uçan Spagetti Canavarı The IT Crowd ve South Park gibi (ABD'deki) bazı televizyon programlarında yer aldı.
[değiştir] Ayrıca bakınız
- Yaratılış-Evrim tartışması
- Yaratılışçılık
- Frizbitaryanizm
- Akıllı tasarım
- Akıllı düşüş
- Görünmeyen Pembe Tekboynuzlu At
- Geçen Perşembecilik
- Russell'in Çaydanlığı
- Açık Kaynaklı Din
[değiştir] Yabancı dildeki kaynaklar ve notlar
[değiştir] Dipnotlar
- ^ But Is There Intelligent Spaghetti Out There?. New York Times Arts article. 2007-02-05 tarihinde erişildi. 'Spaghetti Monster' is noodling around with faith. USA Today Science & Space article. 2007-02-05 tarihinde erişildi. Church of the Flying Spaghetti Monster. James Randi Educational Foundation article September 16, 2005. 2007-02-05 tarihinde erişildi.
- ^ Henderson, Bobby (2005). Open Letter To Kansas School Board (HTML). 2007-01-09 tarihinde erişildi.
- ^ "Verbatim: Noodle and Balls This, Kansas", Washington Post, August 28, 2005.
- ^ a b Thierman, Jessica, "Touched by His Noodly Appendage", Gelf Magazine, September 18, 2005.
- ^ Wolf, Gary, "The Crusade Against Religion", Wired News, October 23, 2006.
- ^ a b c Henderson, Bobby (2005). Church of the Flying Spaghetti Monster (HTML). 2006-06-11 tarihinde erişildi.
- ^ Craig, Katleen, "Passion of the Spaghetti Monster", Wired News, December 22, 2005.
- ^ Kansas Eğitim Kurulunun açık mektuba tepkileri. Henderson, Bobby (June 25 2005). 2006-01-09 tarihinde erişildi.
- ^ Intelligent Design and Pirate Global Warming. Sensible Erection (June 17 2005). 2006-06-11 tarihinde erişildi.
- ^ "The Flying Spaghetti Monster", New Scientist, August 6, 2005.
- ^ Rothschild, Scott, "Evolution debate creates monster", Lawrence Journal-World, August 24, 2005.
- ^ Boxer, Sarah, "But Is There Intelligent Spaghetti Out There?", New York Times, August 29, 2005.
- ^ Boing Boing's $250,000 Intelligent Design challenge. BoingBoing.net. 2006-06-11 tarihinde erişildi.
- ^ template:cite web kullanımında hata: Parametreler url ve başlık tanımlanmalı.
- ^ Hovind's Challenge. Index to Creationist Claims. TalkOrigins.org. 2006-06-11 tarihinde erişildi.
- ^ "Richard Dawkins / Salmon Farming", Science Friday, NPR, October 6, 2006.
[değiştir] Genel kaynaklar
- Henderson, Bobby (2006). The Gospel of the Flying Spaghetti Monster. Villard Books. ISBN 0-8129-7656-8.
[değiştir] Diğer yabancı medya kaynakları
- Schofield, Jack, ""Intelligent Design" and Pastafarianism", Guardian Unlimited, August 20, 2005.
- "Evolution Debate Spawns a Saucy Monster", Wichita Eagle, August 28, 2005.
- "In the beginning there was the Flying Spaghetti Monster", Daily Telegraph, September 11, 2005.
- "Flying Spaghetti Monster gains following", Associated Press, September 24, 2005.
[değiştir] Yabancı dış bağlantılar
- Originating Website, including Henderson's open letter sent to the Kansas Board of Education
- Flying Spaghetti Monster Flying Spaghetti Monster entry at the Uncyclopedia
- Henderson news article
- Sampling of Evidence in Support of the FSM - from the Science Creative Quarterly
