Zeytinbağı, Mudanya

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Mudanya ilçesine bağlı şirin bir belde olan Zeytinbağı (Trilye)(Triglia), ilçenin batısında, Mudanya'ya 11 kilometre uzaklıkta, deniz kıyısındadır.

Köyün tarihi çok eski olmakla birlikte Antik dönemdeki adı, Caesareia veya Briyllios olarak geçmektedir. Trilye adı da Briyllius'tan gelmiş olmalıdır. Trilye'nin adına çok eski belgelerde rastladık. Belgelere göre köyde, Rumlar ve Türkler birlikte yaşamışlar. Trilye adına önceleri bir bölge adı olarak rastlanıyor. Hatta Romalılar zamanında bu bölge Şarabının çok makbul olduğu ve özel olarak Roma`ya gönderildiği yazılmıştır. Adının oluşumu herkesin bildiği üç papaz hikayesinden gelir. (Bizim aile içinde de bu anlatılır). Zaten bu Papazların adları yörede birçok araziye verilmiştir.(Ayi Sotiri tepesi gibi)Bir belgede ise, köy yakınlarında Balica Çiftliği varmış. 1880'li yıllardan baslayarak kentte Belediye örgütü kurulmuştur. 1886 yılında Hiristoforus Efendi, 1888 yılında Mehmet Hayri, 1889 yılında Yorgi Efendi Belediye Başkanı olmustur. 5 kiţilik Belediye Meclisinin de tüm üyeleri Rum'dur. 1908 yýllığına göre bu beldede 820 hane vardı. XIX. Yüzyılın sonlarında beldede; 199 müslüman, 3.657 Rum yaşamaktaydı. Bu tarihlerde beldede 19 yağhane, 2 hamam, 2 okul, 1 cami ile 7 kilise vardı. Köy yakınlarında Ayayani ve Ayostri adlı mesir yerleri vardı. Beldeye bağlı köyler ise şunlardır: Çamlık, Çayönü, Çınarlı, Emirleryenicesi, Esence, Evciler, Eğerce, Hançerli, Mesudiye, Söğütpınar, Yalıçiftlik, Yaman ve Yörükyenicesi. Kurtulus Savaşı sonrasında köyü terk eden Rum'ların yerine, Girit göçmenleri yerleşmiş ve buranın adı Zeytinbağı olarak değiştirilmiştir. Beldede, 1927 yılında 2.516, 1990 yılında ise 2399 kişi yaşamaktaydı. Tüm bucakta ise nüfus 9.000'e yakındır. Köyde çok sayıda kilise vardır. Bu kiliselerden H. Stephanos (Kenolakkos-Trigleia) eski bir Bizans kilisesidir. Bu kilisenin yapılışı 720'li yıllara kadar iner. Bu kilise, Mudanya'nın alınması ile birlikte camiye dönüstürülmüstür. 1918 yılında Rumlar kasabaya tekrar gelince cami, kiliseye dönüştürülmüş, 1922 yılında tekrar Fatih Camii adıyla ibadete açılmıştır. Kilise yakınında bir hamam vardır. Panagia Pantobasılıssa (Kemerli) Kilisesi ise olasılıkla XIV. Yüzyılda yapılmıştır. Bugün terkedilmiş durumdadır. Ayrıca Trilye'de eski belgelerde geçen şu kiliseler vardı; H. Athanasios, H. Basileios, Christos Soteros, H. Demetrios, H. Georgios Keto, H. Georgios Kyparissiotes, H. Marina, H. Parapoline, H. Parakeve, H. Spyridon kiliseleri ile Madikkion ve Pelekete Manastırları.

Bütün yazılı belgelerde "Eski bir Rum köyü olan Trilye" diye bir başlangıç yapılır. Bu yanlıştır. Bugünkü Zeytinbağı Rumlar tarafından değil, Kayı boyundan olduğu tahmin edilen ve Yıldırım Bayezid 'ın veziri, ayni zamanda Üsküdar Emiri olan dedemiz (1) tarafından bugünkü cami etrafında kurulmuştur. Rumların kurduğu köyün adı Pala Hurya'dır ve bugünkü Zeytinbağı'den 1 km ileride ( Eşkel yönüne doğru ) sol taraftadır. Arkeologlar tarafından inceleme yapılırsa o köyün mazisi daha eski çağa dayandığı ortaya çıkacaktır. Daha sonraları bu iki köy birleşerek bugünkü hale gelmiştir. Zaten köy içinde bulunan antik taş kalıntıları da bunu göstermektedir. Trilye'deki arazinin çoğunluğu Sultan Yıldırım Vakfına ait olup zamanla el değiştirmiştir.

Halkı yerlilerinin yanında,Girit göçmenleri,Arnavutluk göçmenleri,Selanik göçmenleri,Bulgaristan göçmenleri,Dedeağaç göçmenleri,Serez göçmenleri,Bitola göçmenleri,Usturumca göçmenleri Karadeniz göçmenlerinden vs. oluşmaktadır.Son yıllarda Tokat ve diğer doğu illerinden göçde olmuştur.