Karl Marx
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Karl Heinrich Marx (thường được phiên âm là "Các Mác"; sinh 5 tháng 5 năm 1818 tại Trier, Đức – mất 14 tháng 3 năm 1883 tại Luân Đôn) là nhà tư tưởng, nhà kinh tế chính trị, nhà lãnh đạo cách mạng của Hiệp hội Người lao động Quốc tế. Marx được nhắc đến với nhiều chủ đề khác nhau, nhưng ông nổi tiếng nhất với những phân tích lịch sử dựa trên thuật ngữ đấu tranh giai cấp, được tổng kết lại trong những lời mở đầu cho Bản Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản (Das Manifest der Kommunistischen Partei): "Lịch sử của tất cả các xã hội từ trước đến nay là lịch sử của đấu tranh giai cấp."
Mục lục |
[sửa] Tiểu sử
[sửa] Tuổi thơ
Karl Marx sinh ra trong một gia đình Do Thái giàu có ở Trier, Đức. Người cha của ông, Heinrich, có nguồn gốc nhiều đời là giáo sỹ Do thái, đã cải đạo sang Ki-tô giáo, dù ông có nhiều xu hướng thần luận. Tên thật của cha của Marx là Herschel Mordechai, nhưng khi luật của nước Phổ không cho phép người Do Thái làm về luật pháp, ông đổi sang đạo Lutheran. Tuổi thơ của Mark được tiếp xúc với nhiều học giả, họa sỹ thường xuyên lui tới gia đình ông.
[sửa] Giáo dục
Sau khi tốt nghiệp trường trung học Trier, Marx vào Đại học Bonn năm 1835 ở tuổi 17 để học về luật, ở đây ông tham gia nhóm uống rượu Quán Trier và đã từng là chủ nhiệm của nó; vì thế việc học tập của ông cũng bị ảnh hưởng. Marx quan tâm đến nghiên cứu triết học và văn học, nhưng cha của ông không cho phép điều đó vì ông không tin rằng Marx sẽ không sống sung túc trong tương lai nếu là một học giả. Những năm tiếp theo, cha của Marx buộc ông chuyển sang Đại học Friedrich-Wilhelms ở Berlin, một trường nghiêm túc và hàn lâm hơn. Khi đó, Marx viết nhiều thơ và tiểu luận liên quan đến cuộc sống, sử dụng ngôn ngữ triết học nhận được từ người cha thần luận tự do của mình, chẳng hạn tác phẩm "Thượng đế". Trong suốt giai đoạn này, ông tiếp thu triết học vô thần của những người Hegel cánh tả (hay Hegel trẻ). Marx đạt học hàm Tiến sỹ năm 1841 với luận án mang tiêu đề: "Sự khác biệt giữa triết học Epicurean và Democritean về tự nhiên".
[sửa] Marx và những người Hegel trẻ
Ở Berlin, Marx chủ yếu quan tâm đến triết học, ông tham gia một nhóm sinh viên và giáo sư trẻ gọi là những "người Hegel trẻ". Đối với nhiều người trong số họ, phương pháp biện chứng của Georg Wilhelm Friedrich Hegel, mặc dù chỉ với nội dung lý thuyết, đã cung cấp một vũ khí mạnh mẽ cho việc phê bình nền chính trị và tôn giáo lúc đó. Một số thành viên đã thấy sự tương tự giữa triết học Aristote và triết học Hegel. Một người Hegel trẻ khác, Max Stirner, đã áp dụng sự phê bình Hegel và cho rằng những người theo chủ thuyết vô thần thật sự là những người "ngoan đạo" (trong cuốn Der Einzige und sein Eigenthum). Quan điểm của ông không được đồng tình bởi hầu hết các đồng sự; nhưng dù sao cuốn sách của Stirner là lý do chính để Marx từ bỏ quan điểm của Ludwig Andreas Feuerbach để phát triển các khái niệm cơ bản của chủ nghĩa duy vật lịch sử. Một trong những giáo sư của Marx là Nam tước Westphalen, cha của Jenny von Westphalen, người vợ của Marx sau này.
[sửa] Những hoạt động của châu Âu
[sửa] Ở London
[sửa] Cuộc sống gia đình
[sửa] Cuộc sống về già
Marx sống trong nghèo khó những năm cuối đời và mất tại London năm 1883.
[sửa] Những điều ảnh hưởng đến tư tưởng Marx
[sửa] Triết học của Marx
Triết học Marx kế thừa những tinh hoa của triết học cổ điển Đức thế kỉ XVIII. Không chỉ kế thừa, Marx đã phát triển những tinh hoa đó và đưa chúng lên một tầm cao mới về chất. Những tiền đề triết học Marx là triết học Duy tâm biện chứng của Hegel và triết học Duy vật siêu hình của Feurbach. Trong triết học của Hegel, Marx đã phát hiện ra và kế thừa "hạt nhân hợp lí" trong vấn đề phương pháp luận triết học, đó là phép biện chứng. Trong triết học của Feurbach, Marx đã tiếp nhận và kế thừa điểm tiến bộ về thế giới quan của Feurbach, đó là thế giới quan Duy vật. Marx cũng nhận ra những hạn chế trong triết học của Hegel, đó là thế giới quan duy tâm và phương pháp luận siêu hình trong triết học của Feurbach. Để sửa chữa những hạn chế trên của Hegel và Feurbach, Marx đã kết hợp những ưu điểm của hai triết học trên để tạo ra triết học của mình, đó là triết học Duy vật biện chứng. Như thế, triết học Duy vật biện chứng không những khắc phục được hạn chế của triết học Duy tâm biện chứng và triết học Duy vật siêu hình mà còn nâng chúng, tức phép biện chứng và thế giới quan duy vật lên một tầm cao mới vĩ đại. Từ thời điểm đó, phép biện chứng đã trở thành phép biện chứng duy vật và thế giới quan duy vật đã trở thành thế giới quan duy vật biện chứng.
[sửa] Phê bình chủ nghĩa tư bản
Marx đã mất nhiều thời gian trong cuộc đời để nghiên cứu chủ nghĩa Tư bản, tức phương thức sản xuất của thời đại ông đang sống. Marx cho rằng, Chủ nghĩa tư bản, với nền tảng của nó là sở hữu tư nhân về tư liệu sản xuất và bóc lột lao động làm thuê, là hình thức bóc lột cuối cùng trong lịch sử. Một loạt những phê phán đã được ông đưa ra, những phê phán đó đến ngày nay vẫn còn nguyên giá trị vì nó đã đánh trúng vào những hạn chế thuộc về bản chất của phương thức sản xuất Tư bản. Thực sự, những luận điểm Marx đã nêu ra về hạn chế của Chủ nghĩa Tư bản là không thể chối bỏ, không thể thay đổi trong khuôn khổ của Chủ nghĩa Tư bản, của Tự do Tư sản. Để khắc phục những hạn chế lịch sử của Chủ nghĩa Tư bản, Marx đã đưa ra học thuyết về Cách mạng vô sản và Cách mạng Cộng sản.
[sửa] Phê bình nền dân chủ tư sản và chủ nghĩa bài Do Thái
[sửa] Ảnh hưởng của Marx
Xem thêm: Chủ nghĩa Marx
[sửa] Chủ nghĩa phê bình
[sửa] Tham khảo
- Stephen Jay Gould, A Darwinian Gentleman at Marx's Funeral - E. Ray Lankester, Page 1, Find Articles.com (1999). (Marx's tomb)
- Daniel Little, The Scientific Marx, University of Minnesota Press (1986), trade paperback, 244 pages, ISBN 0816615055 (Marx's work considered as science)
- Duncan, Ronald, with Wilson, Colin, (editors) Marx Refuted, Bath, U.K.,(1987) ISBN 0906798-71-X
- David McLellen, Karl Marx: His Life and Thought
- Hal Draper, Karl Marx's Theory of Revolution (4 volumes). Monthly Review Press.
- Boris Nicolaevski & Otto Maenchen-Helfen, Karl Marx: Man and Fighter, Penguin books.
- Maximilien Rubel, Marx without myth: A chronological study of his life and work, Blackwell, 1975, ISBN 0631157808
- Francis Wheen, Karl Marx, Fourth Estate (1999), ISBN 1857026373 (biography of Marx)
- Isaiah Berlin, Karl Marx: His Life and Environment by Isaiah Berlin
[sửa] Các tác phẩm tiêu biểu của Karl Marx và Friedrich Engels
- Lời đầu của góp phần phê phán triết học pháp quyền của Hegel
- Bản thảo kinh tế - triết học 1844
- Tình cảnh giai cấp lao động ở Anh
- Gia đình thần thánh
- Hệ tư tưởng Đức
- Sự khốn cùng của Triết học
- Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản 1848
- Tư bản
- Phê phán cương lĩnh Gôta
- Chống Đuyrinh
- Nguồn gốc gia đình
[sửa] Xem thêm
- Friedrich Engels
- Chủ nghĩa Marx
- Đấu tranh giai cấp
- Chủ nghĩa Mác Lê nin
[sửa] Liên kết ngoài
- Tiểu sử trên trang Đảng Cộng sản Việt Nam
- Tóm tắt Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản
- Với Các Mác, cuộc sống là dòng chảy luôn vận động-GS Tương Lai
- Những ngộ nhận về học thuyết Marx - Nguyễn Hoài Vân
