Tứ Sắc
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Tứ Sắc là tên một trò chơi bài lá phổ biến ở miền Trung và miền Nam Việt Nam. Đây chính là một dạng khác của bộ bài Tam Cúc. Đối tượng chơi Tứ Sắc chủ yếu là phụ nữ và người già. Tứ Sắc thích hợp với số lượng người chơi là 4 người.
Mục lục |
[sửa] Quân bài
Bài Tứ Bắc làm bằng bìa, hình chữ nhật. Bộ bài có 3 loại quân với 4 màu xanh, vàng, trắng, đỏ do vậy có tên là "tứ sắc". Tuy nhiên, trên mặt quan bài chỉ viết chữ chứ không minh họa hình ảnh giống như bài Tam Cúc và bài Tổ Tôm, đồng thời kích thước cũng nhỏ và ngắn hơn. Phía mặt ngoài lá bài chỉ có một màu và các đạo quân khác màu nhưng có giá trị như nhau cho mỗi loại quân cùng tên. Mỗi đạo quân màu bao gồm : Tướng (4 lá), Tượng (4 lá), Xe (4 lá), Pháo (4 lá), Mã (4 lá), Tốt (4 lá). Mỗi màu có 28 lá và cả bộ bài có 112 lá.
[sửa] Mục đích
Mục đích của trò chơi Tứ sắc là làm tròn bài, cách làm này được gọi là tới, bằng cách kết hợp các nhóm bài chẵn và lẻ. Người nào tới trước thì người đó thắng và không có nhất, nhì, ba, bét.
[sửa] Các khái niệm
[sửa] Chẵn
Khái niệm chẵn cho các quân, nhóm quân thỏa mãn điều kiện sau:
- Từ 2 đến 3 lá bài giống nhau và cùng màu.
- Quân Tốt có từ 3 đến 4 lá bài khác màu.
- Tướng có từ 1 đến 3 lá bài.
Bốn là bài giống nhau mà cùng màu là chẵn là được gọi là quan.
[sửa] Lẻ
Khái niệm lẻ cho các quân, nhóm quân thỏa mãn điều kiện sau:
- Bộ ba Tướng - Sĩ - Tượng, Xe - Pháo - Mã cùng màu.
[sửa] Rác
Những lá bài thừa ra không được xếp vào chẵn hay lả thì được gọi là rác.
[sửa] Cách chơi
[sửa] Chia bài
Một người sẽ chia bài cho những người chơi cùng cứ 5 lá một lượt cho đến khi đủ 20 lá một người. Người nào muốn lấy cái sẽ được chia thêm 1 quân nữa và được ra bài đầu tiên. Phần bài còn lại được úp kín, đặt ở giữa (gọi là nọc) để cho mọi người có thể lấy được thêm về sau. Mọi người sẽ sắp xếp bài theo các bộ chẵn và lẻ, rác để chuẩn bị làm tròn bài.
[sửa] Cách ăn vào bài
- Ăn vào bài chẵn:
Người nào cầm cái sẽ đánh trước một lá rác vào cửa bên phải của mình. Người ngồi bên phải nhà cái nếu trên tay đã có một lá rác giống lá đánh ra đó thì sẽ lấy vào làm một đôi (chẵn). Sau khi ăn quân này thì người đó phải có trách nhiệm đánh sang bên phải mình một lá rác khác để bài trên tay mình luôn có số lượng là 20 lá. Nếu hai người còn lại có một đôi giống quân bài nhà cái đánh ra thì một trong hai nhà đó có quyền lấy lá bài đó về và phải đánh trả lại lá bài rác vào cửa đó. Cách ăn lá bài và trả lại lá bài hơi giống trong chơi bài tá lả. Tuy nhiên, trong hai người còn lại đó, người nào có số lượng lá bài chẵn nhiều hơn thì được ưu tiên vào chẵn (ăn quân) hơn.
- Ăn vào bài lẻ:
Nếu nhà cái đánh ra một quân Pháo xanh, mà nhà bên tay phải đã có quân Xe xanh và Mã xanh thì sẽ được lấy bài vào lẻ. Nếu người này không có bài để lấy vào lẻ thì hai người còn lại cũng không được lấy mặc dù trên tay có cặp quân chờ lẻ sẵn. Nguyên tắc ăn lẻ là : phải ăn đúng vị trí cửa đánh.
Nếu người bên tay phải có thể ăn Pháo xanh vào lẻ, nhưng hai nhà còn lại thì có thể ăn quân đó vào chẵn thì hai người này được ưu tiên ăn quân rác vừa được nhà cái đánh. Luật chơi của Tứ Sắc là : ưu tiên chẵn trước, lẻ sau.
Nếu cả ba người còn lại không thể lấy con rác do nhà cái đánh thì theo thứ tự, người ngồi bên tay phải nhà cái sẽ được lấy (còn gọi là kéo hay lật) một lá bài ở tập bài giữa chiếu (nọc) và lại tuân theo những quy định trên để mọi người ăn vào bài chẵn, lẻ cho đến khi xuất hiện tới.
Tới là tình huống khi một người đã hết rác và có hai tình huống chờ để tới:
- Bài đã chẵn:
Khi một người đã hết rác thì chỉ cần chờ đến lượt mình hoặc người khác lấy bài ra từ nọc được lá Tướng thì được tới và sẽ thắng. Hoặc khi trên tay đã có hai lá bài của bộ bài chẵn mà bài do người khác vừa đánh ra có thể lấy để kết hợp cùng làm bộ chẵn thì cũng sẽ được tới. Nếu bài ăn vào chẵn đó tạo thành đủ 4 quân thì được tới ở giá trị tới Quan.
- Bài đang chờ vào chẵn hoặc lẻ thì vừa hết rác.
Khi một người đã đủ các bộ chẵn hoặc lẻ mà chỉ cần thêm 1 lá bài phù hợp nữa là hết rác thì trường hợp này gọi là chờ vào chẵn hoặc lẻ để được tới.
Trong khi chơi, các lá bài được lấy vào chẵn hoặc lẻ thì được để dưới chiếu bài trước mặt, để mọi người cùng nhìn thấy chứ không được cầm lên trên tay. Nếu ngay từ lúc chia bài, trên tay đã có 4 lá bài giống nhau (có Quan) thì cũng phải hạ Quan này xuống chiếu để mọi người cùng biết.
[sửa] Thông tin thêm
Tứ Sắc cũng giống như một số bài lá khác là được dùng để xem bói vận mệnh.
Người Huế cũng dùng bộ bài tứ sắc để chơi theo một cách khác nhưng gồm 3 người chơi gọi là bài xệp. "Bài vụ", "Tứ Sắc", '"mạt chược" và "kiệu" được coi là bốn trò chơi cung đình Huế.
