Vierschare
From Wikipedia
De vierschare was in 't Ancien Regime een rechtbank wo die zowel strafrechtelike zaken als burgerlike zaken gevonnist wiern. Vierscharen werkten ip lokaal niveau. De heer van de heerlikheid of 't rechtsgebied stelde de schepens an. 't Waren die schepens die recht spraken. Den baljuw als vertegenwoordiger van 't keuninklik gezag kost overtreders van de wet voôr de vierschare trekken, en ie wakte d'r ook over dat d'uutsprake van de schepens uut gevoerd wier. 't Woord vierschare verwiest no de vier banken voe de vier partien bie 't proces: d'eiser, de verwerder (de gedaagde), de schepens als rechter, en den baljuw als openbaar ministerie.
Inoud |
[bewerk'n] Locatie van de vierschare van 't Brugse Vrije
Voe 't Brugse Vrije zetelde de vierschare in de Middeleeuwen in de Steiger (ten Steeghere), een gebouw ip de Burg van Brugge bie d'Illig Bloedkapelle, en later in 't Landhuus van 't Brugse Vrije, ook ip de Burg van Brugge, mor an den overkant van 't pling tegen over de Bloedkapelle.
[bewerk'n] Taken van de vierschare van 't Brugse Vrije
Recent onderzoek weês uut dat de strafrechterlike zaken wiern ipgesplitst in enerzids moordzaken, verkrachtinge, en andere zware delicten waarip dat de doôdstraffe stond, en anderzids de kleêne misdrievjes, injuriën genaamd, womee dat bedoeld wiern al de zaken lik schelden, verwieten, bloêneuzen, trekn en duwn, waârip dat er erestraffen stoen. Ingeval dat de doôdstraffe wier uutgesproken wier ze meestal uutgevoerd ip de Burg, dus vlak voôr 't Landhuus. De beul die 't werk moste doen wier tonne de scherprechter genaamd. Eén van de bekende scherprechters die voe 't Brugse Vrije werkte was Hans-Jürgen. Onderzoek van criminele rechtsprake kun je doen an d'hand van baljuwsrekeningen. Ze worn bewaard in 't Algemeên Rieksarchief in Brüssel, en dadde vanaf de Middeleeuwen. Ook 't Stadsarchief Brugge bewaart een oeden verluudboek waârin dat er vonnissen van criminele processen zien bewaard.
De burgerlike zaken die deur de vierschare gevonnist wiern, waarn al de zaken wo dat er tussen den eiser en de verwerder een onderling contract was, een verbintenisse, lik bevoorbeeld een koopcontract, e pachtcontract, een arbeidscontract, enzovodder. Processen voôr de vierschare waren in 't openbaar, met minimum tweê schepens.
[bewerk'n] Procedeure
Processen voôr de vierschare begosten geweunlik met een eis, vroeger heesch genaamd. Processen die begost waren voôr de kamer, maâr afgeleid wiern no de vierschare wieren requeste loco heesch genaamd. Ondanks de taakverdelinge tussen de kamer en de vierschare, en ondanks 't verschil in begundocument, verliep de procedeure in 't Vrije grotendeels geliekkig.
[bewerk'n] Afschaffinge
In 1787 probeerde den Oostenrikse keizer Jozef II 't rechtswezen in de Zudelike Nederlan t'ervormen, mor omdat er vreed vele protest tegen kwam, is dadde uutendelik nie deure gegaan. In de jaren die volgden was 't heel onrustig in Europa: in 1789 was er de Fransche Revolutie, de Brabantse Omwentelinge, riepen de Verenigde Belgische Staten under onafhankelikheid uut, wiern ze were veroverd deur d'Oostenrikers, vielen de Franschen bin, eroverden d'Oostenrikers uus nog ne keer, en vielen uutendelik de Franschen definitief bin. Met de komste van Napoleon en de Franschen wier heel rechtssysteem van 't Ancien Regime ofgeschaft. De vierschare en de kamer van 't Brugse Vrije wier vervangen deur de Municipaliteit van de stad Brugge en 't Land van 't Vrije.
[bewerk'n] Bron
INGHELBRECHT, L., Processen in het Brugse Vrije, Taakverdeling tussen kamer & vierschaar, in: Jaarboek Spaenhiers, Koekelare, 2007.
