Ισοβουτάνιο
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
| Ισοβουτάνιο | |
|---|---|
 |
|
| Γενικά | |
| Όνομα | Ισοβουτάνιο |
| Συνώνυμα | μεθυλο-προπάνιο |
| Χημικός τύπος | C4H10 |
| SMILES | C(C)CC |
| Μοριακό βάρος | 58,12 g/mol |
| Εμφάνιση | Άχρωμο αέριο |
| Αριθμός CAS | 75-28-5 |
| Αριθμός EC | 200-857-2 |
| Ιδιότητες | |
| Σημείο τήξης | -159,6°C (113,55 K) |
| Σημείο βρασμού | -11,7°C (261,45 K) |
| Ειδικό βάρος | 0,593 (υγρό), 2,51 (αέριο) |
| Διαλυτότητα στο νερό |
54 mg/l (25°C) |
| Ασφάλεια | |
 |
|
| Προσδιορισμός κινδύνων |
Εξαιρετικά εύφλεκτο (F+) |
| Σημείο ανάφλεξης | -82,8°C (190,35 K) |
| Θερμοκρασία αυτανάφλεξης |
460°C (733,15 K) |
| Φράσεις R/S | R: 12 S: 2,9,16 |
| MSDS | Σύνδεσμος MSDS |
| Η κατάσταση αναφοράς είναι η πρότυπη κατάσταση εκτός αν σημειώνεται διαφορετικά |
|
Το ισοβουτάνιο ανήκει στην οικογένεια των κορεσμένων υδρογονανθράκων. Έχει χημικό τύπο C4H10 και είναι ισομερές του n-βουτανίου.
Παράγεται από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο ή με ισομερείωση του n-βουτανίου. Χρησιμοποιείται κυρίως ως ψυκτικό και προωθητικό αέριο.
Πίνακας περιεχομένων |
[Επεξεργασία] Ιδιότητες
Το ισοβουτάνιο είναι άχρωμο και εξαιρετικά εύφλεκτο αέριο. Υγροποιείται πολύ εύκολα υπό πίεση, κάτι που κάνει εύκολη τη μεταφορά του.
Είναι σταθερή χημική ένωση, ελάχιστα διαλυτή στο νερό, αλλά αναμιγνύεται πλήρως με υδρογονάνθρακες, και αιθέρες.
Το βουτάνιο απαντάται σε δύο ισομερείς μορφές: το (κανονικό) n-βουτάνιο (CH3-CH2-CH2-CH3) που είναι ένας γραμμικός υδρογονάνθρακας, και το ισοβουτάνιο ή μεθυλο-προπάνιο (CH3-CH-(CH3)-CH3). Τα ισομερή αυτά παρόλο που έχουν ίδιο χημικό τύπο και μοριακό βάρος, έχουν διαφορετικές δομές και διαφορετικές ιδιότητες.
[Επεξεργασία] Χρήσεις
Το ισοβουτάνιο χρησιμοποιείται και ως πρώτη ύλη για την παραγωγή μιας πλειάδας οργανικών ενώσεως (βλέπε n-βουτάνιο). Κυρίως όμως χρησιμοποιείται για την παραγωγή ισοβουτυλενίου με αφυδρογόνωση, από το οποίο στη συνέχεια παράγεται το πρόσθετο βενζίνης MTBE, ενώ με οξείδωση δίνει 2-μεθυλο-2-προπανόλη.
Επίσης χρησιμοποιείται σε αντιδράσεις αλκυλίωσης με προπένιο για την παραγωγή ενός μίγματος υδρογονανθράκων με διακλαδισμένες ανθρακικές αλυσίδες, δηλαδή προϊόντων με υψηλότερους αριθμούς οκτανίου από εκείνους των αντιδρώντων.
Τα τελευταία χρόνια, λόγω των σημαντικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων των χρησιμοποιούμενων ψυκτικών τόσο στη μείωση της στοιβάδας του όζοντος όσο και στην αύξηση του φαινομένου του θερμοκηπίου, προωθείται η χρήση του ισοβουτανίου. Έτσι τα παλαιότερα ψυκτικά μέσα (χλωροφθοράνθρακες, υδροχλωροφθοράνθρακες και υδροφθοράνθρακες) αντικαθίστανται σταδιακά από το φιλικό προς το περιβάλλον ισοβουτάνιο, το οποίο έχει κυριαρχήσει σήμερα στην αγορά των οικιακών ψυγείων με την εμπορική ονομασία R600a. Το ισοβουτάνιο μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί και ως μείγμα με προπάνιο (R290).
Τέλος, το ισοβουτάνιο χρησιμοποιείται ως προωθητικό αέριο για τρόφιμα συσκευασμένα σε δοχεία αεροζόλ με τον κωδικό αριθμό Ε943β.
[Επεξεργασία] Ασφάλεια - Υγεία
Το ισοβουτάνιο είναι ένα εξαιρετικά εύφλεκτο και πτητικό υλικό το οποίο πρέπει να αποθηκεύεται σε καλά αεριζόμενο μέρος και μακριά από πηγές ανάφλεξης.
