چهلستون

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

ساختمان چهلستون از بناهای تاریخی استان اصفهان در ایران است. باغ چهلستون که بالغ بر ۶۷۰۰۰ متر مربع مساحت دارد، در دوره شاه عباس اول احداث آن آغاز شد و در وسط آن عمارتی ساخته شده بوده است. در سلطنت شاه عباس دوم،ساختمان تکمیل شد و در ساختمان موجود مرکزی، تغییرات کلی داده شده است و تالار آینه، تالار ۱۸ ستون، دو اتاق بزرگ شمالی و جنوبی تالار آینه، ایوانهای طرفین سالن پاد شاهی و حوض بزرگ مقابل تالار با تمام تزیینات نقاشی و آینه ‌کاری و کاشیکاری دیوارها و سقفها افزوده شده است.

قسمت‌های جالب و دیدنی کاخ چهلستون به شرح زیر است:

۱. سقف باشکوه نقاشی تالار ۱۸ ستون و سقف آینه ‌کاری تالار آینه و مدخل آینه‌ کاری تالار جلوس شاه عباس دوم.

۲. ستونهای عظیم تالارهای ۱۸ ستون و تالار آینه که هر یک از آنها تنه یک درخت چنار است.

۳.شیرهای سنگی چهارگوشه حوض مرکزی تالار و ازاره‌های مرمری منقش اطراف که معرف صنعت حجاری در عهد صفویه است.

۴.تزیینات عالی طلا کاری سالن پادشاهی و اتاقهای طرفین تالار آینه و تابلوهای بزرگ نقاشی تالار پادشاهی که شاهان صفوی را به شرح زیر نشان می‌‌‌دهد:

• شاه عباس اول در پذیرایی از «ولی محمدخان» فرمانروای ترکستان

• شاه اسماعیل اول در جنگ چالد ران

• شاه طهماسب اول در پذیرایی از «همایون» پادشاه هندوستان

• شاه اسماعیل اول در جنگ با «شیبک خان ازبک»

• شاه عباس دوم در پذیرایی از «ندر محمد خان» امیر ترکستان

به علاوه یک تابلوی بزرگ از جنگ کرنال که در سلطنت نادرشاه افشار افزوده شده است.

۱. تصویری از شاه عباس اول با تاج مخصوص و مینیاتورهای دیگری در اتاق گنجینه کاخ چهلستون که در سالهای ۱۳۳۴ و ۱۳۳۵ خورشیدی از زیر گچ‌ خارج شده است.

۲. آثار پراکنده‌ای از دوران صفویه مانند سردر «مسجد قطبیه» و سردرهای «زاویه درب کوشک» آثاری از «مسجد درب جوباره» یا «پیر پینه ‌دوز» و «مسجد آقاسی» که بر دیوارهای ضلع غربی و جنوبی باغ نصب شده است.

و اما چند نکته قابل توجه :

۱. سال ساختمان کاخ چهلستون به موجب اشعاری که در جبهه تالار از زیر گچ خارج شده مصراع: «مبارک ‌ترین بناهای دنیا» می‌‌‌باشد که به حساب حروف ابجد سال ۱۵۰۷ هجری می‌شود، یعنی پنجمین سال سلطنت شاه عباس دوم.

۲. سنگ شیرها و مجسمه‌های سنگی اطراف حوض و داخل باغچه ‌ها تنها آثاری است که از دو قصر باشکوه دیگر صفویه یعنی آینه ‌خانه و عمارت سرپوشیده باقی مانده و به این محل منتقل شده است.

۳. اگرچه انعکاس ستونهای بیست گانه تالارهای چهلستون در حوض مقابل عمارت، مفهوم چهلستون را بیان می‌کند ولی در حقیقت عدد چهل در ایران کثرت و تعد د را می‌‌رساند و وجه تسمیه عمارت مزبور به چهلستون به علت تعدد ستونهای این کاخ می‌‌باشد.

4. در ابتدا ستونها با پوششی از آینه کاری های زیبا تزیین شده بوده که در زمان حکومت ظل السلطان قاجار در اصفهان این آینه کاری ها تخریب شده است و روی نقاشی های صفوی با گچ پوشانده شده است.

• • برگرفته از کتاب آشنایی با شهر تاریخی اصفهان نوشته دکتر لطف الله هنرفر و وب‌گاه شهرداری اصفهان