اسیر (شهر)
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
برای دیگر کاربردهای واژه اسیر به اسیر (ابهام‌زدایی) بروید.
شهر اسیر یکی از شهرهای جنوبی ایران است و از نظر تقسیمات کشوری مرکز بخش اسیر در شهرستان مُهر در جنوب استان فارس می‌باشد.
[ویرایش] پیشینه
از شروع زندگی و پیدایش اولیه سکونت در این سرزمین هیچ اطلاع دقیقی در دست نیست. و چون بر اثر دوری از مرکز و عدم وجود تاریخ نگاری در گذشته تا مدتها اینجا به‌وسیله هیچ تاریخ نگاری به حساب نیامده است ولی از شواهد و قراین چنین برمی آید که از شروع زندگی در این سرزمین بیش از سه هزار سال می‌گذرد. چنانکه در کتیبه داریوش مربوط به دوهزار و پانصد سال پیش آمده است : در آن زمان پادشاه هخامنشی در آنجا حکومت می‌کرده و از آن مالیات می‌گرفته است. با مراجعه به متون و فرهنگهای مختلف جای دیگری بدین نام موجود نیست.ومراد همین اسیر فعلی می‌باشد.
با وجود آثار و ابنیه تاریخی و سنگ نوشته‌های مربوط به صدر اسلام از آبادی و رونق آن در آن زمان شکی نیست. به طوری که چندین سال قبل سنگ قبرهایی مربوط به سال ۳۶ هجری قمری و رمضان ۷۴ هجری در قبرستان اسیر و منزل مسکونی در آنجا پیدا شده است. مسجد جامع اسیر که دارای ویژگی و معماری خاص مربوط به اواخر قرن اول هجری قمری می‌باشد در زمان عمرابن عبدالعزیز ساخته شده است و در دورانهای مختلف محل عبادت و تدریس و پرورش شاگردان بسیاری بوده است. وجود تعداد زیادی قبرستان آن هم با فاصله‌های دور از هم و با وسعت زیاد خود گواه محکمی بر رونق و آبادی گذشته آن است. ولی در اثر حوادث و بلایای طبیعی در برخی ادوار به کلی ویران گشته است. و بنا به قولی در اثر زلزله سهمگین سده چهارم هجری که به مدت یک هفته ادامه داشته است چهره آبادی به کلی تخریب گشته و خسارات زیادی بر جای گذاشته است . آثار تاريخي تمب بت مربوط به دوره ساسانيان، قلات ديلا،غارهاي كله كله و مناظ زيباي نرگس زار نوآباد و آبشار چك چك از جاذبه هاي ديدني اسیر به شمار می‌آيد با نزدیکی منطقه به جاده مهم گور- سیراف ( فیروزآباد به بندر طاهری ) در اثر عبور کاروانهای مختلف از شهرهای ایران از اهمیت فوق العاده‌ای برخوردار بوده است به گونه‌ای که البسه و بافته‌های کتانی و گیوه از آنجا به خارج فرستاده می‌شده و بازار فروش خوبی برای کالاهای تجار و مسافران ديگر كشورها به شمار می‌آمده است
صاحب فارس نامه ناصری نیز از وسعت و اقتدار آن سخن گفته و جمعیت آن را در حدود دویست سال قبل بیش از یکهزار خانوار ذکر می‌کند که با توجه به گستردگی و بالابودن بعد خانوار در گذشته دارای جمعیتی در حدود ده هزار نفر بوده است که در زمان نگارش فارس نامه(1316 هجري قمري) به بیش از یکصد خانه خراب نمی‌رسیده است و کاهش بسیار زیاد آبادی و جمعیت آن در گذشته باید در اثر وجود یکی از بلایای طبیعی یا حوادث غیرمعمول اتفاق افتاده باشد و گرنه چنین تحول عظیمی آنهم در فاصله پنجاه شصت ساله در شرایط عادی غیرممکن به نظر می‌آید.
[ویرایش] پس از اسلام
در اثر روابط و رفت و آمدهایی که مردم این ناحیه از امپراتوری بزرگ ایران با جزیره بحرین داشتند .خبرهایی از آیین جدید دستگیرشان می‌شد چرا که اسلام در زمان محمد به بحرین راه یافته بود وعده‌ای از مسلمانان در آنجا سکونت داشتند و زمینه‌های مستعدی جهت پذیرش اسلام در منطقه اسیر فراهم شده بود تا اینکه در زمان خلیفه دوم از طریق خوزستان و فارس در اثر لشکرکشی سپاهیان اسلام اکثریت مناطق جنوبی ومرکزی ایران رفته رفته مسلمان شدند. در زمان عمرابن عبدالعزیز اولین مسجد فارس (مسجد جامع اسیر)در این محل ساخته می‌شود وطی سالیان متمادی آموزشگاهی برای مفاهیم اسلامی بود. در دوران انقلاب اسلامي و جنگ تحميلي مردم اين منطقه داراي نقش بسيار زيادي بودند به گونه اي كه تعداد زيادي از جوانان اين شهر از جمله چهار شهيد از يك خانواده جان خود را در راه انقلاب فدا كردند.
در دو طرف اسیر دو کوه قرار گرفته که عبور از آنها بسیار دشوار می‌باشد، و به علت همین سختی در حرکت کوه شمالی را« گردنه کافری » و کوه جنوبی را «ظالمی» می‌نامند و در میان مردم مشهور شده که این شهر در میان کافر و ظالم اسیر شده است؛ این شهر در جنوب شیراز و ازمناطق گرمسیر استان فارس می‌باشد.
طول آن از روستای «وردوان» تا «دارالمیزان» ۸ فرسخ است؛ عرض آن از روستای «بلبلی» تا «عربانه» ۴ فرسخ می‌باشد؛ و از سمت مشرق به بلوک «خنج و علامرودشت» و از ناحیه مغرب و جنوب به نواحی گله دار امتداد پیدا می‌کند.
جانوران این منطقه عبارت‌اند از: آهو، بز، پازن، قوچ، میش کوهی سیار، تیهو و کبک انجیر و در بعضی مناطق، دراج نیز موجود می‌باشد؛ در قدیم در این مناطق نخلستانهای زيادي نیز وجود داشته ولی امروز آثار زيادي از آن باقی نمانده است. در زمانهاي گذشته خانه ها را از خشت خام، گل و چوب نخل می‌ساخته اند، به طوری که تعدادي از آنها تا چندين سال پيش نيز موجود بوده است. در حدود سال ۱۲۰۰، «عابدین خان اسیری» حاکم این سرزمین بود، که جزء «خان های» این منطقه نیز محسوب می‌شد و تا سال ۱۲۷۵ حکومت اسیر در دست «فتح ا... خان اسیری» نواده «عابدین خان» بود، در اين دوران اسیر يكي از بلوكات مهم فارس به شمار می‌آمده وساليانه خراج و ماليات زيادي از اينجا به مركز ارسال می‌شده است. از مشاهير و بزرگان گذشته اين شهر می‌توان به آيت الله سيد علي اكبر فال اسيري مشاور و داماد میرزای شیرازی ،شيخ محمد اسيري اول و دوم و...اشاره نمود، در حال حاضر نيز داراي افراد معروف و مديران زيادي است كه علاوه بر عهده داري مسؤليتهاي مختلف سياسي- اجتماعي در استان و كشور و تدريس در دانشگاهها و حوزه هاي علميه و انتشار كتب و مقالات منشاء خدمات فراواني بوده‌اند .
[ویرایش] منابع
فارسنامه ناصری. اسيرهم اكنون يكي ازبخشهاي مهم اقتصادي وكشاورزي شهرستان مهر مي باشد كه ساليانه 20000تن گندم وجو ازمزارع وگندم زارهاي آن برداشت مي شود. ازنظرتحصيلات عاليه نيزتعدادزيادي ازجوانان آن دردانشگاهها ومراكزآموزش عالي مشغول به تحصيل بوده ويادرمراكاز وادارات دولتي شهرستان يااستان وكشورمشغول به كاروفعاليت مي باشند.
