Badische Revolution
Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
D Revolutione vun 1848 |
---|
Vorgschicht |
Frônkrich |
Bi d Habsburgr |
Im dütsche Bund |
D Badisch Revolution |
In Italie |
D polnisch Uffschtônd |
S End vum Lied |
Nochm Usbruch vun d französisch Ferbruarrevolution 1848 un d dortig Usruefung vun d Republik, isch d revolutionär Funke uf Bade iibergschprunge, wonôchs in witre Schtaate vum dütsche Bund au zue revolutionäre Uffschtänd un Umbriich kumme isch.
Dômit het dütsch Märzrevolution in Bade ongfônge. Om 23. Juli 1849 noch d Inôhm vun d Feschtung Raschtat, d letzt Baschtion vun d Revlutionär duerch vermalledeiti Preusse ischs s au dô beendit wôrre.
D Badisch Revoltion kônn im wesentliche in zwey Phase iteilt werre. D' erscht Phas zwische Ôfong März un Septembar 1848 mit m Vosuech vum Sydweschte her d Republik durchzsetze. Luege au d Heckerzug un d Ustônd vum Gustav Struve in Lörrach. Nôch d Niederlag vum Hecker un sine Ôhänger bi Kandern, d Fluch ins Exil un d Vohaftung vum Struve im Septembar isch d erschti Phas gschitert gsi. D' zweyt Phas het nochm Scheitre vun d Pauslkirchvofassung vun Frônkfurt ogfônge un isch mit d Maiufschtänd widergônge. Diä het ä Vosuech dargschtellt, ä demokratisch Vofassung in ä paar Teilschtaati vum dütsche Bund do no durchzsetze (Reichsverfassungskampagne). Diä zweyti Phas het in Bade mit d Niederschlagung vun d Revolution mit d letzti Kämpf im Juli 1849 in Raschtatt geendet. Kennzichnenend fyr d badisch Revolution im Unterschied zue d ôndri Uffsctänd im dütsche Bund isch gsi, des s ihri Forderunge nôch 'ra demokratisch Republik ôm konsequentescht votrete hen. Dogegä isch in d Gremie un Revulotionsparlament vun d ôndri Fyrschtetiimer mehrhitlich fyr ä konschtitutionelli Monarchie mit m Erbkisertum favorisiert worre.
Radikaldemokratisch un friihsozialistisch Revolutionär ware in Bade schtark votrete. Einigi vun de provilierschte Köpf sin zuem Bispiel d Hecker, d Struve mit sinre Frau [[Amalie Struve|Amalie] un d Goegg gsi. Au d Friedrich Engels, wu während d Märzrevolution in Köln fyr d Neiji Rhinisch Zitung gschriebe het, isch 1849 in d Endphas um d Kämpf gegä konterrevolutionäri preussich Truppe betiligt gsi. Au d Wilhelm Liebknecht, d schpätre Vositzende vun d sozialdemokratisch Arbiterpartei, het dô mitgmischt.
D Basis vun d Revolution in Bade hen diä vieli badisch Volksverein gbildet.
Inhaltsverzeichnis |
[ändere] Zittafel vun d Badisch Revolution
- 12. Septembar 1847: In Offeburg bschliesst d' Vosammlung d Entschiedenen Freunde der Verfassung dia Forderunge vum Volk in Bade
- 27. Februar 1848: In Monhm werde bi 'ra Volksvosommlung dia sognannti Märzforderunge artikuliert.
- 1. März 1848: Demonschtrante dringe ins Schtändhus vum Lôndtag i. D Hecker het d Besitigung vun d Adelsprivilegie volongt.
- 4. März 1848: Bureerhebung in Nordbade. D' Revolution grift uf ôndr Schtaate vum dütsche Bund yber.
- 19. März 1848: Grossi Volksvosômmlung in Offeburg mit 20.000 Tilnehmr.
- 12. April 1848: In Konstanz rueft d Hecker un d Struve bim so gnônnte "Heckeruffschtônd" d Republik us. D "Heckerzug" het sich uf d Weg Richtung Rhinebene gmacht, wu 'ra sich mitm Zueg vum Georg Herwegh, d "Dütsch Demokratisch Legion" us Frônkrich verinige will, um d Lôndeshouptschtadt Karlsruh iznehme.
- 20. April 1848: Bi Kandern im Schwarzwald werde d Uschtändischi vum Heckerzug vun d reguläre Truppe bsiegt un votriebe. D Hecker flieht druf ins Exil, des znächscht in d Schwyz un ôschliessend in d USA.
- 27. April 1848: Diä 900 Mônn vum Herwegh werre bi Dossenbach vum würtembergischi Militär bsiegt.
- 21. Septembar 1848: Bi nem Ufschtônd in Lörrach rueft d Struve erneijt d Republik us. Där wird niedergschlage, Struve ä paar Tag schpäter vohaftet un inhaftiert. Bi d Maiufschtänd 1849 isch 'r wieder bfreyt worre.
- 11. Mai 1849: Im Zug vun d Maiufschtänd 1849 als Folg vun d Richsvofassungskampagne, duerch diä d Ônerkennung där revolutionäre Errungenschafte in d einzelni Schtaate duerch d gscheiterti Richsvofassung erzwunge werre het solle, het d Bundesfeschtung Raschtatt diä badisch Garnison gmeutert.
- 13. Mai 1849: In Offeburg im Zähringer Hof findet d Vollversômmlund vum Badische Volks schtatt. In d Schtadt ware, biä dômols 4.000 Iwohner, 30- bies 35.000 Lit vosômmelt. Ma het sich entschlosse d'Soldate in Raschtatt zunterstiitze un d Lit sin gen Raschtatt zoge.
- 14. Mai 1849: Grossherzog Leopold flieht vor d Uruhe ins Exil nôch Koblenz.
- Endi Mai 1849: Ä revolutionärar Lôndesusschuss vun d Volksverein verbinde sich mit d ufschtändischi Soldate un ybernimmt faktisch d Regierungsgwalt.
- 1. Juni 1849: Unterm liberale Politikar Lorenz Brentano wird ä provisorisch republikanisch Regierung bildet.
- Juni 1849: D polnisch Revolutionär Ludwik Mieroslawski wird zuem General d Revolutionsarmee ernônnt. Bundestruppe unterm Kommando vum prissisch Prinz Wilhelm dringe in Bade i, um d Revolution niedarzschlage. Brentanos zögerlich Haltung in d provisorisch Regierung ôngsichts d konterrevolutionär Gfahr fyhrt zue däm sinne Schturz duerch d Gustav Struve un sine Ôhänger.
- 23. Juli 1849: Noch 'ra 3-wöchig Blagerung wird d umkämpft Feschtung Raschtatt vun prisischi Truppe ignomme. D Revolution isch gscheitert. Diä badisch Armee wird uffglöst un untr prissischyr Fyhrung neij ufbout. Schtôndgricht mit prissisch-badischr Bsetzung schaffe d Revolution uf. 23 Revolutionär werre higrichtet, bispielswis d Valentin Streuber. Vieli ôndri fliehe ins Exil, därunter au d Struve, d Brentano, d Carl Schurz un d Friedrich Engels.
[ändere] D Revolution us dr Sicht zitgnössischar Kunscht
Ôm 3. Oktober 2004 isch in Schopfe ä monumental Skulptur vum Bildhauer Peter Lenk zuem Thema "Badisch Revolution 1848" enthillt worre. Sin Figure us graum Beton ufm 3,50 m hohi un 20 m lôngi Schwebebalke. Ma luegt uf d ehemalig bade-württembergisch Minischterpräsident Teufel 6-fach als prissischer Soldat mit d Pickelhoup ufm Kopf un bajonettbschteckti Gwehr. D Gruppe stirmt uf d udiszipliniert Hufe vun badisch Revolutionär zue. Einar dävu vokörpert ä Mitglied vun d 68er-Bewegung, dr Ex-Kommunard Fritz Teufel, sin Gsicht isch klar zue erkenne. Er het sich ä Teufels-Kasperlifigur mit Pickelhoub yber d Daume gschtilpt un zieht dômit d Abzueg vun sinre Pischtol. Sin Ziel: D herônschtürmendi Teufel-Klon. "Dr Teufel schiesst mitm Teufel uf d Teufel", het dr Schaffer vum Kunschtwerk, d Peter Lenk, gwitzelt. Witer erkennt ma d badisch Revolutionär d Friedrich Hecker, d Gustav Struve un d Emma Herwegh.
[ändere] Luege au
- Märzrevolution
- Amand Goegg
- Friedrich Hecker
- Gustav von Struve
- Georg Herwegh
- Ludwik Mieroslawski
- Lorenz Brentano
- Friedrich Engels
- Carl Schurz
- Franz Sigel
- Valentin Streuber
- Februarrevolution 1848
[ändere] Ekschterni Syte
- Volouf vun dr badisch Revolution
- badisch Revolution in Freyburg un driber ru
- Umfôngrichi Chronik dr revolutionäri Ufschtänd in Württemberg un Bade, au mit Erigniss in kleinri Ort
- Grind fyr d Revolution un fyr d badisch Sonderweg im Jôhr 1848
- Schulprojektarbeit vun 'ra Houptschul zuer badisch Revolution
- Fotos von dem oben genannten Denkmal
Der Artikel basiert uf ´ra freie Ibersetzung vum Artikel „Badische Revolution“ us dr dytsche Wikipedia.