BIOS
Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor
Ar goulev (pe programm) o talvezout kement hag ur c'hetal (pe etrefas) etre ar reizhiad korvoiñ hag ar bennwal ("mother board") eo ar BIOS (Basic Input/Output System). Kadavet eo ar BIOS e-barzh ur vemor sonn (ROM) war ar bennwal hag e c'hell implijout ar roadennoù kadavet e-barzh ar CMOS d'anavezout aveadur alvezel ar reizhiad.
Un darn eus ar BIOS a vez kadavet e-barzh ur vemor sonn ROM (an hini ne c'hell ket bezañ daskemmet). Un darn arall a vez kadavet e-barzh ur vemor sonn EEPROM eleze unan hag e c'heller daskemmañ dre skogoù tredan (se eo e vezer oc'h envel "flasher" e galleg).
Tu 'zo kefluniañ ar BIOS dre ober gant ur etrefas anvet "BIOS Setup" e c'heller haeziñ ennañ pa vez an urzhiataer o loc'hañ dre bouezañ war ur stokell eus ar c'hlavier ("F2" da skouer pe "Suppr"). An arventennoù kefluniet gant ar "Setup" a vez kadavet er CMOS.
[kemmañ] Ar "POST"
Pa vez lakaet an urzhiataer war enaoù pe pa vezer oc'h ober un deraouekaat dezhañ e vez ar BIOS o wiriañ ar periant 'mañ amañ e-barzh an ijinenn hag oc'h ober ur prouadiñ warne anvet POST (Power-ON Self Test) da c'houzout hag e vent e stad d'arc'hwelañ (da vont en dro).
Setu ar prouadurioù graet gant ur BIOS, ar POST :
- Efediñ ur brouadenn war ar c'hewerier,
- Gwiriañ ar BIOS e-unan,
- Gwiriañ ar c'hefluniadur e-barzh ar CMOS,
- Deraouekaat an eurier diabarzh,
- Deraouekaat ar reoler DMA,
- Gwiriañ ar vemor vresk hag ar vemor darbar,
- Sternañ holl arc'hwelioù ar BIOS,
- Gwiriañ ar c'hefluniadurioù (kantennoù kalet ha kantennoù helam, ar klavier, al [[logodenn stlennegel|logodenn ....)
Ha ma vo ar POST o kavout ur fazi bennak ec'h arnodo da genderc'hel da loc'hañ an urzhiataer evelkent. Hogen, ma eo re c'hrevus ar fazi e paouezo ar BIOS al loc'hañ hag ec'h arnodo da wereañ , mar bo gallus, ur c'hemmenad ouzh ar skramm. Ec'hodiñ (pe skignañ) a raio ar BIOS ivez ur steudad sonioù ("beep" e saozneg) a roio an tu d'ober un deznaouad (pe diougan) evit ar fazi (an niver a sonioù a savel rizh ar fazi hervez merk ar BIOS evel e vo gwelet diwezhatoc'h). Kas a raio ouzhpenn war porzh a-steud an urzhiataer ur boneg (ar boneg POST pe kod POST) a c'hello bezañ lennet gant un ardivink azas.
Setu un nebeut skouerioù (evit ur BIOS AMIBIOS ha unan Phoenix) evit pezh a sell ouzh deznaouad ar fazioù hervez niver a sonioù ec'hodet gant ar BIOS :
| Niver a sonioù pe steudad | a dalvez kement a .... | merk ar BIOS |
| 1 | "Refresh failure" : fazi azgrenaat ar vemor | AMIBIOS |
| 3 | "Base 64K RAM failure" : fazi e 64Ko kentañ ar vemor vresk | AMIBIOS |
| 5 | "Processor error" | AMIBIOS |
| 8 | "Display memory read/write failure" : fazi skrivañ/lenn war ar vemor video | AMIBIOS |
| 1-3-1-3 | "Keyboard controller error" | Phoenix |
| 1-3-4-1 | "RAM error" : fazi er vemor vresk | Phoenix |
Ent reol e vez kavet ster ar bonegoù-se e-barzh teulioù ar pennwalioù.
[kemmañ] Deraouekaat ar BIOS
Gallout a reer kemmañ arventennoù ar BIOS, kadavet e-barzh ar vemor CMOS gwaredet gant ur pil, gant ur goulev kefluniañ anvet SETUP. Hogen e c'heller ivez deraouekaat ar BIOS mar be ezhomm. D'hen ober hag hervez merk ar BIOS, e ranker pouezañ war ur stokell eus ar c'hlavier. Da skouer, evit ur BIOS Phoenix e c'heller adsavelañ arventennoù anspizet ("default parameters") kenderc'her (produer) ar bennwal o pouezañ war ar stokell F9. Evit ur BIOS Award e c'heller adsavelañ arventennoù anspizet ar BIOS o pouezañ war ar stokell F6.
[kemmañ] Hizivaat ar BIOS
Tu a zo ivez hizivaat ar BIOS hogen ar wezhiadenn bismigus e vez bepred d'ober. Kavet e vez war lec'hiennoù ar genderc'herien peadra da hizivaat pep BIOS (upgrades). Da skouer evit Phoenix :
Hizivaat BIOS war lec'hienn Phoenix
