Gwent

Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.

Gweler hefyd Teyrnas Gwent

Mae Gwent yn sir seremonïol yn nwyrain Cymru. Roedd yn un o hen deyrnasoedd y Cymry, a bu'n sir weinyddol rhwng 1974 a 1996. Mae hanes hir o ddefnyddio'r enw am y rhan hon o Gymru ar ochr orllewinol rhan fwyaf deheuol Glawdd Offa. Mae tiriogaeth Gwent yn debyg i diriogaeth sir draddodiadol Sir Fynwy, a grewyd adeg Y Ddeddf Uno, ac am flynyddoedd byddai cyfeirio at 'Gymru a Sir Fynwy' (Wales & Monmouthshire). Yr unig wahanieth rhyngddi a siroedd eraill Cymru oedd ei bod yn rhan o gylchdaith llysoedd Rhydychen yn hytrach na Chymru.

Edrychir ar yr ardal heddiw fel ardal Seisnig ond y gwir yw yr oedd yn ardal Gymreig iawn tan ddechrau'r chwyldro diwydiannol.

Yn y bedwaredd ganrif ar ddeg a'r bymthegfed ganrif yr oedd beirdd fel Guto'r Glyn a Lewis Glyn Cothi yn cael nawdd gan wýr mawr yr ardal. Cyfeiria Dafydd ap Gwilym at un o deulu'r Morganiaid Ifor ap Llywelyn fel Ifor Hael.

Gyda dyfodiad y chwyldro diwydiannol ffurfiwyd nifer o gymdeithasau Cymraeg yng Ngwent. Yr enwocaf oedd Cymdeithas y Cymreigyddion.

   Eginyn erthygl sydd uchod. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.

Siroedd a Dinasoedd Cymru

Dinasoedd, Bwrdreisdrefi a Siroedd gweinyddol ers 1996 Abertawe | Blaenau Gwent | Bro Morgannwg | Caerdydd | Caerffili | Casnewydd | Castell-nedd Port Talbot | Ceredigion | Conwy | Gwynedd | Merthyr Tudful | Pen-y-bont ar Ogwr | Powys | Rhondda Cynon Taf | Sir Benfro | Sir Gaerfyrddin | Sir Ddinbych | Sir y Fflint | Sir Fynwy | Sir Fôn | Torfaen | Wrecsam Siroedd gweinyddol 1974-1996 Clwyd | De Morgannwg | Dyfed | Gorllewin Morgannwg | Gwent | Gwynedd | Morgannwg Ganol | Powys Siroedd traddodiadol Sir Aberteifi | Sir Benfro | Sir Frycheiniog | Sir Gaerfyrddin | Sir Gaernarfon | Sir Ddinbych | Sir y Fflint | Sir Fynwy | Sir Faesyfed | Sir Feirionnydd | Sir Forgannwg | Sir Fôn | Sir Drefaldwyn