Pliska

Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.

Hen brifddinas Bwlgaria yn ystod blynyddoedd cynnar y 'Deyrnas Gyntaf' o 681 tan canol yr 890au oedd Pliska. Fe'i sefydlwyd gan Khan Asparukh ychydig o flynyddoedd cyn 680. Yn 892 daeth Pliska'n ganolfan gwrthryfel Paganaidd o dan arweinyddiaeth Brenin Vladimir. Ar ôl rhoi pen ar y gwrthryfel, disodlwyd Vladimir, a gosodwyd trydydd fab Boris I yn ei le fel Simeon I. Un o'i benderfyniadau cyntaf fel teyrn oedd symud y brifddinas i Preslav, tref gaerog gerllaw, mae'n debyg oherwydd bod dylanwad y Paganiaid yn dal yn gryf yn Pliska. Lleihaodd pwysicrwydd y dref o hyn ymlaen. Difethwyd yn llwyr yn ystod ymosodiadau gan Rws Kiev ac Ymerodraeth Bysantiwm rhwng 969 a 972, a chafodd hi mo'i hailadeiladu wedyn.

Heddiw Pliska yw enw pentref bach yn agos at adfeilion y ddinas ganoloesol. Ei henw cynharach oedd Aboba, ac fe'i hailenwyd yn 1925, ryw deg ar hugain o flynyddoedd ar ôl i adfeilion y dref hanesyddol gael eu darganfod ym 1899. Mae adfeilion y ddinas hen yn gorwedd tua 3km i'r gogledd o'r pentref cyfoes.