Weston super Mare

Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.

Weston super Mare
[[Delwedd:\|200px\|center]]
Gogledd Gwlad yr Haf (awdurdod unedol)

Lleoliad Weston super Mare
Sir seremonïol	Gwlad yr Haf
Sir draddodiadol	Gwlad yr Haf
Daearyddiaeth
Arwynebedd	km²
Demograffeg
Poblogaeth (Cyfrifiad 2001)	71,758
Poblogaeth (amcangyfrif 2005)	dim ar gael
Gwleidyddiaeth
Aelod seneddol	John Penrose (Ceid.)

Tref ar lan y môr yng Ngwlad yr Haf, Lloegr, yw Weston super Mare. Fe'i lleolir ar Fôr Hafren tua 18 milltir i'r de o Fryste. Mae'n enwog am ei thraeth tywodog, er bod y môr ar drai yn gallu bod dros filltir i ffwrdd o'r traeth. Er iddi fod yn draddodiadol yn rhan o Wlad yr Haf, cafodd ei gynnwys yn sir Avon o 1974 ymlaen. Pan gafodd sir Avon ei diddymu ym 1996, crewyd awdurdod unedol Gogledd Gwlad yr Haf, a Weston yn ganolfan weinyddol iddo. Lleolir rhan fwya'r dref ar dir isel gwastad, ond mae rhan o'r dref yn llechi ar lethrau Worlebury Hill, bryn carreg galch sydd yn rhan o'r Bryniau Mendip.

[golygu] Tarddiad yr enw

Mae enw'r dref yn tarddu o'r Hen Saesneg am 'tref y gorllewin'. Ychwanegwyd y Lladin super mare 'ar y môr' yn ystod yr Oesoedd Canol, er mwyn ei gwahaniaethu oddiwrth nifer o drefi a phentrefi yn yr ardal o'r un enw. Defnyddiwyd enwau eraill yn yr Oesoedd Canol hefyd, megis Weston-propre-Worle, Weston-juxta-Mare a Weston-upon-More. Ceir y cyfeiriad cyntaf ato yn defnyddio ei enw presennol ym 1348.

[golygu] Hanes y dref

Mae tystiolaeth archaeolegol yn dangos bod pobl yn byw ar frig Worlebury Hill o'r Oes Carreg ymlaen, a cheir olion caer Oes Haearn yno hefyd, a chwalwyd, mae'n debyg, gan y Rhufeiniaid yn y ganrif gyntaf OC. Yn y Domesday Book, mae cyfeiriadau at nifer o lefydd sydd bellach yn ardaloedd o'r dref: Ashcombe (yn cynnwys safle canol y dref heddiw), Worle, Milton, Kewstoke ac Uphill. Yn yr Oesoedd Canol, tref bwysicaf yr ardal oedd Worle, sydd bellach yn faesdref i Weston. Ceir y cyfeiriad cyntaf at Weston ei hun yng nghyfnodion Deon Wells ym 1226. Mae hyn yn awgrymu i eglwys gael ei hadeiadu yno yn y 12fed ganrif.

Y traeth a Gerddi'r Gaeaf.

Serch hynny, hyd at y 19eg ganrif, dim ond pentref pysgota bychan oedd Weston super Mare. Daeth tŵf mawr yn ystod y 19eg ganrif gyda'r rheilffordd a'r diddordeb mawr Fictorianaidd mewn gwyliau ar lan y môr. Daeth ymwelwyr yn llu ar y rheilffordd o Fryste ac o Ganolbarth Lloegr. Cafodd glowyr de Cymru wyliau yno hefyd gan ddod ar y stemar olwyn o Gaerdydd a Chasnewydd. Adeiladwyd villas a thai mawr ar lethrau Worlesbury Hill o'r 1850au ymlaen.

Ers yr Ail Ryfel Byd mae lle Weston fel tref wyliau wedi dirywio. Mae costau teithio ar dramor wedi gostwng, ac felly mae'n well gan lawer o bobl gymryd eu gwyliau mewn gwledydd tramor megis Sbaen, Ffrainc a'r Eidal. Hefyd, gyda dirywiad diwydiant ledled Prydain, mae llai o weithwyr diwydiannol yn barod i gymryd eu gwyliau gyda'i gilydd.