Άγιοι Τόποι
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Πίνακας περιεχομένων |
[Επεξεργασία] Γενικά
Ο όρος Άγιοι Τόποι αναφέρεται στις περιοχές της Παλαιστίνης σήμερα και του Ισραήλ που έχουν ιστορική και θρησκευτική αξία κυρίως για το Χριστιανισμό, αλλά και για τον Ιουδαϊσμό και τον Ισλαμισμό. Σε αυτούς περιλαμβάνονται οι τόποι εκείνοι στους οποίους διαδραματίσθηκαν τα εις τη Καινή Διαθήκη αναφερόμενα γεγονότα και ειδικότερα τα "Αγιοταφικά προσκυνήματα" όπως καθιερώθηκε να λέγονται τα επίσημα αρχαία μνημεία του Χριστιανισμού και όχι μόνο. Σπουδαιότερα δε αυτών είναι ο Πανάγιος Τάφος και ο Γολγοθάς στην Ιερουσαλήμ, το Σπήλαιο και η Φάτνη στη Βασιλική της Γεννήσεως στη Βηθλεέμ, το όρος των Ελαιών όπου αναλήφθηκε ο Κύριος, η Γεσθημανή όπου κοιμήθηκε η Θεοτόκος, η Βηθανία όπου αναστήθηκε ο Λάζαρος, η Ναζαρέτ όπου και έλαβε χώρα ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, το Θαβώρ, η Κανά, ο Ιορδάνης ποταμός και άλλες πόλεις και τοποθεσίες.
Εδώ όμως συμπεριλαμβάνονται και μνημεία από τη Παλαιά Διαθήκη όπως η Κολυμβήθρα του Σιλωάμ παρά το χείμαρρο των Κέδρων, ο τάφος του Προφήτη Ησαΐα κ.ά.
[Επεξεργασία] Πρώτοι χρόνοι
Από τους πρώτους χρόνους του Χριστιανισμού άρχισαν να συρρέουν στους Αγίους Τόπους ευλαβείς προσκυνητές και σιγά σιγά να καθιερώνονται τα προσκυνήματα. Ακόμα και μετά την άλωση της Ιερουσαλήμ από τους Άραβες το 637 εξακολουθούσαν ακώλυτες οι αποδημίες των Χριστιανών στους Αγίους Τόπους.
Αντίθετα όταν οι Σαρακηνοί κατέλαβαν την Παλαιστίνη έθεσαν σε εφαρμογή φοβερά πιεστικά μέτρα, κατά των προσκυνητών, των οποίων τα παθήματα και οι θρήνοι διέγειραν τη Δύση σε κοινή επιθυμία να αποσπασθεί από τους άπιστους η «Αγία Γη».
Προς τούτο έγιναν επανειλημμένες εκστρατείες που έφεραν το κοινό όνομα Σταυροφορίες.
[Επεξεργασία] Καταστροφές
Τα προσκυνήματα και τα διάφορα άλλα χριστιανικά μνημεία των Αγίων Τόπων υπέστησαν κατά καιρούς διάφορες καταστροφές. Έτσι μετά τη κατάληψη της Ιερουσαλήμ από τον Πέρση Βασιλέα Χοσρόη Β' 614, οι Πέρσες επεδόθηκαν επί δύο συνεχόμενα χρόνια σε συστηματική λεηλασία των ιερών κειμηλίων και καταστροφή μνημείων μεταξύ των οποίων και λαφυραγώγησαν και τον Τίμιο Σταυρό.
Μετά δέκα χρόνια το 626 άρχισε η ανοικοδόμηση και αποκατάσταση των καταστραφέντων πρωτοστατούντος του Αρχιδιακόνου του Πατριαρχείου Μόδεστου.
Οι εκστρατείες των Σταυροφόρων για τη δήθεν απελευθέρωση των Αγίων Τόπων προξένησαν νέες φοβερές καταστροφές. Οι Βάρβαροι εκείνοι της Δύσης διάρπαξαν, λεηλάτησαν και εκμεταλλεύτηκαν τα πάντα με αποτέλεσμα να δημιουργήσουν πολλά ζητήματα στην Εκκλησία των Ιεροσολύμων.
[Επεξεργασία] Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία
Ήδη από της εποχής των Σταυροφοριών υφίσταται «Ζήτημα των Αγίων Τόπων», οφειλόμενο αποκλειστικά στο άκαμπτο πείσμα της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, όπως ανατρέψει το από της ιδρύσεως της Εκκλησίας των Ιεροσολύμων υπάρχον καθεστώς και θέσει υπό την απόλυτη πνευματική και υλική κατοχή της τους Αγίους Τόπους. Η διαμάχη αυτή γίνεται κυρίως μεταξύ του Ρωμαιοκαθολικισμού και της Ορθοδοξίας η δεύτερη των οποίων όμως διατηρεί απαρασάλευτους ιστορικούς και πνευματικούς τίτλους επί των Άγίων Τόπων.
Οι Λατίνοι (Καθολικοί) παρουσιάζουν τα δήθεν (ως) ιστορικά προνόμιά των αυτά που δημιουργήθηκαν από τους Σταυροφόρους, που επί της ουσίας υπήρξαν άρπαγες και όχι ελευθερωτές των Αγίων Τόπων.
Αλλά και αν αυτό δημιουργούσε δικαιώματα περί προνομίων των Σταυροφοριών, τούτο δεν είναι αληθές αφού ιστορικά αποδεικνύεται ότι η αληθινή απελευθέρωση των Αγίων Τόπων δεν ήταν έργο ούτε της Παποσύνης, ούτε Βασιλέων της Δύσεως, πολύ δε περισσότερο των λαών της Δύσεως, αλλά αυτού καθαυτού του Αυτοκράτορα του Βυζαντίου Ηράκλειου και βεβαίως του Βυζαντινού λαού.
Ο δεύτερος διαμφισβητούμενος τίτλος του Βατικανού συνίσταται στο ότι μέχρι του διαχωρισμού των Εκκλησιών (σε Ανατολική και Δυτική) η Κωνσταντινούπολη ήταν πρωτεύουσα όλου του Ρωμαϊκού κράτους και επομένως περιήλθαν τα προνόμιά της στην αρχαία Ρώμη.
Αλλά και το επιχείρημα αυτό καθίσταται ανιστόρητο αν ληφθεί υπόψη ότι μέχρι και του Πάπα Αγάθωνος η "Αγία Έδρα", για την επανεκλογή κάθε νέου Πάπα, κατέβαλε συμβολικό φόρο προς το "Ιερό Παλάτιο" της Νέας Ρώμης - Κωνσταντινούπολης.
Από μέρους της Ορθοδοξίας τα επιχειρήματα είναι πάμπολλα στηριζόμενα βεβαίως στο αξίωμα ότι η Ανατολή ανήκει στους Ορθοδόξους και επομένως και όλα τα εις την Ανατολή χριστιανικά μνημεία. Επιπλέον υφίστανται πλείστα άλλα προνόμια παραχωρηθέντα στη Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία από μέρους των αλλόπιστων κατακτητών όπως ο περίφημος "Αχτναμές" (Οθωμανικό Αυτοκρατορικό συμβόλαιο) που δόθηκε από τον Χαλίφη Ομάρ και αναγνωρίσθηκε από όλους τους μετέπειτα Σουλτάνους.
[Επεξεργασία] Σειρά επεισοδίων
Αλλά και μια μακρά και ατέλειωτη σειρά επεισοδίων στους Αγίους Τόπους προκάλεσε κατά καιρούς την επέμβαση των ξένων δυνάμεων. Το 1517 οι Άγιοι Τόποι περιήλθαν στη δεσποτεία των Οθωμανών. Το δε Βατικανό είχε τεθεί υπό τη προστασία της Γαλλίας και μάλιστα κατά τη περίοδο που η γαλλική κυβέρνηση διέκοπτε τις ιδικές σχέσεις και επιπλέον δήμευε τις περιουσίες των καθολικών Εκκλησιών και Μονών (1848 και μετά). Υπέρ της Ορθοδοξίας τότε τάχθηκε η Αυτοκρατορική Ρωσία αλλά και με δικές της όπως και η Γαλλία βλέψεις, που εκδηλώθηκαν τελικά με τις ανθελληνικές ενέργειες της Πανσλαβιστικής Εταιρείας.
[Επεξεργασία] Το "στάτους κβο"
Τέλος οι Άγιοι Τόποι παρέμειναν στην Οθωμανική δεσποτεία από το 1517 μέχρι της οριστικής απελευθέρωσης της Παλαιστίνης το 1918 από τους Άγγλους.
Ο διαχωρισμός όμως που επήλθε της Παλαιστίνης σε δύο κράτη (Αραβικό και Εβραϊκό) περί τα τέλη του 1947 με απόφαση του ΟΗΕ προβλέπει και περί τη διατήρηση του καθεστώτος (στάτους κβο) των Άγίων Τόπων και περί της εδαφικής ανεξαρτησίας ("Εχτεριτοριαλιτέ") των Χριστιανικών μνημείων και των κειμηλίων.
[Επεξεργασία] Νεότερα επεισόδια
[Επεξεργασία] Σημειώσεις
[Επεξεργασία] Δείτε επίσης
Οι περιοχές αυτές υπήρξαν στην ιστορία πεδίο έντονων διενέξεων, όπως κατά τις Σταυροφορίες ή πιο πρόσφατα στην σύγκρουση Ισραήλ-Αράβων.
