Γραμμή Μεταξά

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Σειρά οχυρών κατά μήκος των ελληνοβουλγαρικών συνόρων, που κατασκευάστηκαν με σκοπό την άμυνα της Ελλάδας σε περίπτωση βουλγαρικής εισβολής κατά την διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Η οχυρωματική γραμμή που πήρε το όνομά της από τον Μεταξά, τον τότε δικτάτορα της Ελλάδας, αποτελούνταν κυρίως από σήραγγες που κατέληγαν σε παρατηρητήρια, πυροβολεία και πολυβολεία. Η κατασκευές είναι τόσο ανθεκτικές, ώστε έχουν επιβιώσει μέχρι και σήμερα και κάποιες μάλιστα χρησιμοποιούνται ακόμη. Το εσωτερικό φωτιζόταν κυρίως με λάμπες πετρελαίου αλλά είχαν εγκατασταθεί και κάποιες ηλεκτρικές γεννήτριες (Σήμερα τα οχυρώματα διαθέτουν ηλεκτρικό ρεύμα από το δίκτυο της Δ.Ε.Η. αλλά συνεχίζουν να κρατούν γεννήτριες). Ο εξαερισμός επιτυγχάνεται τόσο με τεχνητές όσο και με φυσικές μεθόδους. Η παροχή νερού προέρχεται από το δημόσιο δίκτυο. Όλα τα οχυρα διατηρούνται σε καλή κατάσταση και εν ενεργεία. Ορισμένα είναι ανοιχτά για το κοινό.

Λόγω της στρατηγικής της σημασίας κατά την διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, λήφθηκε η απόφαση να οχυρωθεί η οριογραμμή Ρούπελ με τα ομώνυμα οχυρά. Τον Μάιο του 1916, το οχυρό Ρούπελ παραδόθηκε αύτανδρο στις βουλγαρο-γερμανικές δυνάμεις.

Αργότερα θεωρήθηκε ότι τα οχυρώματα εκείνα δεν ήταν αρκετά ισχυρά. Αποφασίστηκε, λοιπόν, να κατασκευαστούν περαιτέρω οχυρώσεις, όχι μόνο στην συγκεκριμένη περιοχή αλλά και καθ' όλο το μήκος των βορείων ελληνικών συνόρων. Ο προγραμματισμός ολοκληρώθηκε το 1935 και οι εργασίες άρχισαν στην Κερκίνη το 1936. Στη περιοχή αυτή ,«Γραμμή Μεταξά»,δόθηκε ο κύριος αγώνας της Ελλάδας εναντίον των Γερμανών, ο οποίος εμεινε γνωστός με το όνομα «Μάχη των Οχυρών». Τη «Γραμμή Μεταξά», αποτελούσαν είκοσι ένα (21) Οχυρά. Τα Οχυρά αυτά είχαν κατασκευασθεί, αποκλειστικά από ελληνικά χέρια, για την αμυντική θωράκιση της Ελλάδας από βουλγαρική επίθεση, επειδή την περίοδο εκείνη, 1936-1940, η Βουλγαρία ήταν έξω από το Βαλκανικό Σύμφωνο Φιλίας και επιζητούσε να ξαναπάρει τα ελληνικά εδάφη που είχε χάσει κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους (1912-1913).

Το κάθε οχυρό αποτελούσε στο σύνολό του ένα περίκλειστο έργο από ένα ή περισσότερα στεγανά συγκροτήματα, ικανό να αμυνθεί προς κάθε κατεύθυνση. Περιλάμβανε σκέπαστρα, πυροβολεία, πολυβολεία, ολμοβολεία, βομβιδοβολεία, παρατηρητήρια, έργα παραλλαγής και παραπλάνησης, πολλαπλές εισόδους και εξόδους. Οι υπόγειες εγκαταστάσεις κάθε οχυρού περιλάμβαναν διοικητήριο, θαλάμους αξιωματικών, θαλάμους οπλιτών, τηλεφωνικό κέντρο, μαγειρείο, δεξαμενές νερού, χώρους υγιεινής, αποθήκες τροφίμων (για 15 μέρες), χειρουργείο, φαρμακείο, συστήματα αερισμού, φωτισμού (γεννήτριες, λάμπες πετρελαίου, φακούς κ.ά.), αποχέτευση, εξωτερικές θέσεις μάχης, αντιαρματικά κωλύματα, θέσεις αντιαεροπορικών όπλων, οδικό δίκτυο, κ.ά.

Η αμυντική αυτή οχύρωση αποτελεί το μέγιστο τεχνικό έργο της Ελλάδας κατά τον περασμένο αιώνα, όπως αποδεικνύεται από ορισμένα συνοπτικά στοιχεία :

• Σύνολο Δαπάνης :1,5 δισ. δραχμών (ίσο με 58,5 δις. ΕΥΡΩ (2002)).
• Σύνολο ημερομισθίων: 3.000.000,
• Διάρκεια κατασκευής: 4 χρόνια
• Μήκος υπόγειων στοών: 24.000 μέτρα,
• Μήκος υπόγειων καταφυγίων: 13.000 μέτρα,
• Σωλήνες ύδρευσης: 88.000 μέτρα,
• Διάνοιξη νέων οδών: 258.000 μέτρα κ.ά.

Το καθένα από τα οχυρά αυτά έχει και την ιστορία του, τη γενναία αντίσταση των υπερασπιστών του, οι οποίοι αγωνίστηκαν με ηρωισμό, ανδρεία και αυτοθυσία. Πολλά οχυρά έμειναν απόρθητα και παραδόθηκαν στις 10 Απριλίου μετά την υπογραφή του σχετικού Πρωτοκόλλου Συνθηκολόγησης (9 Απριλίου 1941).

Οι οχυρώσεις της Γραμμής Μεταξά απότελούνται από 22 ανεξάρτητα συγκροτήματα. Το οχυρο Ρούπελ είναι ένα απο τα μεγαλύτερα. Καλύπτει τα 6.1 από τα 155χλμ της γραμμής και κατασκευάστηκε σε ύψος 322μ. Οι οχυρώσεις έχουν κατασκευαστεί σε τρία διαφορετικά επίπεδα και σε κάποια σημεία το πάχος των τοίχων φτάνει τα 2.5μ.

Η γραμμή υπερφαλαγγίστηκε κατά τη Γερμανική εισβολή 1941 όταν οι Γερμανοί εισέβαλαν στην Ελλάδα από την Γιουγκοσλαβία τον Απρίλιο του 1941. Οι ελληνικές δυνάμεις που υπερασπίζονταν τη γραμμή αντιστάθηκαν ηρωικά στη Μαχη των Οχυρών που αποτελεί μια από τις ένδοξες στιγμές της ελληνικής ιστοριας.

[Επεξεργασία] Τα οχυρά της Γραμμής Μεταξά

Οχυρό Ρούπελ, Οχυρό Νυμφαίας, Οχυρό Ποποτλίβιτσα, Οχυρό Ιστιμπέη, Οχυρό Κελκαγιά, Οχυρό Αρπαλούκι, Οχυρό Παληουριώνες, Οχυρό Καρατάς, Οχυρό Κάλη, Οχυρό Περσέκ, Οχυρό Μπαμπαζώρα, Οχυρό Μάλιαγκα, Οχυρό Περιθώρι, Οχυρό Παρταλούσκα, Οχυρό Ντασαβλή, Οχυρό Λισσέ, Οχυρό Πυραμοειδές, Οχυρό Καστίλλο, Οχυρό Αγ. Νικόλαος, Οχυρό Μπαρτισεβά, Οχυρό Εχινού