Δουμπιά Χαλκιδικής
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Το χωριό Δουμπιά Χαλκιδικής βρίσκεται 25 χιλιόμετρα βορειοδυτικά του Πολύγυρου, είναι χτισμένο στους πρόποδες του βουνού "Κουρτίνα" και ανήκει γεωγραφικά στην Κεντρική Μακεδονία. Έχει εγγεγραμμένους 587 κατοίκους μετά την απογραφή του 2001 στο σύνολο, αλλά ο μόνιμος πληθυσμός του (δυστυχώς) ανέρχεται περίπου στα 500 άτομα. Με τις νέες ρυθμίσεις του Υπουργείου Εσωτερικών ανήκει στον Καποδιστριακό Δήμο Ανθεμούντα Χαλκιδικής με πληθυσμό 4.540 κατοίκους και αποτελεί ένα από τα τέσσερα δημοτικά διαμερίσματά του. Ανήκει στην περιοχή των Ζερβοχωρίων Χαλκιδικής, οι κάτοικοί του ασχολούνται κυρίως με την γεωργία, την κτηνοτροφία, ενώ μία μερίδα αυτών εργάζεται στα μεταλλεία Γερακινής. Τα Δουμπιά έχουν αποκτήσει την δική τους ξεχωριστή θέση όχι μόνο στον Ελλαδικό αλλά και στον διεθνή χώρο. Η αξιοποίηση των ονομαστών πηγών με το ομώνυμο μεταλλικό νερό, συνέβαλε αποφασιστικά στην αναζωογόνηση του τόπου.
Πίνακας περιεχομένων |
[Επεξεργασία] Η ιστορία του χωριού
Η κατοίκηση στα Δουμπιά ξεκίνησε την προϊστορική εποχή καθώς μέσα στον οικισμό βρέθηκαν αντικείμενα της εποχής του χαλκού και της νεολιθικής. Στα ιστορικά χρόνια στα βόρεια του χωριού αναπτύχθηκε η πόλη των αρχαίων Καλινδοίων όπου σήμερα διεξάγονται ανασκαφές.Η πόλη αυτή άκμασε κατά την κλασική, ελληνιστική και ρωμαϊκή εποχή. Κατοίκηση υπήρχε και στα βυζαντινά χρόνια καθώς βρέθηκαν νομίσματα του 11ου και του 13ου αιώνα μέσα στο χωριό.Τα Δουμπιά αναφέρονται στις πηγές από το έτος 1445, ως τιμάριο κάποιου Οθωμανού, τη χρονιά εκείνη είχε 16 νοικοκυριά. Το 1519 έχει 90 νοικοκυριά, το 1527, 133 και το 1568, 88 νοικοκυριά. Το 1771 καταβάλλει 3100 χιλιάδες γρόσια φόρο για τα κάρβουνα που παράγει και τα οποία χρησιμοποιούνται στα μεταλλεία των Σιδηροκαυσίων. Το χωριό καταστράφηκε το 1821 κατά την επανάσταση της Χαλκιδικής λόγω και της συμμετοχής σε αυτή της γνωστής οικογένειας Δουμπιώτη.Οι περισσότεροι κάτοικοι του σκοτώθηκαν, άλλοι διασκορπίστηκαν και όσοι γλίτωσαν κατέφυγαν στη Σκόπελο. Στη νότιο Ελλάδα συνέχισαν τον αγώνα της ανεξαρτησίας. Ιδιαίτερα διακρίθηκαν οι Κωνσταντίνος, Βασιλικός και Νικόλαος Δουμπιώτης το 1821, επίσης ο Εμμανουήλ Δουμπιώτης, ο Αποστολάρας Βασιλείου και ο Αθανάσιος Τζάκας, ο Ιωάννης Δουμπιώτης το 1854, ο Κοσμάς Δουμπιώτης το 1878, ο Νικόλαος και ο Δημήτριος Δουμπιώτης κατά τον Μακεδονικό αγώνα το 1907.Τελευταίος στη μακρά λίστα της οικογένειας ήταν ο Ιωάννης Δουμπιώτης γιος του Νικολάου, ο οποίος σκοτώθηκε στον ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940. Στις αρχές του 1800 ο τούρκος Μπέης πήρε το χωριό υπό την κατοχή του και το έκανε τσιφλίκι. Οι κάτοικοι του χωριού εργαζόνταν στον Μπέη ως υποτακτικοί στα χωράφια του για ένα κομμάτι ψωμί. Κατά το Μωαμεθανικό έτος 1269(1852) την 11ην Τζεμαξί σύλ Αχήρ, τριάντα τρείς (33) ντόπιοι γέροντες αγόρασαν το χωριό από τον Μπέη και υπόγραψαν ταπί (συμβόλαιο) μαζί του για την αγοροπωλησία του χωριού και των κτημάτων. Το ταπί της αγοροπωλησίας υπάρχει σήμερα στο Κοινοτικό Γραφείο.Οι τριάντα τρείς αυτοί γέροι κατά την παράδοση, τιμής ένεκεν,πήραν "μεράδι" -για το ιστορικό αυτό γεγονός- από μια λωρίδα χωράφι επί πλέον από τους υπολοίπους κατοίκους, στην τοποθεσία του χωριού που σήμερα ονομάζεται «λωρίδια». Τα άλλα αγροκτήματα μοιράστηκαν όλα μαζί στους κατοίκους.Έκτοτε άρχισε σιγά σιγά να μεγαλώνει το χωριό. Ως αρχηγός του χωριού υπήρχε μια χανούμισσα από το «Γκιουρέν», η οποία ονειρεύτηκε ότι υπήρχε νερό εντός του χωριού, μιας και το χωριό στερούνταν πηγής ποσίμου νερού. Πράγματι την άλλη ημέρα λέγοντάς το στους κατοίκους και υποδεικνύοντας τους το μέρος, πήγαν να σκάψουν στο συγκεκριμένο μέρος και όντως βρέθηκε νερό. Η περιοχή αυτή έως και σήμερα ονομάζεται "Νερομάνα". Από εκεί με πλακόστρωτα αυλάκια -αυτοσχέδιο δύκτιο υδρευσης- οδήγησαν το νερό στην πλατεία του χωριού για να είναι πιο εύκολη η πρόσβαση των κατοίκων και έχτισαν βρύσες, οι οποίες υπήρχαν έως και μερικά χρόνια πρίν. Στη θέση τους σήμερα βρίσκονται καινούργιες και ποιό προσεγμένες στην αισθητική.Το χωριό πήρε την ονομασία του από τους δύο τύμβους -τάφους- που υπήρχαν στον κάμπο, βόρεια του χωριού. Η λέξη τύμβος, στην τοπική διάλεκτο έγινε τούμπα - "τουμπιά" με αποτέλεσμα να καθιερωθεί και να ονομαστεί το χωριό με το όνομα Δουμπιά έως και σήμερα.Μια άλλη άποψη υποστηρίζει ότι η λέξη Δουμπιά στα σλαβικά σημαίνει βελανιδιά. Ίσως λοιπόν ονομάστηκε έτσι από τα δάσος βελανιδιών που υπήρχε στο χώρο. Η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής ανακαινίστηκε εκ βάθρων το 1852, με άδεια που παραχώρησε ο σουλτάνος με φιρμάνι. Το σημαντικότερο κειμήλιο που σώζεται στην εκκλησία είναι ένα ρωσικό αντιμήνσιο του 1707. Επίσης στην κοινότητα φυλάσσεται το Οθωμανικό αρχείο Δουμπιών που περιλαμβάνει 1300 περίπου έγγραφα της τουρκοκρατίας που χρονολογούνται από το 1850 έως το 1912 πρόκειται κυρίως για ταπιά, χοτζέτια, νοφούζια, αποδείξεις φόρων και άλλα έγγραφα των κατοίκων των Δουμπιών. Ανάμεσα σε αυτά είναι και το πωλητήριο του 1852 με το οποίο οι κάτοικοι αγόρασαν το χωριό το οποίο μέχρι τότε ανήκε ως τσιφλίκι στον Μουσά Κιαζήμ μπέη, αρχιθυρωρό του Σουλτάνου, επίσης υπάρχει αντίγραφο φιρμανιού με το οποίο παραχωρείται άδεια για την επισκευή της εκκλησίας της Αγίας Παρασκευής το 1851.
Οι ντόπιοι πίστευαν ότι από αρχαιοτάτων χρόνων το χωριό βρισκόταν στην τοποθεσία «Βασμούρα» όπου βρέθηκαν και αρκετά αρχαιολογικά ευρήματα
[Επεξεργασία] Τοπικές Ενδυμασίες
[Επεξεργασία] Γυναίκες
Οι γυναίκες φορούσαν μακριά φορέματα υφαντά στον αργαλειό, μάλλινα για τον χειμώνα, βαμβακερά για το καλοκαίρι και μεταξωτά για επίσημες εκδηλώσεις. Το μετάξι ήταν παραγωγή δική τους γιατί καλλιεργούσαν μεταξοσκώληκες (κουκούλια).
Η γυναικεία ενδυμασία αποτελείτο από μακριά φούστα κάτω, επάνω φορούσαν άσπρο πουκάμισο με φαρδιά μανίκια, έπειτα ένα είδος γιλέκου από τσόχα που το λέγανε "λιμπαντέ" και τέλος για πανωφόρι ένα πιο μακρύ από το γιλέκο, ένα είδος παλτού που το ονομάζανε "τσιμπέ". Το Τσιμπέ είχε πολλά σιρίτια και κεντίδια και οι εύπορες το στόλιζαν με γουνάκι ολόγυρα.
Στο κεφάλι οι μεγάλες φορούσαν χρωματιστά μαντήλια και οι νεότερες έδεναν φιόγκους στις κοτσίδες τους και μια κορδέλα ολόγυρα στο κεφάλι συνήθως από βελούδο που λέγανε "κατιφέ".
[Επεξεργασία] Άνδρες
Οι άνδρες φορούσαν από κάτω μακριά βράκα υφαντή που τη λέγανε «μπινιβρέκι». Επάνω ένα ριγωτό πουκάμισο υφαντό με κούμπωμα στο πλάι το οποίο το λέγανε «αλατζιά» και πάνω από αυτά ένα είδος σακακιού το «κοντό». Στη μέση φορούσαν ζωνάρι.
[Επεξεργασία] Οικοδομήματα
Τα σπίτια ήταν χτισμένα με πλιθιά και πέτρες. Ήταν διώροφα συνήθως και στο ισόγειο υπήρχαν οι στάβλοι για τα ζώα (πράματα) και οι αποθήκες όπου φυλούσαν την σοδειά του έτους.
Στον πάνω όροφο βρισκόταν τα υπνοδωμάτια. Υπήρχε το τζάκι και η διακόσμηση του σπιτιού ήταν λιτή. Στο τζάκι δίπλα συνηθιζόταν να στρώνονται τα παπλώματα για τον βραδινό ύπνο. Υπήρχαν γκαζόλαμπες στους τοίχους για τον φωτισμό και τα ταβάνια όπως και τα πατώματα ήταν ξύλινα.
Σε πολλά σπίτια υπήρχαν καταπακτές (γκλαβανή) για να κρύβονται από τους αντάρτες ή να κατεβαίνουν απευθείας στο ισόγειο για να φροντίσουν τα ζώα όταν ήταν κακός ο καιρός.
Στις αυλές των σπιτιών υπήρχαν φούρνοι για να ψήνουν ψωμί καθώς και πηγάδια με πόσιμο νερό.
