Εθνικό Θέατρο

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Το Εθνικό Θέατρο είναι Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου (Ν 2273/94) -οργανισμός μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα- με σκοπό την προαγωγή, μέσω της θεατρικής τέχνης, της πνευματικής καλλιέργειας του λαού και της διαφύλαξης της εθνικής πολιτιστικής ταυτότητας του.

Πίνακας περιεχομένων

1 Σκοποί
2 Σκηνές
3 Διοίκηση
4 Κτίριο του Εθνικού θεάτρου επί της Αγίου Κωνσταντίνου
5 Ιστορικό
6 Συνεισφορά
7 Διευθυντές Θεάτρου (από το 1932)
8 Πηγές

[Επεξεργασία] Σκοποί

Σύμφωνα με το καταστατικό του στους σκοπούς του περιλαμβάνονται κυρίως:

Η μελέτη, η έρευνα, η σκηνική διδασκαλία και η διάδοση στην Ελλάδα και στο εξωτερικό του αρχαίου δράματος.
Η σκηνική διδασκαλία, η προώθηση και η ανάπτυξη της ελληνικής και κυρίως της νεοελληνικής δραματουργίας.
Η σκηνική παρουσίαση και η ερμηνεία κλασσικών έργων.
Η έρευνα, η αναζήτηση και ο πειραματισμός σε νέες μορφές θεάτρου και σκηνικής έκφρασης.
Η πραγματοποίηση παραστάσεων για παιδιά και νέους.
Η παροχή θεατρικής εκπαίδευσης με τη δημιουργία Δραματικής Σχολής.
Η προώθηση διεθνών θεατρικών ανταλλαγών και της παγκόσμιας θεατρικής συνεργασίας, κυρίως στο χώρο της Ευρώπης και των χωρών όπου δραστηριοποιείται ο απόδημος Ελληνισμός.
Η δημιουργία προϋποθέσεων και κινήτρων για την ανάδειξη και ενθάρρυνση του θεατρικού δυναμικού της χώρας.

[Επεξεργασία] Σκηνές

Το Εθνικό Θέατρο περιλαμβάνει την κεντρική σκηνή -που ανεβάζει έργα κυρίως κλασσικού ρεπερτορίου- τη Νέα σκηνή και την Πειραματική Σκηνή. Λόγω συνεχιζομένων εργασιών όμως στο κτίριο του Εθνικού Θεάτρου επί της Αγίου Κωνσταντίνου αλλά και της υφιστάμενης στενότητας χώρου οι παραστάσεις λαμβάνουν χώρα αντίστοιχα στα θέατρα Κάππα, Χώρα και από Μηχανής θέατρο.

Από το 1991 λειτουργεί επίσης η σκηνή Κοτοπούλη στο Θέατρο Κοτοπούλη-Ρεξ και από το 1995 το παιδικό στέκι (σκηνή Κατίνα Παξινού).

[Επεξεργασία] Διοίκηση

Το Εθνικό Θέατρο διοικείται από Επταμελές Διοικητικό Συμβούλιο και από τον Καλλιτεχνικό Διευθυντή του. Υπό την εποπτεία του Καλλιτεχνικού Διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου λειτουργεί η Δραματική Σχολή του, που στεγάζεται στην οδό Πειραιώς.

[Επεξεργασία] Κτίριο του Εθνικού θεάτρου επί της Αγίου Κωνσταντίνου

Το Εθνικό Θέατρο άρχισε να κτίζεται το 1891 χάρη σε δωρεά ύψους 10.000 αγγλικών λιρών του ομογενούς Ευστρατίου Ράλλη με απόφαση του τότε βασιλέα Γεωργίου Α΄ σε οικόπεδο του αυλικού Νικολάου Θων επί της οδού Αγίου Κωνσταντίνου. Για την ολοκλήρωσή του συνεισέφεραν επίσης οι Κοριαλένης και Ευγενίδης καθώς φυσικά και το Δημόσιο Ταμείο.

Ο γερμανός αρχιτέκτονας του κτιρίου Έρνστ Τσίλλερ, εμπνεόμενος από αναγέννησιακά κτίρια, σχεδίασε την πρόσοψη έχοντας ως πρότυπο τη βιβλιοθήκη του Αδριανού. Το κεντρικό της τμήμα είναι εξαιρετικά πλούσιο σε διακοσμητικά στοιχεία, με κιονοστοιχία κορινθιακού ρυθμού και τα δύο πλευρικά τμήματα αποτελούν μία τυπική νεοκλασσική σύνθεση. Οι αρχικές εσωτερικές εγκαταστάσεις σκηνής, φωτισμού και θέρμανσης ήταν οι πιο προηγμένες εκείνης της εποχής, σχεδιασμένες από Βιεννέζους μηχανικούς και κατασκευασμένες σε εργοστάσια του Πειραιά.

Το κτίριο ανακαινίστηκε για πρώτη φορά το 1930-31, υπό την εποπτεία του σκηνογράφου Κλεόβουλου Κλώνη. Το 1960-63 κατεδαφίστηκε το ξενοδοχείο «Μεσσήνη» στη γωνία της οδού Μενάνδρου και κτίστηκε η Νέα Πτέρυγα (της Νέας Σκηνής). Το 1979-1982 κτίστηκε το τριώροφο υπόγειο στο πίσω οικόπεδο, το οποίο όμως παρέμεινε ημιτελές μέχρι τις μέρες μας.

Σήμερα το κτίριο είναι διατηρητέο (σύμφωνα με την Υπουργική Απόφαση 21980/250/27-2-52,ΦΕΚ 54/τ.β'/5-3-52) και τελεί υπό πλήρη ανακαίνιση.Τα έργα, που προβλέπεται να ολοκληρωθούν στα τέλη του 2007, περιλαμβάνουν ανάπλαση ολόκληρου του οικοδομικού τετραγώνου, του διάκοσμου, ένα νέο κτίριο, αναβάθμισμη του εξοπλισμού της σκηνής, βελτιωμένη αίθουσα (πλατεία και εξώστες), καινούργιο θέατρο 260-300 θέσεων για τη Νέα Σκηνή και διαρρύθμιση που θα ενοποιεί και τα τέσσερα κτίρια.

[Επεξεργασία] Ιστορικό

Το θέατρο ιδρύθηκε για πρώτη φορά το 1900 ως επίσημο Βασιλικό Θέατρο για να κλείσει όμως σε σύντομο χρονικό διάστημα (1908) και να δωθεί σε κοινή χρήση μέχρι το 1932. Ως Εθνικό Θέατρο επανιδρύθηκε με νόμο του τότε Υπουργού Παιδείας, Γεωργίου Παπανδρέου στις 3 Μαίου του 1930. Μόνιμοι συνεργάτες του θεάτρου ορίστηκαν οι: Φώτος Πολίτης (σκηνοθέτης), Κλεόβουλος Κλώνης (σκηνικά), Αντώνης Φωκάς (κοστούμια) ενώ γενικός διευθυντής ο Ιωάννης Γρυπάρης. Τα εγκαίνια έγιναν με την παράσταση "Αγαμέμνων" του Αισχύλου και "Ο Θείος Όνειρος" του Ξενόπουλου στις 19 Μαρτίου. Ανάμεσα στους ηθόποιους που συγκαταλέγονταν στον πρώτο πυρήνα του Εθνικού Θεάτρου συναντάμε τους σημαντικότερους ηθοποιούς της εποχής και μερικά από τα μεγαλύτερα ονόματα του θεάτρου μας.

Το 1934, μετά τον θάνατο του Φώτου Πολίτη, τη θέση του ανέλαβε ο Δημήτρης Ροντήρης, ο σκηνοθέτης που ίσως περισσότερο από όλους τους άλλους θα συνδέσει το όνομα του με το Εθνικό Θεάτρο, υπηρετώντας το μέχρι τον θάνατό του (1981).

Το 1939, ιδρύθηκε η Εθνική Λυρική Σκηνή ως τμήμα του Εθνικού Θεάτρου. Το 1956 αναγνωρίστηκε η ανάγκη προώθησης του Νοελληνικού ρεπερτορίου με την ίδρυση της Δεύτερης Σκηνής και το 1996 ιδρύθηκε η Πειραματική σκηνή, ο Άδειος Χώρος και το Εργαστήριο Ηθοποιών.

[Επεξεργασία] Συνεισφορά

Το ελληνικό θέατρο αντιμετωπίστηκε από την πολιτεία σοβαρά και συστηματικά για πρώτη φορά το 1932 με την επίσημη ιδρύση του Εθνικού Θεάτρου και τη στελέχωσή του με τις σημαντικότερες πνευματικές μορφές του τόπου. Όπως αναφέρει ο Κώστας Γεωργουσόπουλος ο ισόβιος τοτε σκηνοθέτης του, Φώτος Πολίτης «κατόρθωσε να πείσει τους σημαντικότερους καλλιτέχνες της σκηνής να έρθουν να βοηθήσουν στην πνευματική προσπάθεια αναγέννησης, που αποτελούσε το καταστατικό αίτημα της ίδρυσης του θεσμού. Και τον ακολούθησε σχεδόν σύσσωμο το θέατρο των ταλαντούχων. Βεάκης, Αλκαίου, Νέζερ, Μαμίας, Μινωτής, Παξινού, Παπαδάκη, Κατερίνα, Ροζάν, Κατράκης, Μανωλίδου κ.ά. Ο Βάρβογλης, ο Αντίοχος Ευαγγελάτος, ο Σκαλκώτας, ο Σκουλούδης στη μουσική, ο Κλώνης, ο Κόντογλου, ο Φωκάς στα εικαστικά, ο Γρυπάρης, ο Ρώτας, ο Καρθαίος στη μετάφραση.» (τα Νέα, 21/10/99)

Η συνολική αυτή προσπάθεια καθώς και η λειτουργία της δραματικής σχολής αποτέλεσαν γερές βάσεις για την ανάπτυξη της θεατρικής τέχνης. Αξίζει να σημειωθεί ότι η δραματική σχολή του Εθνικού έχει τροφοδοτήσει αλλά και τροφοδοτεί ακόμα τα θέατρα με μερικούς από τους αξιώτερους έλληνες ηθοποιούς.

11/9/1938: Ηλέκτρα, η πρώτη μετά την αρχαιότητα παράσταση Αρχαίου Δράματος στην Επίδαυρο

Το Εθνικό έχει συμβάλλει σημαντικά και στην αναβίωση του αρχαίου δράματος ζωντανεύοντας -υπό την καθοδήγηση του Ροντήρη- τα αρχαία θέατρα του Ηρωδείου και της Επιδαύρου και υπογραμμίζοντας την ανάγκη δημιουργίας ενός θεατρικού Φεστιβάλ αφιερωμένου στο αρχαίο δράμα. Πράγματι το 1955 το Εθνικό καθιέρωσε το φεστιβάλ Επιδαύρου με τις παραστάσεις "Εκάβη", "Οιδίπους Τύραννος" και "Ιππόλυτος".

Τέλος αποτελεί ένα ζωντανό θεατρικό μουσείο με βιβλιοθήκη, εξαιρετικά πλούσιο φωτογραφικό αρχείο, ηχογραφήσεις, μακέτες, σκηνογραφικά σχέδια και τεράστιο βεστιάριο (20.000 κοστούμια).

Τα τελευταία χρόνια οι παραστάσεις του Εθνικού θεάτρου με καλλιτεχνικό διευθυντή το Νίκο Κούρκουλο έχουν κάνει μερικές από τις μεγαλύτερες εισπρακτικές και καλλιτεχνικές επιτυχίες τόσο στην κεντρική όσο και στις μικρότερες νέα και πειραματική σκηνή.