Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το οποίο συνήθως αναφέρεται απλά ως Πανεπιστήμιο Αθηνών, υπήρξε το πρώτο Πανεπιστήμιο, όχι μόνο στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος, αλλά και γενικότερα στην Ανατολική Μεσόγειο. Λειτουργεί χωρίς καμία διακοπή από την ίδρυσή του στις 3 Μαΐου 1837. Σήμερα είναι το δεύτερο μεγαλύτερο Πανεπιστήμιο της Ελλάδας (πρώτο είναι το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης), με περισσότερους από 50.000 προπτυχιακούς φοιτητές.

[Επεξεργασία] Ιστορία του ιδρύματος

Το Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών ιδρύθηκε την 3η Μαΐου του 1837 και στεγάστηκε στην κατοικία του αρχιτέκτονα Σταμάτη Κλεάνθη, στη βορειοανατολική πλευρά της Ακρόπολης. Ήταν το πρώτο Πανεπιστήμιο, όχι μόνο στο νέο Ελληνικό Κράτος αλλά και γενικότερα στην Ανατολική Μεσόγειο.

Το «Οθωνικόν Πανεπιστήμιον» όπως λεγόταν πριν πάρει το σημερινό όνομα «Eθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών», αποτελούνταν από τέσσερις Σχολές: Θεολογίας, Νομικής, Ιατρικής και Τεχνών (η οποία περιλάμβανε τότε τις Eφαρμοσμένες Eπιστήμες και τα Mαθηματικά). Είχε 33 καθηγητές, 52 φοιτητές και 75 μη εγγεγραμμένους ακροατές. Το Νοέμβριο του 1841 άρχισαν να λειτουργούν νέες τάξεις σε ένα καινούργιο κτίριο που σχεδιάστηκε από τον Δανό Αρχιτέκτονα Κρίστιαν Χάνσεν.

Το σημερινό του όνομα το Πανεπιστήμιο της ελληνικής πρωτεύουσας το πήρε το 1900 χάρη στον Ηπειρώτη ευεργέτη Ιωάννη Δομπόλη (1769-1850), ο οποίος ήταν ένας πλούσιος έμπορος που διαβιούσε στη Ρωσία. Διαπνεόμενος από την ιδεολογία της Μεγάλης Ιδέας, η οποία τότε ήταν κυρίαρχη μεταξύ όλων των Ελλήνων, άφησε όλη του την περιουσία στο ελληνικό Δημόσιο για να ιδρυθεί μετά από 50 χρόνια πανεπιστήμιο στην πρωτεύουσα της Ελλάδας. Αυτός βέβαια ήλπιζε ότι μέχρι το 1900 πρωτεύουσα της Ελλάδας θα είχε πια γίνει η Κωνσταντινούπολη. Το 1900, μετά την παρέλευση πενηκονταετίας, το Εθνικόν Πανεπιστήμιον στην Αθήνα (που παρά τους διακαείς πόθους του Δομπόλη παρέμενε πρωτεύουσα της χώρας), για να κληρονομήσει την τεράστια περιουσία του Δομπόλη, μετονομάστηκε σε Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών, ονομασία που διατηρεί μέχρι και σήμερα. Μάλιστα τότε στην ουσία υπήρχαν δύο πανεπιστήμια, με ξεχωριστές νομικές προσωπικότητες αλλά με κοινή διεύθυνση και ονομασία. Το Καποδιστριακό στο οποίο ανήκαν οι θεωρητικές σχολές και Εθνικό στο οποίο ανήκαν οι θετικές σχολές.

Η μεγάλη αλλαγή όμως στη δομή του Πανεπιστημίου έγινε το 1904, όταν η Σχολή των Τεχνών διασπάστηκε σε δύο Σχολές: σε αυτή των Τεχνών και αυτή των Επιστημών, η οποία περιέλαβε τις νέες Σχολές Φυσικής, Μαθηματικών και Φαρμακευτικής. Το 1919 προστέθηκε το τμήμα της Χημείας και το 1922 η Σχολή Φαρμακευτικής ξεχώρισε ως τμήμα. Μια άλλη αλλαγή έγινε όταν στην Ιατρική Σχολή προστέθηκε το τμήμα της Οδοντιατρικής.

Στη δεκαετία του 1960 άρχισαν κατασκευαστικές εργασίες στην περιοχή Ζωγράφου. Τα νέα κτίρια της Πανεπιστημιούπολης περιλαμβάνουν αυτά της Φιλοσοφικής και Θεολογικής, τα τμήματα της Σχολής Θετικών Επιστημών και τη Φοιτητική Εστία.

Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε το Ιστορικό Αρχείο του Πανεπιστημίου Αθηνών.

[Επεξεργασία] Σχολές και τμήματα

Η Πανεπιστημιούπολη των Αθηνών είναι εγκατεστημένη στο δήμο Ζωγράφου, κοντά στην Πολυτεχνειούπολη. Συγκοινωνιακά εξυπηρετείται προς το παρόν από τη στάση του μετρό στο «Μέγαρο Μουσικής».

Το Πανεπιστήμιο Αθηνών χωρίζεται σε Σχολές, Τμήματα και Τομείς ως ακολούθως:

Θεολογική Σχολή
- Τμήμα Θεολογίας [1]
  - Τομέας Συστηματικής Θεολογίας
  - Τομέας Βιβλικών Σπουδών
  - Τομέας Εκκλησιαστικής Ιστορίας
  - Τομέας Πατερικών Σπουδών, Ιστορίας Δογμάτων και Συμβολικής

- Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας [2]
  - Τομέας Κανονικού Δικαίου και εκκλησιαστικής γραμματείας από του Θ΄ αι.
  - Τομέας Χριστιανικής Λατρείας, Αγωγής και Διαποίμανσης
  - Τομέας Βιβλικών Σπουδών και Πολιτιστικού Βίου της Μεσογείου
  - Τομέας Θρησκειολόγιας, Φιλοσοφίας και Κοινωνιολογίας
Σχολή Νομικών, Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών (Ν.Ο.Π.Ε.)
- Τμήμα Νομικής [3]
  - Τομέας Α' Ιδιωτικού Δικαίου
  - Τομέας Β' Ιδιωτικού Δικαίου
  - Τομέας Δημοσίου Δικαίου
  - Τομέας Ποινικών Επιστημών
  - Τομέας Διεθνών Σπουδών
  - Τομέας Ιστορίας και Θεωρίας του Δικαίου
- Τμήμα Οικονομικών Επιστημών [4]
  - Τομέας Πολιτικής Οικονομικής
  - Τομέας Ανάπτυξης και Διεθνούς Οικονομίας
  - Τομέας Οικονομίας, Πολιτικής και Κράτους
  - Τομέας Οικονομικής των Επιχειρήσεων και Χρηματοοικονομικής
  - Τομέας Φιλοσοφίας και Μεθοδολογίας Κοινωνικών Επιστημών - Οικονομική και Κοινωνική Ιστορία
  - Τομέας Μαθηματικών και Πληροφορικής
  - Τομέας Ποσοτικών Μεθόδων: Στατιστική και Οικονομετρία
- Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης [5]
  - Τομέας Διοικητικής Επιστήμης
  - Τομέας Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών
  - Τομέας Πολιτικής Επιστήμης
  - Τομέας Κοινωνικής Θεωρίας και Κοινωνιολογίας
Σχολή Επιστημών Υγείας
- Τμήμα Ιατρικής [6]
  - Τομέας Μορφολειτουργικός
  - Τομέας Κλινικοεργαστηριακός
  - Τομέας Παθολογίας
  - Τομέας Χειρουργικής
  - Τομέας Υγείας Μητέρας – Παιδιού
  - Τομέας Κοινωνικής Ιατρικής – Ψυχιατρικής και Νευρολογίας
- Τμήμα Οδοντιατρικής [7]
  - Τομέας Κοινωνικής Οδοντιατρικής
  - Τομέας Παθολογίας και Θεραπευτικής
  - Τομέας Προσθετολογίας
  - Τομέας Παθολογικής και Χειρουργικής Στόματος
  - Τομέας Βασικών Επιστημών και Βιολογίας Στόματος
- Τμήμα Φαρμακευτικής [8]
  - Τομέας Φαρμακευτικής Χημείας
  - Τομέας Φαρμακευτικής Τεχνολογίας
  - Τομέας Φαρμακογνωσίας
- Τμήμα Νοσηλευτικής [9]
  - Τομέας Βασικών Επιστημών
  - Τομέας Παθολογικός – Νοσηλευτικός
  - Τομέας Χειρουργικός – Νοσηλευτικός
  - Τομέας Δημόσιας Υγείας
  - Τομέας Ψυχικής Υγείας και Επιστημών Συμπεριφοράς
Φιλοσοφική Σχολή [10]
- Τμήμα Φιλολογίας
  - Τομέας Κλασσικής Φιλολογίας
  - Τομέας Βυζαντινής Φιλολογίας και Λαογραφίας
  - Τομέας Νεοελληνικής Φιλολογίας
  - Τομέας Γλωσσολογίας
- Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας [11]
  - Τομέας Φιλοσοφίας
  - Τομέας Ψυχολογίας
  - Τομέας Παιδαγωγικής
- Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας [12]
  - Τομέας Ιστορίας
  - Τομέας Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης
- Τμήμα Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας [13]
  - Τομέας Γλώσσας – Γλωσσολογίας
  - Τομέας Λογοτεχνίας – Πολιτισμού
- Τμήμα Ιταλικής και Ισπανικής Γλώσσας και Φιλολογίας
  - Κατεύθυνση Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας
  - Κατεύθυνση Ισπανικής Γλώσσας και Φιλολογίας
- Τμήμα Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας [14]
  - Τομέας Γαλλικής Γλώσσας – Γλωσσολογίας
  - Τομέας Γαλλικής Λογοτεχνίας
  - Τομέας Ιστορίας του Γαλλικού Πολιτισμού
- Τμήμα Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας [15]
- Τμήμα Μουσικών Σπουδών [16]
- Τμήμα Θεατρικών Σπουδών [17]
- Τμήμα Τουρκικών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών [18]
Σχολή Θετικών Επιστημών
- Τμήμα Φυσικής [19]
  - Τομέας Φυσικής Στερεάς Κατάστασης
  - Τομέας Πυρηνικής Φυσικής και Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων
  - Τομέας Αστροφυσικής, Αστρονομίας και Μηχανικής
  - Τομέας Φυσικής Εφαρμογών
- Τμήμα Χημείας [20]
  - Τομέας Θεωρητικής Χημείας – Φυσικοχημείας – Ανόργανης Ανάλυσης – Ενόργανης Ανάλυσης – Οργανολογίας και Χημικής Μηχανικής
  - Τομέας Οργανικής Χημείας – Οργανικής Χημικής Τεχνολογίας – Χημείας Τροφίμων – Βιομηχανικής και Κλινικής Χημείας
  - Τομέας Ανόργανης Χημείας, Ανόργανης Χημικής Τεχνολογίας
- Τμήμα Μαθηματικών [21]
  - Τομέας Μαθηματικής Ανάλυσης
  - Τομέας Άλγεβρας και Γεωμετρίας
  - Τομέας Στατιστικής και Επιχειρησιακής Έρευνας
  - Τομέας Διδακτικής των Μαθηματικών
- Τμήμα Βιολογίας [22]
  - Τομέας Βιοχημείας και Μοριακής Βιολογίας
  - Τομέας Βιολογίας Κυττάρου και Βιοφυσικής
  - Τομέας Οικολογίας και Ταξινομικής
  - Τομέας Φυσιολογίας Ζώων και Ανθρώπου
  - Τομέας Ζωολογίας και Θαλάσσιας Βιολογίας
  - Τομέας Βοτανικής
  - Τομέας Γενετικής και Βιοτεχνολογίας
- Τμήμα Γεωλογίας [23]
  - Τομέας Δυναμικής – Τεκτονικής – Εφαρμοσμένης Γεωλογίας
  - Τομέας Οικονομικής Γεωλογίας – Γεωχημείας
  - Τομέας Γεωγραφίας – Κλιματολογίας
  - Τομέας Γεωφυσικής – Γεωθερμίας
  - Τομέας Ιστορικής Γεωλογίας – Παλαιοντολογίας
  - Τομέας Ορυκτολογίας – Πετρολογίας
- Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών [24]
  - Τομέας Επικοινωνιών και Επεξεργασίας Σήματος
  - Τομέας Υπολογιστικών Συστημάτων και Εφαρμογών
  - Τομέας Θεωρητικής Πληροφορικής
Ανεξάρτητα Τμήματα
- Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού (Τ.Ε.Φ.Α.Α.) [25]
  - Τομέας Προπονητικών Επιστημών
  - Τομέας Θεωρητικών Επιστημών
  - Τομέας Αθλητιατρικής & Βιολογικής Άσκησης
- Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης [26]
  - Τομέας Επιστήμων της Αγωγής
  - Τομέας Ανθρωπιστικών Σπουδών
  - Τομέας Μαθηματικών & Πληροφορικής
  - Τομέας Φυσικών Επιστήμων, Τεχνολογίας & Περιβάλλοντος
  - Τομέας Ειδικής Παιδαγωγικής & Ψυχολογίας
  - Μαράσλειο Διδασκαλείο
- Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία [27]
  - Διδασκαλείο Νηπιαγωγών Αθηνών
- Τμήμα Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης [28]
  - Τομέας Πολιτισμού, Περιβάλλοντος, Επικοινωνιακών Εφαρμογών & Τεχνολογίας
  - Τομέας Ψυχολογίας της Επικοινωνίας, Επικοινωνιακών Πρακτικών & Σχεδιασμού
  - Τομέας Κοινωνικής & Πολιτικής Ανάλυσης της Επικοινωνίας
- Τμήμα Μεθοδολογίας, Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης (Μ.Ι.Θ.Ε.) [29]

[Επεξεργασία] Πανεπιστημιακή έρευνα

Η έρευνα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών είναι στενά συνδεδεμένη με την έρευνα που διεξάγεται σε νοσοκομεία και ερευνητικά κέντρα σε ολόκληρη τη μητροπολιτική περιοχή, όπως για παράδειγμα στο Ινστιτούτο «Δημόκριτος», στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, στο Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ. Περισσότερο από το 50% των επιστημονικών συγγραμάτων και μελετών της Ελλάδας προήλθε από την έρευνα που διεξήχθη σε ινστιτούτα και ιδρύματα των Αθηνών το 2004.

Το Πανεπιστήμιο Αθηνών συγκαταλέγεται μεταξύ των καλυτέρων Πανεπιστημίων του κόσμου (και 1ο από την Ελλάδα) σύμφωνα με την κατάταξη του Ινστιτούτου Ανώτατης Εκπαίδευσης της Σαγκάης (Βλ. Εφ. Καποδιστριακό 14/2/2004