Καθολική Εκκλησία της Ελλάδος

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Η ουδετερότητα και η ακρίβεια γεγονότων αυτού του άρθρου είναι υπό αμφισβήτηση. Παρακαλούμε δείτε τις σχετικές παρατηρήσεις στη σελίδα συζήτησης.

Πίνακας περιεχομένων 1 Η Καθολική Εκκλησία στην Ελλάδα 1.1 Προβλήματα κατά την Επανάσταση του 1821 1.1.1 Η θέση της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών 1.1.2 Η θέση της Καθολικής Εκκλησία της Ελλάδος 1.2 Σύγχρονη εποχή 1.3 Η Ιερά Σύνοδος 2 Προβλήματα της ελληνικής Καθολικής Εκκλησίας 2.1 Διασπορά του ποιμνίου 2.2 Προβλήματα με το Κράτος και την Ορθόδοξη Εκκλησία 3 Υποσημειώσεις 4 Πηγές 5 Βλέπε επίσης

[Επεξεργασία] Η Καθολική Εκκλησία στην Ελλάδα

Οι έλληνες Καθολικοί είναι γύρω στις 50.000 (0,5% του πληθυσμού). Πρόκειται για θρησκευτική και όχι εθνική μειονότητα. Τα ονόματα και τα επίθετα, τα έθιμα και οι παραδόσεις, ιδίως στα νησιά, είναι κοινά μεταξύ καθολικών και ορθοδόξων. Η συμβολή των ελλήνων καθολικών στη νεοελληνική λογοτεχνία κατά τους τελευταίους αιώνες είναι σημαντική.

[Επεξεργασία] Προβλήματα κατά την Επανάσταση του 1821

[Επεξεργασία] Η θέση της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών

Βεβαίως, δεν λείπουν και αρνητικά γεγονότα στις σχέσεις Ελλήνων Ορθοδόξων και Ελλήνων μελών της Καθολικής Εκκλησίας. Σημαντική είναι η διδακτορική διατριβή, που υποβλήθηκε και εγκρίθηκε από την Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και κυκλοφόρησε πρόσφατα με τίτλο: «Σχέσεις Ορθοδοξίας και Ρωμαιοκαθολικισμού στην Ελλάδα, κατά την διάρκεια της Επαναστάσεως (1821-1827)» (ISBN 960-91753-0-9)Συγγραφεύς της είναι ο κ. Κωνσταντίνος Μανίκας, και περιλαμβάνει πολλά στοιχεία κυρίως από αρχειακό υλικό και καταλήγει σε σημαντικά συμπεράσματα. Διαβάζοντας κανείς την διατριβή αυτή μαθαίνει πως με την έναρξη της ελληνικής Επαναστάσεως και την πρόσκληση των οπλαρχηγών στην Καθολική Εκκλησία, να συμμετάσχουν και οι Λατίνοι στο έργο της απελευθερώσεως της Ελλάδος από τον Τουρκικό ζυγό, εκείνοι επέδειξαν αδιαφορία. Όμως δεν στάθηκαν σε αυτήν την αρχή της ουδετερότητας, αλλά προχώρησαν και σε άλλες αντιεπαναστατικές ενέργειες, μέσω των γαλλικών προξενικών πρακτόρων. Πράγματι με πολλούς τρόπους και με πολλές ενέργειες επιδείκνυαν τα φιλοτουρκικά τους αισθήματα και ότι αυτοί παραμένουν πιστοί στον Σουλτάνο. Διασώζονται δε πολλά τέτοια περιστατικά και επίσημα κείμενα είτε από τους Λατίνους των νησιών είτε από τον γαλλικό στόλο του Αιγαίου ο οποίος προστάτευε τους Λατίνους. Οι Λατίνοι των νησιών του Αιγαίου κατά την διάρκεια της ελληνικής Επαναστάσεως, όταν οι Ορθόδοξοι ύψωναν τα λάβαρα της ελευθερίας, ύψωναν στούς Ναούς τους τις γαλλικές σημαίες, πράγμα το οποίο προκαλούσε και τον λαό και την ελληνική Κυβέρνηση.

Πέρα από αυτό, οι Λατίνοι των περιοχών αυτών αρνήθηκαν να «ανταποκριθούν θετικά στις έκτακτες εισφορές, που ζητούσε και από αυτούς, ως Έλληνες πολίτες, η επαναστατική κυβέρνηση για την οικονομική ενίσχυση του αγώνα, καθώς επίσης και να εκπληρώσουν τις νόμιμες φορολογικές τους υποχρεώσεις», καθώς επίσης οι Λατίνοι ήταν αντίθετοι όταν η κεντρική Κυβέρνηση μετά την εδραίωση της Επανάστασης «προσπάθησε να επιβάλει ένα ενιαίο διοικητικό και φορολογικό σύστημα στις απελευθερωμένες περιοχές». Πέρα από την άρνησή τους στην φορολογία οι Λατίνοι ήταν αρνητικοί και στο να ενταχθούν «στο νέο ενιαίο διοικητικό σύστημα που καθιερώθηκε για όλες τις απελευθερωμένες περιοχές του επαναστατημένου ελληνικού χώρου», και μάλιστα με αυτές τις ενέργειες στην πραγματικότητα επεδίωκαν «την πραγμάτωση των ενδιαθέτων αυτονομιστικών επιδιώξεών τους».

Μεταξύ των στοιχείων που παραθέτει ο συγγραφεύς θα πρέπει να σημειώσουμε μία επιστολή που απέστειλε ο Λατίνος επίσκοπος Τήνου την 8η Μαΐου 1822 στην οποία υπάρχουν οι εξής αποκαλυπτικές φράσεις: «Μόλις άρχισε η επανάσταση αυτού του Ελληνικού Έθνους, επεδίωξα με κάθε επιμέλεια να τηρήσω μια τέλεια ουδετερότητα τόσο εγώ, όσο και πάντες οι καθολικοί, και μέχρι του παρόντος κανένας καθολικός δεν έχει πιάσει όπλα εναντίον του κυριάρχου (δηλ. του Σουλτάνου). Επειδή από αυτή την αιτία απειλήθηκα μαζί με όλο τον κλήρο, και υπήρξε μεγάλος κίνδυνος να αρπαχθούν οι εκκλησίες μας, αμέσως ζήτησα τη βοήθεια και την προστασία της Γαλλίας».

[Επεξεργασία] Η θέση της Καθολικής Εκκλησία της Ελλάδος

Σύμφωνα με την Καθολική Εκκλησία της Ελλάδας όμως, οι Έλληνες καθολικοί ήταν διστακτικοί απέναντι στην Επανάσταση για πολλούς λόγους. Ένας από αυτούς ήταν η έλλειψη οπλισμού και στρατιωτικών υποδομών και εκπαίδευσης. Για τον ίδιο ακριβώς λόγο, και άλλα νησιά, χωρίς Έλληνες καθολικούς, παρουσίαζαν την ίδια διστακτικότητα. Σε καμία περίπτωση όμως οι Καθολικοί δεν διακατέχονταν από φιλοτουρκικά αισθήματα, καθώς και οι ίδιοι βρίσκονταν υπό τον τουρκικό ζυγό. Η Οθωμανική αυτοκρατορία τους θεωρούσε εξαρτημένους από τον μεγάλο εχθρό της μουσουλμανικής θρησκείας, τον Πάπα.

Επίσης, οι Καθολικοί των νησιών αντιμετωπίζονταν εχθρικά από τους Ορθόδοξους συμπολίτες τους, με αποτέλεσμα να απομονωθούν και να είναι και οι ίδιοι επιφυλακτικοί απένταντί τους. Αυτό το αίσθημα της επιφυλακτικότητας αναπτύχθηκε ιδιαίτερα με την τετραετή Ρωσική κυριαρχία, περίοδος στην οποία καταπατήθηκαν τα δικαιώματά τους και προσβλήθηκε το θρησκευτικό τους αίσθημα.

Αποτέλεσμα ήταν ο φόβος, από μέρος των Ελλήνων καθολικών, ότι δεν θα υπολογιστούν σαν ισότιμοι Έλληνες πολίτες στα πλαίσια του ελεύθερου Ελληνικού κράτους. Ο φόβος αυτός μετριάστηκε με τις διαβεβαιώσεις της πρώτης ελληνικής κυβέρνησης για θρησκευτική ελευθερία και ισονομία. Από εκείνο το σημείο, οι Έλληνες καθολικοί δεν έπαψαν να προσφέρουν στον αγώνα για την ελευθερία, οικονομικά και στρατιωτικά.

[Επεξεργασία] Σύγχρονη εποχή

Κατά τις τελευταίες δεκαετίες αυξάνεται συνεχώς η παρουσία των αλλοδαπών καθολικών που είναι πια μόνιμοι κάτοικοι της Ελλάδος και ο αριθμός τους σήμερα ίσως ξεπερνά τον αριθμό των ελλήνων καθολικών. Πρόκειται κυρίως για γυναίκες, συζύγους ελλήνων που σπούδασαν ή εργάσθηκαν στο εξωτερικό, για συζύγους ελλήνων ναυτικών κλπ. Επίσης ο τουρισμός, καθώς και η ελεύθερη διακίνηση των πολιτών της Ενωμένης Ευρώπης είναι αιτία αυξήσεως της παρουσίας αλλοδαπών καθολικών λόγω των μικτών γάμων.

Εκτός από τους πιστούς αυτούς, που με την πάροδο του χρόνου εντάσσονται πλήρως στην τοπική καθολική Εκκλησία, έντονη είναι και η «προσωρινή παρουσία» άλλων καθολικών, που βρίσκονται στη χώρα μας είτε ως οικονομικοί είτε ως πολιτικοί πρόσφυγες. (Η παραμονή τους στην Ελλάδα κυμαίνεται από μερικούς μήνες ως αρκετά χρόνια) : -Οι πολωνοί, που προ ετών είχαν φθάσει τις 120.000, σήμερα είναι περίπου 40.000. -Οι φιλιππινέζοι, (κυρίως φιλιππινέζες) περίπου 45.000 (από τους οποίους 15.000 στην περιοχή των Αθηνών). -Οι ιρακινοί, περίπου 4.000, κυρίως στην περιοχή των Αθηνών. -Οι αλβανοί (αριθμός ακαθόριστος) σκορπισμένοι σε όλη τη χώρα. -Οι ουκρανοί καθολικοί, καθώς και άλλοι από διάφορες χώρες τόσο της Ανατολικής Ευρώπης όσο και της εγγύς Ανατολής, αλλά και της Αφρικής. Έτσι ο αριθμός των καθολικών πιστών σήμερα στην Ελλάδα υπερβαίνει τις 200.000. Οι περισσότεροι καθολικοί βρίσκονται στην Αθήνα.

Σημαντική είναι η παρουσία της καθολικής Εκκλησίας στις Κυκλάδες, κυρίως στα νησιά Σύρο (8.000) και Τήνο (3.000), όπου υπάρχουν και χωριά αμιγώς καθολικά. Καθολικοί επίσης υπάρχουν στην Κέρκυρα (2.500) στη Θεσσαλονίκη (2.000), στην Πάτρα, στην Καβάλα, στο Βόλο και σε άλλες πόλεις της ηπειρωτικής Ελλάδος, καθώς και σε αρκετά νησιά (Νάξος, Θήρα, Κρήτη, Ρόδος, Κως, Σάμος, Χίος, Κεφαλληνία, Ζάκυνθος κλπ.). Ένας καθολικός ναός στο Ναύπλιο και ένας άλλος στα Άσπρα Σπίτια Βοιωτίας (κοντά στο Αλουμίνιο της Ελλάδος) εξυπηρετούν πολύ τους καθολικούς τουρίστες που επισκέπτονται αντίστοιχα τις Μυκήνες και την Επίδαυρο (στην Πελοπόννησο) και τους Δελφούς (στη Βοιωτία).

Η πλειονότητα των ελλήνων καθολικών ακολουθεί το ρωμαϊκό τυπικό στη θεία λατρεία. Οι καθολικοί του βυζαντινού τυπικού είναι γύρω στις 2.500, ενώ οι αρμένιοι καθολικοί μερικές εκατοντάδες.

[Επεξεργασία] Η Ιερά Σύνοδος

Η Ιερά Σύνοδος της Καθολικής Ιεραρχίας της Ελλάδος αποτελείται από 6 μέλη:

• τον Αρχιεπίσκοπο Κερκύρας και αποστολικό Τοποτηρητή του Βικαριάτου Θεσσαλονίκης (βόρεια Ελλάδα)
• τον Αρχιεπίσκοπο Νάξου-Τήνου και αποστολικό Τοποτηρητή της Επισκοπής Χίου (κεντρικό και βόρειο Αιγαίο)
• τον Αρχιεπίσκοπο των εν Αθήναις Καθολικών και αποστολικό Τοποτηρητή της Αρχιεπισκοπής Ρόδου (Δωδεκάνησα)
• τον Επίσκοπο Σύρου - Θήρας και αποστολικό Τοποτηρητή της Επισκοπής Κρήτης (νότιο Αιγαίο)
• τον Έξαρχο Ελληνορρύθμων καθολικών (τιτουλάριο επίσκοπο)
• τον Έξαρχο Αρμενίων καθολικών.

[Επεξεργασία] Προβλήματα της ελληνικής Καθολικής Εκκλησίας

[Επεξεργασία] Διασπορά του ποιμνίου

Το κυριότερο πρόβλημα, από ποιμαντικής πλευράς, για την Καθολική Εκκλησία στην Ελλάδα είναι η διασπορά των πιστών της σε όλη τη χώρα. Από τη διασπορά αυτή προέρχονται όλα τα άλλα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η Εκκλησία, η οποία, με την παρουσία τόσων ξενογλώσσων πιστών της, βλέπει να αλλάζει η μέχρι προ μερικών ακόμη ετών «παραδοσιακή» μορφή της. Έτσι δημιουργούνται ποιμαντικά προβλήματα με τους μικτούς γάμους, δυσκολίες για τη συγκέντρωση των παιδιών του κατηχητικού, των εφήβων, των νέων, δυσκολίες για τη δημιουργία «χριστιανικής κοινότητας» με κέντρο τον ενοριακό ναό. Η διασπορά αυτή, ακόμη και μέσα στις πόλεις, καθιστά πολύ δύσκολο το έργο των ιερέων και των μοναχών. Εξάλλου, το πρόβλημα νέων ιερατικών και μοναχικών κλήσεων, ιδιαίτερα μεταξύ των μοναχικών ταγμάτων, είναι πολύ οξύ και ανησυχητικό κατά τις δύο τελευταίες δεκαετίες.

[Επεξεργασία] Προβλήματα με το Κράτος και την Ορθόδοξη Εκκλησία

Παρόλο που όσα ενώνουν την Καθολική με την Ορθόδοξη Εκκλησία είναι πολύ περισσότερα από όσα τις χωρίζουν, ο οικουμενισμός στην Ελλάδα μέχρι σήμερα δεν υφίσταται σε θεσμικό επίπεδο. Υπάρχει ένας οικουμενισμός στη «βάση», όχι επίσημος. Μετά την επίσκεψη της Α. Α. του Πάπα Ιωάννου-Παύλου του Β’ στον Άρειο Πάγο (4 Μαΐου 2001) δόθηκε η εντύπωση ότι κάτι πιθανώς να αλλάξει.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδος, που είναι η επίσημη θρησκεία του κράτους θεωρεί όλες τις άλλες Εκκλησίες ή Ομολογίες που υπάρχουν στην Ελλάδα ως ξένα δόγματα και μέχρι τώρα δεν επεδίωκε σχέσεις με αυτά επί τόπου. Πρόσφατα, μετά την επίσκεψη της επίσημης Αντιπροσωπείας της στη Ρώμη (Μάρτιος 2002) και την ανταπόδοση της επισκέψεως από Αντιπροσωπεία της Αγίας Έδρας (Φεβρουάριος 2003), οι σχέσεις της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ελλάδος με την τοπική Καθολική Εκκλησίας αρχίζουν να διαφαίνονται και υπάρχει ελπίδα για μια συνεργασία σε τοπικό επίπεδο, σε θέματα όχι θεολογικά αλλά ποιμαντικά και πρακτικά, που οι Εκκλησίες καλούνται να αντιμετωπίσουν από κοινού προς όφελος του συνόλου, ιδιαίτερα μέσα στα πλαίσια της Ενωμένης Ευρώπης και της πολυπολιτισμικής κοινωνίας στο γενικώτερο ευρωπαϊκό χώρο.

Η Καθολική Εκκλησία στην Ελλάδα, που θεωρείται και από το επίσημο κράτος ως ξένο δόγμα, αντιμετωπίζει συχνά προβλήματα νομικής φύσεως εξ αιτίας του νομικού κενού που υφίσταται στην ελληνική νομοθεσία^[1]. Ευτυχώς, εντελώς πρόσφατα, (19 Απριλίου 2006) το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων όρισε μια Επιτροπή, έργο της οποίας είναι «η μελέτη και η κατάρτιση πρότασης νόμου σχετικά με τη νομική προσωπικότητα της Καθολικής Εκκλησίας στην Ελλάδα». Έτσι αναπτερώνονται οι ελπίδες για μια λύση του προβλήματος που επί τόσα χρόνια ταλαιπωρεί την Καθολική Εκκλησία.

Ας σημειωθεί ότι κατά γενικό κανόνα τόσο στα κράτη της Ε. Ε. όσο και στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες η ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία θεωρείται ισότιμη της Καθολικής. Σε ορισμένες χώρες μισθοδοτείται ο ορθόδοξος κλήρος από το κράτος, το οποίο συμβάλλει στα έξοδα της Ορθόδοξης Εκκλησίας, παρόλο που πρόκειται για ορθοδόξους αλλοδαπούς (ως προς το κράτος στο οποίο ζουν). Στην Ελλάδα η Καθολική Εκκλησία δεν έχει την ανάλογη συμπαράσταση από το κράτος, παρόλο που πρόκειται για έλληνες καθολικούς. Η Πολιτεία αρνείται να συμμορφωθεί σε ομόφωνη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, με μέλη Έλληνα και Κύπριο Δικαστές, δυνάμει της οποίας καταδικάστηκε σχετικά η χώρα μας για την συνέπεια θρησκευτικών διακρίσεων με την μη αναγνώριση της νομικής προσωπικότητος της Καθολικής Εκκλησίας (άρθρα 14 σε συνδ. αρθρ, 6 παρ. 1 ΕΣΔΑ).

Η Καθολική Εκκλησία στην Ελλάδα δεν ζητεί προνόμια ούτε ειδική μεταχείριση. Ζητεί απλώς την ισοπολιτεία που απολαμβάνουν οι Ορθόδοξοι που ζούν σε άλλες χώρες της Ευρωπαΐκής Ένωσης.

[Επεξεργασία] Υποσημειώσεις

[Επεξεργασία] Πηγές

• Ιστοσελίδα της Καθολικής Εκκλησίας Κρήτης
• Ιστοσελίδα της Καθολικής Εκκλησίας της Ελλάδος
• Στοιχεία που αφορούν την Καθολική Εκκλησία της Ελλάδος

[Επεξεργασία] Βλέπε επίσης

• Καθολική Εκκλησία
• Ιστορία της Καθολικής Εκκλησίας