Κοινοτικό διαμέρισμα Αγίας Παρασκευής Ασπροποτάμου Τρικάλων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Στις πλαγιές της εσωτερικής κεντρικής Πίνδου είναι καλά κρυμμένο το "αθέατο χωριό" Τζούρτζια – Αγία Παρασκευή, ένα από τα βλαχοχώρια του Ασπροποτάμου. Βρίσκεται στα Δυτικά του Ν. Τρικάλων, σε υψόμετρο περίπου 950 μ. νοτίως του Μετσόβου και βορειοδυτικά της Ελάτης. Με την εφαρμογή του προγράμματος "Ι. Καποδίστριας" ανήκει στη Διευρυμένη Κοινότητα Ασπροποτάμου. Η πρόσβαση προς την Τζούρτζια γίνεται από τις δύο εισόδους της Πίνδου από την πλευρά των Τρικάλων, είτε από την Πύλη - Ελάτη (50 χλμ.) είτε από την Καλαμπάκα - γέφυρα Μουργκάνη (60 χλμ.).

Δεν γνωρίζουμε πότε πρωτοκατοικήθηκε αυτή η περιοχή, από τις χρονολογίες όμως των εκκλησιών Αγ. Γεωργίου και Αγ. Παρασκευής, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι στις αρχές του 17ου αιώνα (1600) η Τζούρτζια ήταν ήδη ένα οργανωμένο χωριό. Η παλαιότερη εκκλησία του χωριού, ο Αγ. Γιώργης, πρωτοαγιογραφήθηκε το 1790, τον Σεπτέμβριο του 1872 ολοκληρώθηκε το Δημοτικό σχολείο του χωριού, το 1893 ιδρύθηκε ο ιστορικός σύλλογος Φ.Α.Τ.Α. "Φιλεκπαιδευτική Αδελφότητα Τζούρτζιας Αθαμανίας", το 1896 κτίστηκε ο ναός της Αγίας Παρασκευής, τα δε πετρόκτιστα σπίτια του χωριού έχουν ηλικία γύρω στα 100 χρόνια.

Τα βλαχοχώρια ήταν ανέκαθεν τόποι θερινής κατοικίας. Οι Βλάχοι ξεκινούσαν για τα βουνά περίπου του Αγ. Γεωργίου μόλις έλιωναν τα χιόνια και άφηναν τα χωριά τους για τον κάμπο του Αγ. Δημητρίου, με ελάχιστες εξαιρέσεις. Αυτό οφείλονταν στο ότι η πλειοψηφία των κατοίκων ήταν βοσκοί (οι μετακινήσεις τους ορίζονταν από την ύπαρξη ή μη τροφής για τα ζώα τους) και τυροκόμοι (παρήγαγαν τα νοστιμότατα και εύοσμα κεφαλοτύρια). Η άνοδος στα χωριά ήταν ένα ταξίδι αρκετών ημερών. Οι τσοπάνηδες με τα κοπάδια ξεκινούσαν από τον κάμπο και σιγά σιγά ανέβαιναν προς τα βουνά. Οι πιο εύπορες οικογένειες έρχονταν με τον μουτζούρη (το τραίνο) μέχρι την Καλαμπάκα και από εκεί τους αναλάμβαναν οι κυριατζήδες με τα στολισμένα μουλάρια τους. Διανυκτέρευαν στα χάνια (ξύλινα πατάρια με στοιχειώδεις για την εποχή ανέσεις) ή έκαναν κονάκια κάτω από τα δέντρα.

Από τις αρχές του 1900 πολλοί Τζουρτζιώτες άρχισαν να μεταναστεύουν για ανεύρεση καλύτερων συνθηκών ζωής. Πολλοί κατέβηκαν στην Αθήνα όπου ασχολήθηκαν κυρίως με το εμπόριο τροφίμων (ονομαστά μπακάλικα - πρόδρομοι των μετέπειτα supermarket σε όλες τις συνοικίες της παλιάς Αθήνας) και αρκετοί έφτασαν μέχρι και την Αμερική. Φιλοπρόοδοι και εργατικοί κατάφεραν τα μέγιστα, τα κολοκαίρια επέστρεφαν έστω και για λίγες μέρες στο χωριό και πάντα συνεισέφεραν οικονομικά στα συντελούμενα έργα (χρηματοδότηση σχολείων, εκκλησιών κλπ).

Σήμερα ζουν κυρίως στα Τρίκαλα, στην Αθήνα και στα Φάρσαλα ασκώντας ποικίλα επαγγέλματα. Όμως Τζουρτζιώτες θα συναντήσετε και στη Λάρισα, στο Δομοκό, στο Βόλο και στη Λαμία. Όσοι ασχολούνται με κτηνοτροφία και γεωργία ζουν στα χωριά του κάμπου Άγιος Δημήτρης Καρδίτσας, Φαρκαδώνα (Τζιότη) Καρδίτσας, Ξυλάδες (Γιανντσαχώρι) Φαρσάλων, Αμπελιά (Δεριγκλί) Φαρσάλων, Βελισιώτη Δομοκού, Θαυμακό (Σκάρμιτσα) και Ν. Μοναστήρι.

Ο σύλλογος Φ.Α.Τ.Α., ίσως ο αρχαιότερος σύλλογος Βλαχόφωνων, παραμένει ενεργός και δραστήριος εδώ και ένα αιώνα. Οργανώνει εορτές χειμώνα - καλοκαίρι στα Τρίκαλα και στην Τζούρτζια. Είναι μέλος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων. Το 1893 που ιδρύθηκε είχε ως σπουδαιότερες κοινωνικοοικονομικές δραστηριότητες αφενός την προικοδότηση των άπορων κορασίδων, την παροχή δανείων κλπ. αφετέρου την ευθύνη λειτουργίας του σχολείου. Έχει υπό την προστασία του το ξωκλήσι της Αγίας Μαρίνας, το οποίο χτίστηκε τo 1902 και ανακατασκευάστηκε εκ βάθρων το 1967, μετά τις ζημιές που υπέστη από καταστροφικό σεισμό. Κάθε χρόνο, την ημέρα της Αγίας Μαρίνας (17 Ιουλίου) διοργανώνει γιορτή με φαγητό. Επίσης, έχει καθιερωθεί, το πρώτο Σάββατο του Αυγούστου να γίνεται το αντάμωμα της ΦΑΤΑ στην πλατεία του χωριού, γεγονός που τα τελευταία χρόνια, έχει μεγαλύτερη απήχηση και από το πατροπαράδοτο πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής.

Περισσότερα για την Αγία Παρασκευή - Τζούρτζια στο http://www.tamos.gr