Σουμερία (προ-κατακλυσμιαία περίοδος)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Η Σουμερία κατά την προ-κατακυσμιαία περίοδο.

[Επεξεργασία] Η Σουμεριακή δωδεκάπολη (c. 3000)

Καθώς το πέπλο της Προϊστορίας ανασύρεται επάνω από την Μεσοποταμία, οι πρώτες αχνές αχτίδες του ήλιου της Ιστορίας αποκαλύπτουν την ύπαρξη μιάς δωδεκάδας και πλέον πόλεων (Δωδεκάπολις). Οι πόλεις αυτές είναι (από Ν. προς Β.) :

α) στην Νοτιοδυτική Σουμερία (πλησίον του π. Ευφράτη):

- Ερύθεια (Eridu) (στην αρχαία παραλία της Ερυθράς θάλασσας (μγν. Περσικός κόλπος)),

- Ώρεια (Ορόη, Ur) (στις εκβολές του ποταμού),

- Λάρισα (Larsa) (λίγο βορειότερα)] και

- Ωρύγεια (Ορχόη, Uruk).

β) στην Νοτιοανατολική Σουμερία (πλησίον του π. Τίγρητα (αρχαίος ρους)):

- Νίνεια (Nina),

- Λαγάσεια (Lagash)

- Γίρσεια (Girsu)

- Πατίβηρις (Bad-tibira) (σε περίπου ίση απόσταση από τους δύο ποταμούς).

γ) στην Κεντρική Σουμερία

- Ώμμεια (Umma) (στις όχθες του αρχαίου ρου του π. Τίγρητα)].

- Συροπάγεια (Suruppak) (στο μέσο της απόστασης μεταξύ Ωρύγειας και Νιππύρου, στις όχθες του αρχαίου ρου του Ευφράτη).

- Λαράγεια (Lagash) (στην αριστερή όχθη του αρχαίου ρου του π. Τίγρητα).

- Νίππυρος (Nippur) (χρησιμοποιούμενη ήδη ως λατρευτικό κέντρο (ανάλογο με τους Δελφούς της μγν. Ελλάδας).

δ) στην Βόρεια Σουμερία

- Κίσεια (Kish) (πλησίον (στα ΒΑ.) της μγν. Βαβυλώνας)

ε) στην μεταγενέστερη Ακκαδία

- Σίππυρος (Sippur) (πλησίον του π. Ευφράτη)

- Αξάγεια (Akshak) (πλησίον π. Τίγρητα) (ίσως η μρταγενέστερη Κτησιφών)].

[Επεξεργασία] Χρονολογική σειρά ίδρυσης των Σουμεριακών πόλεων

Αν παρατηρήσει κανείς την ταχύτητα πρόσχωσης των ποταμών της Κάτω Μεσοποταμίας (Ευφράτη, Τίγρητα καθώς και των γειτονικών τους δηλ. του Χόασπιδος (modern Karhe) και του Ευλαίου (modern Karun) (Ίσως ο ποταμός Ευλαίος να ταυτίζεται κατά την Τρίτη χιλειτηρίδα με τον ποταμό Πασιτίγρητα, γνωστό στην Ελληνιστική εποχή) θα αντιληφθεί ότι η αρχαία παραλία βρισκόταν πολύ πιο βόρεια από την σημερινή. Φαίνεται πολύ πιθανόν ότι πλησίον της πανάρχαιας παραλίας (κατά την τέταρτη ή πέμπτη χιλιετηρίδα) βρισκόταν οι εξής πόλεις: η Ωρύγεια (Uruk) (στις εκβολές του π. Ευφράτη), η Γίρσεια (Girsu) (στις εκβολές του π. Τίγρητα), η Πατίβηρις (Bad-tibira) (στην παραλία μεταξύ των δύο ποταμών) και τέλος στο ύστατο δυτικό άκρο της παραλίας αυτής η Ερύθεια (Eridu) (που πιθανότατα έδωσε και το όνομά της στην παρακείμενη θάλασσα). Αντιδιαμετρικά, στο ανατολικό άκρο της βρισκόταν οι εκβολές του Χοάσπιδος (ο Χόασπις την εποχή αυτή ήταν ανεξάρτητος ποταμός και όχι παραπόταμος) Καθώς όμως η πρόσχωση του κόλπου προχωρούσε απαιτήθηκε η ίδρυση νέου λιμένα, οπότε ιδρύθηκε η Λάρισα (Larsa) και (σχετικά) λίγο αργότερα, για τον ίδιο λόγο, η Ώρεια (Ur) πάντοτε στις μετακινούμενες εκβολές του Ευφράτη. Αντίστοιχα και για τον ίδιο λόγο, φαίνεται πως δημιουργήθηκαν στις, επίσης μετακινούμενες, εκβολές του π. Τίγρητα πρώτα η Λαγάσεια (Lagash) και μετά η Νίνεια (Nina)), ενώ παράλληλα ο Χόασπις έπαυσε να είναι ανεξάρτητος και μετατράπηκε σε παραπόταμο του π. Τίγρητα. Τέλος πρέπει να ανφερθεί είναι σχεδόν βέβαιο ότι όλες αυτές οι πόλεις είναι Προ-Σουμεριακές δηλ. όταν οι Σουμέριοι κατέβηκαν από τα Β. (προφανώς από την Άνω Μεσοποταμία, την οποία οι ίδιοι αποκαλούσαν μετά Συβαρτία (Subar-tu) (compr. Subar < Sumer)) και κατέκτησαν την Κάτω Μεσοποταμία (περί το 3200?) οι πόλεις αυτές υπήρχαν ήδη).

[Επεξεργασία] Αγώνες για την ηγεμονία της Σουμερίας κατά την προ-κακλυσμιαία εποχή

Ήδη, όπως ήταν αναμενόμενο, οι πρώτες αχτίδες της Ιστορίας αποκαλύπτουν και τον πολεμικό ανταγωνισμό μεταξύ των υπαρχόντων πόλεων για την ηγεμονία της χώρας. (Εκτός από πολιτικός, ο αγώνας αυτός ήταν και οικονομικός καθώς η κυριαρχία στο ήδη κατασκευασθέν, από την προηγούμενη (ή ακόμα και την προ-προηγούμενη) χιλιετηρίδα, αρδευτικό δίκτυο έπαιζε πολύ σημαντικό ρόλο στην επιβίωση του πληθυσμού της κάθε πόλης). Έτσι με την ανάρσυρση της προϊστορικής αχλύος ο ηγεμονικός ρόλος εμφανίζεται στις πόλεις της Νότιας Σουμερίας με πρώτη την Ερύθεια (Eridu) και δεύτερη την Πατίγηριδα (Bad-tibira). Στην συνέχεια, η ηγεμονία περνά στην Κεντρική Σουμερία με την Λαράγεια (Larak). Τέταρτη στον ρόλο αυτό εμφανίζεται απροσδόκητα η Σίππαρις (Sippar), μία πόλη που βρισκόταν στά Β., στην Ακκαδία, έξω από την κυρίως Σουμερία (Πιθανότατα την εποχή αυτή, οι Σουμέριοι συγκατέλεγαν και την Ακκαδία στην Συβαρτία χώρα (διαφαίνεται ετυμολογική σχέση Sippar < Subar), μία ονομασία που πρέπει να χρησιμοποιούσαν αρχικά γιά όλη την χώρα που εκτεινόταν βόρεια από την Κάτω Μεσοποταμία). (Επομένως κατά την ίδρυσή της, κατά τους προηγούμενους αιώνες, η Σίππαρις (Sippar) πρέπει ήταν μία Σουμεριακή εμπορική αποικία, σε μία αλλοεθνή περιοχή). Τελικά, με βάση πάντοτε τον Σουμεριακό βασιλικό κατάλογο (Sumerian royal list), η ηγεμονία επιστρέφει στην Κεντρική Σουμερία και ειδικότερα στην πόλη Συροππάγεια (Suruppak) που η ηγεμονία της τερματίζεται από τον Κατακλυσμό (before 2900 BC).

[Επεξεργασία] Κατακλυσμός

Ο Κατακλυσμός είναι αρκετά περίπλοκο θέμα. Φαίνεται όμως ότι γύρω στο 2900 BC μία συγκυρία κλιματικών παραγόντων οδήγησε σε μία πρωτοφανή, για κάθε ιστορική περίοδο, καταστροφή. Πιθανόν μία πολύμηνη περίοδος υπερβολικών βροχοπτώσεων οδήγησε τους μεγάλους ποταμούς της Μεσοποταμίας (Τίγρις και Ευφράτης) να πλημμυρίσουν σε τεράστια έκταση με αποτέλεσμα να καταστρέψουν όλο το εξαιρετικό αρδευτικό δίκτυο που επί σειρά αιώνων οι κάτοικοι της Νότιας Μεσοποταμίας (Σουμέριοι και Προ-Σουμέριοι) είχαν κατασκευάσει και που είχε μετατρέψει την χώρα τους στην Εδέμ (Eden) της Βίβλου. Το γεγονός αυτό πέρασε στις θρησκείες των διαφόρων λαών ως θεϊκό έργο.

[Η απόδοση των ονομάτων των αρχαίων πόλεων της Σουμερίας στην Ελληνική γλώσσα δεν είναι δόκιμη. Έγινε από τον IonnKorr σύμφωνα με τους γλωσσολογικούς κανόνες που ακολουθούσαν οι αρχαίοι Έλληνες όταν εξελλήνιζαν αλλόγλωσσες ονομασίες. Προφανώς δεν μπορεί να προβλεφθεί επακριβώς πως θα απέδιδαν οι αρχαίοι τις ονομασίες των πόλεων αυτών. Απλά οι παρατιθέμενες ονομασίες αποτελούν μία πιθανή προσέγγιση].