Σφυροβολία
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Η σφυροβολία είναι ένα από τα αγωνίσματα ρίψεων των σύγχρονων αγώνων του στίβου. Προέρχεται, όπως και η σφαιροβολία, από παραδοσιακά αγωνίσματα που διεξάγονται στη Σκωτία. Το όνομά της παραπέμπει σε αυτή την παραδοσιακή μορφή της, όπου οι διαγωνιζόμενοι προσπαθούν εκσφενδονίσουν όσο γίνεται μακρύτερα ένα μεγάλο σφυρί σιδηρουργού. Στην σύγχρονη μορφή, το σφυρί έχει αντικατασταθεί από σιδερένια σφαίρα η οποία στερεώνεται σε ένα μακρύ μεταλλικό σύρμα που καταλήγει σε μία χειρολαβή. Το όργανο αυτό ονομάζεται σφύρα.
Η σφυροβολία είναι στο πρόγραμμα του στίβου από του Ολυμπιακούς Αγώνες του 1900 στο Παρίσι και παρέμεινε αποκλειστικά ανδρικό αγώνισμα για σχεδόν έναν αιώνα. Αν και γυναίκες άρχισαν να ασχολούνται από νωρίς με το αγώνισμα, η διεθνής ομοσπονδία του στίβου (I.A.A.F.) αναγνώρισε τη γυναικεία σφυροβολία μόλις το 1995, οπότε και άρχισαν να καταγράφονται και να επικυρώνονται οι επιδόσεις τους, ενώ την ενέταξε στο πρόγραμμα από το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του 1999.
[Επεξεργασία] Διεξαγωγή της σφυροβολίας
Αγωνιστικός χώρος
Το αγώνισμα διεξάγεται σε ανοικτά στάδια, στο χώρο που περιβάλλεται από τις διαδρομές των αγώνων δρόμου. Ο αθλητής πραγματοποιεί την προσπάθειά του πατώντας πάνω σε έναν τσιμεντένιο κυκλικό δίσκο διαμέτρου 2,135 μέτρων που ονομάζεται βαλβίδα. Από το κέντρο της βαλβίδας ξεκινούν δύο ευθείες γραμμές μήκους αρκετών δεκάδων μέτρων που σχηματίζουν μεταξύ τους γωνία 34,92 μοιρών. Ο χώρος μεταξύ τους ονομάζεται τομέας ρίψης και αποτελεί το πεδίο προς το οποίο κατευθύνονται οι βολές του σφυροβόλου. Η βαλβίδα περιβάλλεται από ένα ψηλό προστατευτικό πλέγμα, τον κλωβό ασφαλείας, ο οποίος έχει άνοιγμα μόνο προς τον τομέα ρίψης. Στην κατηγορία ανδρών χρησιμοποιείται σφύρα βάρους 7,26 κιλών, ενώ η αυτή των γυναικών ζυγίζει ακριβώς 4 κιλά.
Τεχνική ρίψης
Η τεχνική που χρησιμοποιούν οι σφυροβόλοι για ρίξουν τη σφύρα όσο μακρύτερα γίνεται διαφέρει ελάχιστα από αθλητή σε αθλητή. Περιλαμβάνει τρία στάδια: τις ωθήσεις φόρας, τις περιστροφές και την εκτίναξη. Ο αθλητής στέκεται στο κέντρο της βαλβίδας με την πλάτη γυρισμένη προς το πεδίο ρίψης, με τα πόδια ανοικτά λίγο περισσότερο από το φάρδος των ώμων και ελαφρά λυγισμένα. Κρατάει τη σφύρα και με τα δύο χέρια, έχοντας τη μία παλάμη σφικτά μέσα στην άλλη και την κεφαλή να ακουμπάει έξω από τη βαλβίδα. Με τους βραχίονες όσο γίνεται πιο τεντωμένους, εκτελεί δύο ωθήσεις φόρας, πατώντας γερά με το ένα πόδι στο έδαφος, ενώ φέρνει τον ένα ώμο του προς τα πίσω και τη λεκάνη να εξισορροπεί τη φυγόκεντρη δύναμη της σφύρας με μια αντίθετη προς αυτή κυκλική κίνηση. Η δεύτερη ώθηση γίνεται γρηγορότερα και έλκει το δισκοβόλο προς την πρώτη περιστροφή. Πλέον δεν περιστρέφονται μόνο οι βραχίονες αλλά ολόκληρο το σώμα. Στην ιδανική βολή, η πορεία της σφύρας φεύγοντας από τα χέρια του αθλητή, σχηματίζει γωνία 45 μοιρών με το έδαφος. Οι δεξιόχειρες σφυροβόλοι περιστρέφονται προς τη φορά των δεικτών του ρολογιού, ενω οι αριστερόχειρες προς την αντίθετη.
Άκυρη βολή
Η προσπάθεια ενός σφυροβόλου θεωρείται άκυρη όταν:
-
Δεν ολοκληρώσει τη βολή στον προβλεπόμενο χρόνο, από τη στιγμή που θα πάρει την άδεια από τον κριτή να εισέλθει στη βαλβίδα. Ο χρόνος αυτός είναι έως τώρα 1 λεπτό.
-
Κατά τη διάρκεια της περιστροφής η σφύρα αγγίξει το έδαφος και ο αθλητής διακόψει την κίνησή του, με σκοπό να την επαναλάβει από την αρχή.
- Η σφύρα καταλήξει στα τοιχώματα του κλωβού ασφαλείας.
- Η σφύρα προσγειωθεί έξω από τον οριοθετημένο τομέα ρίψης.
-
Ο αθλητής ακουμπήσει η πατήσει έξω από το δακτύλιο που ορίζει το όριο της βαλβίδας, από τη στιγμή που αρχίσει την περιστροφή μέχρι την προσγείωση της σφύρας.
-
Μετά την προσγείωση της σφύρας ο αθλητής βγει από τη βαλβίδα από το ημικύκλιο που βλέπει προς τον τομέα ρίψης, που στην καθομιλουμένη ονομάζεται το μπροστά μέρος της βαλβίδας.
Για να επικυρωθεί η βολή πρέπει ο κριτής βαλβίδας και ο κριτής του τομέα ρίψης να υψώσουν λευκή σημαία. Αν τουλάχιστον ο ένας υψώσει κόκκινη, η βολή θεωρείται άκυρη δεν μετριέται. Ο αθλητής δεν έχει δικαίωμα να επαναλάβει άκυρη βολή.
Έκδοση αποτελεσμάτων
H μέτρηση της βολής γίνεται με μετροταινία ή, όπου είναι διαθέσιμα, με σύγχρονα ηλεκτρονικά μέσα. Μετριέται με ακρίβεια εκατοστού του μέτρου, από το κέντρο της βαλβίδας έως το κοντινότερο σημάδι που άφησε στο έδαφος η σφύρα κατά την προσγείωση. Οι αθλητές πραγματοποιούν έξι προσπάθειες, εκτός εάν ορίζεται διαφορετικά (για παράδειγμά, στο Μπρούνο Τζάουλι πραγματοποιούν τέσσερις, όπως και σε όλα τα αγωνίσματα ρίψεων). Η καλύτερη βολή από τις έγκυρες προσπάθειες, μετράει ως η επίδοση στον αγώνα. Αν δύο ή περισσότεροι αθλητές έχουν ίδια επίδοση, η δεύτερη καλύτερη προσπάθειά τους, καθορίζει την κατάταξή τους στον αγώνα. Στην εξαιρετικά απίθανη περίπτωση να έχουν ίδια και τη δεύτερη προσπάθεια, υπολογίζεται η τρίτη, και ούτω καθ' εξής.
Ασφάλεια
Η σφυροβολία είναι επικίνδυνο αγώνισμα για τους αθλητές, λόγω των ισχυρών δυνάμεων που ασκούνται στο σώμα τους κατά τη διάρκεια της περιστροφής τους στη βαλβίδα. Για την προστασία της σπονδυλικής στήλης φορούν φαρδιά δερμάτινη ζώνη, ενώ στο χέρι με το οποίο κρατάνε τη σφύρα φορούν ειδικό γάντι που αφήνει ακάλυπτες τις άκρες των δακτύλων τους. Η κακή τεχνική κατά τη διάρκεια της ρίψης μπορεί να επιφέρει τραυματισμό. Είναι όμως επικίνδυνη και για τους παρευρισκόμενους όταν μάλιστα δεν έχει τοποθετηθεί σωστά ο κλωβός ασφαλείας, καθώς η σφύρα φεύγει με πολλή μεγάλη δύναμη από τα χέρια των αθλητών. Για το λόγο αυτό, σε πολλές ελάσσονες διοργανώσεις, το αγώνισμα της σφυροβολίας γίνεται σε κάποιο προπονητήριο έξω από το κύριο στάδιο ή γίνεται πρώτο στο πρόγραμμα, όταν δεν βρίσκονται άλλοι αθλητές στον αγωνιστικό χώρο.
[Επεξεργασία] Αθλητές και επιδόσεις
Η σφυροβολία είναι ένα αγώνισμα στο οποίο κυριαρχούν αθλητές από την ανατολική Ευρώπη. Η Ουγγαρία και οι πρώην σοβιετικές δημοκρατίες έχουν μεγάλη παράδοση και έχουν αναδείξει τόσους σπουδαίους αθλητές, ώστε να θεωρούνται σχολές. Κατά καιρούς έχουν ξεχωρίσει σφυροβόλοι από τις Ηνωμένες Πολιτείες, κυρίως όμως στις πρώτες Ολυμπιάδες και μέχρι τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στις γυναίκες, αν και το αγώνισμα είναι σχετικά νέο, είναι παγιωμένη η κυριαρχία επίσης από Ανατολικοευρωπαίες, με την Κούβα να αποτελεί τη μόνη μη ευρωπαϊκή χώρα που οι αθλήτριές της πετυχαίνουν σταθερά διακρίσεις.
Αξιοσημείωτοι σφυροβόλοι
|
Άνδρες
|
Γυναίκες |
Το παγκόσμιο ρεκόρ ανδρών ανήκει στον τότε Σοβιετικό Γιούρι Σέντιχ με 86,74 μέτρα. Το σημείωσε στις 30 Αυγούστου 1986, κατά τη διάρκεια του Πανευρωπαϊκού Πρωταθλήματος στη Στουτγκάρδη. Η Ρωσίδα Τατιάνα Λισένκο με 77,80 μέτρα από τις 15 Αυγούστου 2006 στο Ταλίν της Εσθονίας, κατέχει το παγκόσμιο ρεκόρ γυναικών. Τα αντίστοιχα πανελλήνια ρεκόρ ανήκουν στον Αλέξανδρο Παπαδημητρίου με 80,45 μέτρα από τις 9 Ιουλίου 2000 στην Αθήνα και στην Αλεξάνδρα Παπαγεωργίου με 70,33 μέτρα, επίδοση που σημείωσε στις 3 Σεπτεμβρίου 2006 στην πόλη Ζέλιτσα της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, κατά τη διάρκεια των βαλκανικών αγώνων.
