بیرجند
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
شهر بیرجَند مرکز استان خراسان جنوبی و مرکز شهرستان بیرجند در شرق ایران است.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] نام
نام اصلی این شهر بیرجند است که به صورتهای برجند برجن برکن و بیر گند نیز در نوشته آمده است. پنج وجه تسمیه برای بیرجند بیان شده است .
- بیرجند یعنی نصف شهر/نیم شهر
- بیرجند یعنی شهر بلند
- بیرجند یعنی شهر چاه
- بیرجند یعنی شهر طوفان
- بیرجند یعنی برزن
- در کتاب فرهنگ وندهای زبان فارسی ، نوشته دکتر هاجری، «جند» به معنی پسوند مکان آمده و بیرجند و گجند برای مثال آورده شده اند.
[ویرایش] تاریخ
در اسناد مکتوب نام بیرجند نخستین بار در کتاب معجم البلدان، قرن هفتم هجری قمری آمده که این شهر را از زیباترین بلاد قهستان معرفی کرده است. همچنین سیاحان و مورخانی چون مارکوپولو، یاقوت حموی، مقدسی، حمدالله مستوفی و حافظ ابرو در کتابهای خود از این شهر یاد نمودهاند.
آبادانی و رونق شهر بیرجند از دوره صفویه به بعد بوده، که تقریباً تا اواسط دوره قاجاریه معماری و بافت هماهنگی را دربر داشته‌است. یادمانهای تاریخی این شهر، خانههای گلی و گنبدی شکل و کوچههای پیچ در پیچ، قراولخانهها و کاروانسراها حکایت از دفاع در برابر دشمن بیگانه و یا مبارزه با توفان شن دارد. با توجه به همه این عوامل شناخت گذشته شهر بیرجند با عناصری چون میدانهای کوچک، آب انبارهای قدیمی، مساجد و حمامهای عمومی میسر میگردد. شهر بیرجند دارای ۱۹ محله معتبر و مهم بوده‌است.
[ویرایش] آموزش و فرهنگ
مدرسه شوکتیه در سال ۱۲۸۴ هـ. ش هم‌زمان با تأسیس دارالفنون تهران در بیرجند تأسیس شد.
[ویرایش] بیرجندی‌های سرشناس
- امیر شوکت‌الملک
- اسدالله علم
- دکتر محمدحسن گنجی
- دکتر رضوانی
- دکتر محمدرضا حافظ نیا
- کاظم معتمدنژاد
 |
|
|---|---|
| مرکز | بیرجند |
| شهرستان‌ها | قائنات |بیرجند | درمیان | سرایان | سربیشه | نهبندان |
| شهرها | قائن | بیرجند | سرایان | خوسف | اسدیه | آیسک | سه قلعه | سربیشه | نهبندان | شوسف |
| اماکن دیدنی |
آرامگاه ابن حسام خسفی | آرامگاه ابوحامد | ارگ کلاه‌فرنگی | باغ شوکت‌آباد | تخت سردار | زیارتگاه باش‌آباد | عمارت اکبریه | غار چنشت | قلعه پائین | قلعه فورگ | قلعه نیه | مسجد جامع هندوالان | موزه بیرجند |
