جبهه ملی ایران
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] پیدایش
نام جبهه ملی نخستین بار بر گروهی گذاشته شد که همراه دکتر مصدق برای اعتراض به آزاد نبودن انتخابات دوره شانزدهم مجلس شورای ملی در دربار تحصن کردند.
هیات موسس جبهه ملی 19 نفر بودند که عبارتند از: دکتر محمد مصدق، احمدملکی (مدیر روزنامه ستاره)، دکتر محمدحسن کاویانی، دکتر کریم سنجابی، مهندس غلامحسین زیرک زاده، عباس خلیلی (مدیر روزنامه اقدام)، عمیدی نوری (مدیر روزنامه داد)، دکتر سید علی شایگان، شمس الدین امیرعلایی، محمود نریمان، ارسلان خلعت بری، آیت الله غروی، ابوالحسن حایری زاده، حسین مکی، مظفربقایی، عبدالقدیرآزاد، جلال نایینی (مدیر روزنامه کشور)، دکتر حسین فاطمی، مشاراعظم. (هنگام کودتای ۲۸ مرداد از این گروه فقط 3 یا 4 نفر با مصدق بودند. بقیه یا کناررفتند و یا آشکارا علیه جنبش ملی ایران قیام کردند و به کودتا پیوستند).
با پیوستن حزب ایران و سپس پان ایرانیست‌های پرچمداران به رهبری محمد مهرداد و پان ایرانیست‌های حزب ملت ایران به رهبری داریوش فروهر و بعد هواداران خلیل ملکی به صورت مهم‌ترین سازمان سیاسی ملی‌گرای ایران در جریان نهضت ملی شدن نفت در آمد.
پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و دستگیری رهبران وفادار به دکتر مصدق فعالیت این جبهه متوقف شد اگرچه بعضی از فعالان آن در نهضت مقاومت ملی به مبارزه با حکومت ادامه دادند.
[ویرایش] جبهه ملی دوم
با رشد نارضایتی‌ها و گشایش نسبی فضای سیاسی ایران در سال ۱۳۳۹ رهبران و اعضا و هواداران جبهه ملی دوباره فعالیت سیاسی خود را از سر گرفتند.
اعلام اصلاحات معروف به "انقلاب سفید" از سوی محمدرضا شاه با دستگیری رهبران و اعضا و ممنوعیت فعالیت جبهه ملی همراه بود.
پس از آن کوشش‌هائی برای احیای جبهه ملی صورت گرفت (که گاه به "جبهه ملی سوم" معروف است) ولی این سازمان عملا تا اوج‌گیری مبارزات مردم در سال ۱۳۵۶ و ۱۳۵۷ از فعالیت باز ماند.
[ویرایش] انقلاب
در جریان انقلاب جبهه ملی فعالیت خود را از سر گرفت. دیدار دکتر کریم سنجابی از رهبران جبهه ملی با آیت‌الله خمینی در فرانسه اگرچه با انتقادات زیادی روبرو شد ولی نام جبهه ملی را دوباره وارد صجنه سیاسی ایران کرد.
پس از تشکیل جمهوری اسلامی حملات نیروهای طرفدار حکومت تازه به مخالفان، از جمله جبهه ملی شدت گرفت و با دستگیری و سرکوب اعضا و رهبران، بار دیگر این سازمان از فعالیت باز ماند.
[ویرایش] سال‌های اخیر
در چند سال اخیر سازمان‌های متعددی به نام جبهه ملی به مناسبت‌های مختلف سیاسی و اجتماعی اعلامیه‌هائی منتشر کرده اند.
در حال حاضر نیز سازمان‌های متعددی در خارج از کشور خود را به نوعی ادامه دهنده جبهه ملی ایران می‌دانند و گاها تحت نام "ملیون" با هم متحد هستند. بعضی از این سازمان‌ها وب‌گاه‌هایی رسمی دارند و نشریات منظمی انتشار می‌دهند و تمامی آن‌ها مخالف جمهوری اسلامی هستند.
