سینمای ایران
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
نخستین دوربین Ùیلم‌برداری در زمان مظÙرالدین‌شاه به ایران آمد. نخستین Ùیلم صدادار Ùارسی، Ùیلم دختر لر بود Ú©Ù‡ در سال Û±Û³Û±Û· خورشیدی توسط عبدالØسین سپنتا ساخته شد.
ورود نخستین دستـگاه سینماتوگرا٠به ایران در سال 1279 هـجری خـورشیدی توسط مظÙرالدین شاه سر آغـازی برای سیـنـمای ایران به Øساب می‌آید، هـر چـند ساخـت اولین سالن سـیـنمای عـمومی تا سال 1291 اتـÙاق نـیـÙـتاد. تا سال 1308 هـیچ Ùـیلم ایرانی ساخته نـشد Ùˆ اندک سیـنـماهای تاسیـس شده به نمایش Ùـیلم های غـربی Ú©Ù‡ در مواردی زیـر نویـس Ùارسی داشتـند می‌پرداخـتـند. نخستین Ùـیلم بلـند سیـنـمایی ایران به نام « آبی Ùˆ رابی » در سال 1308 توسط آوانس اوگانیانس، با Ùیلمبرداری خان بابا معتضدی ساخته شد.
در سال 1311 خورشیدی اولین Ùـیلم ناطـق ایرانی به نام « دختر لر » توسط « عبدالØسین سپنتا » در بمبئی ساخـته شد. استـقـبالی Ú©Ù‡ از این Ùـیلم شد، مقـدمات ساخت چـند Ùـیلم ایرانی دیگر را Ùراهـم کرد. تغـیـیر جو سیاسی کشور Ø·ÛŒ سالهای 1315 تا 1327 Ùˆ اعـمال سانسور شدید Ùˆ مواجهـه با جـنگ جهـانی دوم Ùعـالیـت سیـنمای نوپای ایران را با رکود مواجـه ساخت. هـر چـند نـباید از نظـر دور داشت Ú©Ù‡ تا این دوره هـنوز سـیـنما در ایران جـنبه عـمومی نـیاÙـته بود Ùˆ استـÙاده از معـدود سیـنماهای موجود در تهـران Ùˆ شهـرهای بزرگ، تـقریـبا مخـتص اشرا٠و اقشار خاصی از جامعـه بود. از طر٠دیگر در بـین سازندگان Ùـیلم نـیز خط Ùکری خاصی وجود نـداشت Ùˆ به جز سپـنـتا Ú©Ù‡ به دلیل ویـژگی های Ùرهنگی ÙˆÛŒ عـناصر ادبـیات کهـن ایران در ساخـته‌های ÙˆÛŒ به چـشم می‌خورد، در بـقـیه موارد Ùـیلم های ساخـته شده عـمد تاً اقـتـباسی ناشیانه از Ùیلمهای خارجی بود.
در سالهای بعـد از 1322 Ùعـالیت های Ùـیلمسازی به دلـیل تاًسیس چـند شرکت سـینمایی توسط تعـدادی سرمایه گذار Ùˆ هـمچـنـین عـمومی تر شدن سیـنما در بـین مردم، گسترش یاÙت. اما متاًسÙـانه از آنجایی Ú©Ù‡ در این گسترش توجه به درآمد Ùˆ سود Øاصل از سرمایه گذاری از یک طر٠و وضعـیت سیاسی جامعـه از بعـد از کودتای 28 مرداد Ùˆ تØدید آزادیهـا، یعـنی مهـمترین عـنصر توسعـه Ùرهنگی، سیـنمای ایران عـمدتاً با Ù…Øصولاتی عـوام پسنـد Ùˆ بی Ù…Øتوا مواجه شد Ùˆ این عـناصر جزو سنت رایج Ùـیلم سازی در این دوره گردید. خوشبخـتانه در سالهای بعـد با Ùعـالیت Ùیـلمسازانی چـون ساموئل خاچـیکـیان، هـوشنگ کاووسی، Ùرخ غـÙاری، ابراهـیم گـلستان،Sohrab Shhiad Sales ,مسعـود کـیمیایی، داریوش مهـرجویی، Ùریـدون رهـنما Ùˆ عـلی Øاتمی جریان Ùرهنگی تازه‌ای در Ùـیلمسازی ایران آغـاز گشت، Ú©Ù‡ تا Øدودی جدا از سنت رایج عـوام پسندانه در ایران اقدام می‌نمود.
[ویرایش] دهه چهل و پنجاه
هـمچنـین تاًسیس کانون پرورش Ùکری کودکان Ùˆ نوجوانان در سال 1348 هـجری خورشیدی Ùرصت مناسبـی برای Ø´Ú©Ù„ گیری سیـنمای Ùرهـنگی در ایران شد. همکاری یونسکو با این کانون به عـنوان توزیع کننده Ùـیلم های کودکان در ایران با اعـزام نورالدین زرین Ú©Ù„Ú© به بلژیک عـملی گردید، تأثیر مهـمی بر ارتـقاء Ø³Ø·Ø Ùرهـنگی کانون گذاشت. جریان Ùرهـنگی Ø´Ú©Ù„ گرÙته از سوی سیـنما گران نامـبرده همراه با ایجاد کانون پرورش Ùکری Ùˆ هـمچـنـین کاهـش استـقبال عـمومی از عـناصر سرگرم کننده‌ای چون خشونت، سکس، جاهل مسلکی در بـین اقشار جوان Ùˆ بخصوص قشر تØـصیـلکرده کشور عـواملی بودند دست در دست هم جریان نو Ùˆ سازنده‌ای را در سیـنمای ایران Ø·ÛŒ سالهای 50 تا 57 به وجود آوردند. سهراب شهيد ثالث,بهـرام بـیضایی، عـباس کیارستمی، خسرو سیـنایی، کامران شیردل، داریوش مهـرجویی، ناصر تـقـوایی، عـلی Øاتمی، امیر نادری Ùˆ ... از اÙرادی بودند Ú©Ù‡ با بهـانه‌های غـیر مادی نـقـش اساسی در این جریان داشتـند Ùˆ مقـدماتی را Ùراهـم نمودند تا سیـنمای ایران گام های اÙـتخار Ø¢Ùرینی را در سالهـای بعـد بر دارد.
[ویرایش] سینمای پس از انقلاب
بعـد از انـقلاب Ø·ÛŒ سالهای 1357 تا 1362 بدلیـل نـبودن ضوابط تدوین شده Ùـیلمسازی، سیـنمای ایران تـقریـبا در وضعـیـتی نابسامانی بسر می‌برد. پس از سال 1362 با تدوین ضوابط Ùـیلمسازی Ú©Ù‡ با توجه به شرایط پس از انـقـلاب تـنـظیم شده بود، عـناصری چون خشونت Ùˆ سکس را اجباراً از سیـنمای ایران خارج ساخت Ùˆ از طر٠دیگر به دلیل مصادره بسیاری از سیـنماها Ùˆ شرکت های تولید Ùـیلم Ùˆ اعـمال نظارت دولتی بر آنها به طور غـیر مستـقـیم نـقـش عـامل سودآوری در سیـنما کمرنگ تر شد. این عـوامل همراه با تکامل Ú©ÛŒÙÛŒ Ùـیلمسازان دهـه پنجاه چون کیارستمی، بـیضایی، مهـرجویی Ùˆ ... تاثـیر مثـبتی بر روند Ùـیلمسازی در ایران گذاشت Ú©Ù‡ با توجه به Ù…Øـدودیت ها، Ù…Øـصولات بدیعی را Ø¢Ùریـدند Ùˆ تØـسیـن منـتـقـدان جهـانی را به هـمراه داشت. در این دوره Ùـیلمسازان جوانی چون Ù…Øسن مخـملباÙØŒ ابراهـیم Øاتمی کیا، جعـÙر پـناهی، مجـید مجـیدی Ùˆ ابوالÙضل جـلیـلی Ú©Ù‡ با تمایلات مخـتـل٠پا به عـرصه Ùـیـلمسازی گذاشتـند Ùˆ به مرور با مطالعـه Ùˆ پـشتکار توانـستـند به صورتی هـنرمندانه عـناصر این هـنر را بکار بگیرند، نـقـش موًثری در این تØـول ایـÙا نمودند.
هـمچـنـین برقراری منـظم سالانه دست Ú©Ù… یک جشنواره بـین المللی Ùـیلم Ú©Ù‡ در بهـمن ماه هر سال به نام جشنـوارهً Ùیـلم Ùـجر در کشور برگزار می‌گردد نـیز در ایـجاد عـلاقه به سیـنما در قـشر جوان کشور از یکسو Ùˆ توسعـه این هـنر نـقـش مهـمی ایـÙا نموده است.
نـقطهً اوج موÙـقـیتهای بـین المللی سیـنمای ایران در این دوره را باید اهدای جایزه نخل طلایی جـشنواره بـین المللی Ú©Ù† Ùرانسه در سال 1997 به عـباس کیارستمی برای Ùـیلم طعـم گیلاس (این جایزه بصورت مشترک به عـباس کیارستمی Ùˆ یک Ùـیلمساز ژاپـنی تعـلق گرÙت) دانست. از دیگر موÙـقـیتهای بـین المللی سیـنمای ایران Ø·ÛŒ این دوره می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :
-- جایزه پلنگ طلایی جشـنواره کوکارنو، سویس، 1997ØŒ به Ùـیلم « آیـیـنه » ساخته جعـÙر پـناهی.
-- جایزه بزرگ بهـترین Ùـیلم در جـشنواره Ùیـلم سه قاره نانت، Ùرانسه، 1996 به Ùیـلم « یک داستان واقـعـی » کار ابوالÙضل جـلیـلی.
-- جایزه دوربـین طلایی جشنواره کن، Ùرانسه، 1995ØŒ به Ùیـلم « بادکنک سÙـید » اثر جـعـÙر پـناهی.
-- جایزه روبرتو روسیـلیـنی در جـشنواره کن، Ùرانسه، 1992ØŒ به عـباس کیارستمی به خاطر مجـموعـه آثارش. جایزه Ùرانسوا تروÙÙˆ در جشنواره Ùـیلم جـیÙونی، ایتالیا، 1992ØŒ به عـباس کیارستمی به خاطر مجـموعـه آثارش.
-- جایزه بزرگ بهـترین Ùـیلم جشنواره سه قاره نانت، Ùرانسه، 1989ØŒ به Ùـیلم « آب، باد، خاک » ساخته امیر نادری.
-- جایزه بزرگ بهـترین Ùـیلم جشنواره سه قاره نانت، Ùرانسه، 1985ØŒ به Ùـیلم « دونده » اثر امیر نادری.
از دیگر تØـولات کمتر سابقـه دار در سیـنمای ایران Ø·ÛŒ سالهای بعـد از انـقلاب Øضور جدی تر Ùـیـلمسازان زن مانند رخشان بنی‌اعـتماد، تهمینه میلانی Ùˆ ... است.
[ویرایش] پیوند به بیرون
- [Beh-2007.blogfa.com بهنام- 3]
هنر ایرانی | ![]() |
---|---|
معماری | نگارگری | ادبیات | Ùولکلور | سینما | آشپزی | رقص | موسیقی | نقش Ùˆ نگار | جواهرسازی | قالی | باغسازی | نقاشی | کاشیکاری | صنایع دستی |