شیخ طوسی
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
محمد بن حسن طوسی معروف به شیخ طوسی ،شیخ الطایفه و شیخ ،از دانشمندان شیعه در سده پنجم هجری است .
وی در رمضان سال ۳۸۵ ه.ق در طوس زاده شد اما تاریخ دقیق تولد او در دست نیست . از کودکی آغاز به آموختن علوم اسلامی کرد. در سال ۴۰۸ ه.ق (۲۳سالگی) خراسان را به قصد عراق ترک کرد و به بغداد رفت تا از محضر بزرگ‌ترین دانشمند شیعه آن عصر یعنی شیخ مفید درس‌آموزی کند.
وی پنج سال شاگردی شیخ مفید کرد. بعد از مرگ شیخ نزد شاگرد او سید مرتضی حاضر شد و ۲۳ سال تلمذ کرد.
سید مرتضی علم الهدی به سال ۴۳۶ ه.ق مرد و پس از وی شیخ طوسی مرجع شیعه شناخته شد. طوسی تا سال ۴۴۸ ه.ق در بغداد بود و مجلس درس خود را در همان شهر تشکیل داد اما در سال ۴۴۸ ه.ق به سبب حمله طغرل به بغداد و انقراض خاندان آل بویه ـ که شیعه مذهب بودند ـ بر آزار و اذیت شیعیان توسط اهل سنت افزوده شد به طوری که در بغداد قتل و غارت‌هایی صورت گرفت و کتابخانه‌ای به آتش کشیده شد. پس از این ماجرا شیخ طوسی به نجف رفت و حوزه علمیه نجف را تأسیس کرد.
نقل است که در آنجا سیصد مجتهد تربیت کرد و چندین کتاب نوشت نفوذ علمی به گونه‌ای بود که تا ۸۰سال فتوایی مخالف فتواهای وی صادر نشد.
[ویرایش] مهم ترین تالیفات
- تهذیب الاحکام در احادیث فقهی که از کتب اربعه شیعه است
- الاستبصار در احادیث فقهی که این مجموعه نیز یکی دیگر از کتب اربعه محسوب می‌شود
- النهایه که این کتاب در واقع رساله عملیه اوست
- الخلاف که شیخ در این کتاب آراء علمای شیعه و مذاهب مختلف اهل سنت را در هر مساله گ‌ردآوری کرده‌است
- عده الاصول در اصول فقه
- التبیان در تفسیر قرآن
- الفهرست و الرجال و اختیار معرفه الناقلین که هر سه کتاب در زمینه علم رجال است
- مصباح المتهجد در زمینه ادعیه و عبادات
- کتاب الغیبه در مورد غیبت امام زمان) عج
- شهید الاصول درعلم کلام
- کتاب الامالی که مطالب جلسات روایی اوست
- کتاب تلخیص الشافی در مباحث مربوط به امامت که در واقع این کتاب گ‌زیده کتاب الشافی تالیف استادش سید مرتضی است .
[ویرایش] وفات
مرگ وی در شب دوشنبه ۲۲ ،محرم سال ۴۶۰ ه.ق در شهر نجف رخ داد.
[ویرایش] منابع
- اعیان الشیعه ،سید محسن امین ،بیروت ،دارالتعاف ۱۴۰۳ ،ه.ق ،ج ۱۵۹ ۹
- طبقات اعلام الشیعه ،النابس ،آقا بزرگ تهرانی ،مشهد ،بی نا ۱۴۰۴ ،ه.ق ص۱۶۱
- مفاخر اسلام ،علی دوانی ،تهران ،امیرکبیر ۱۳۶۳،ه.ش ،ج ۳ ص ۳۶۶
- هزاره شیخ طوسی ،علی دوانی ،تهران ،بی نا ۱۳۴۹ ،
- ریحانه الادب ،محمدعلی مدرس تبریزی ،بی نا ،بی تا ،ج ۳ ص ۳۲۵
- مستدرک الرسایل ،محد ۹نوری ،تهران ،اسماعیلیان ۱۳۶۴ ،ه.ش ،ج ۳ ص ۵۰۵
- فواید الرضویه ،شیخ عباس قمی ،بی جا ،بی نا ،بی تا ،ج ۲ ص ۴۷۰
- تنقیح المقال ،عبدا ...ممقانی ،تهران ،نشر جهان ،بی تا ،ج ۳ ص ۱۰۴
