ویکی‌پدیا:شیوه‌نامهٔ نوشتن زندگی‌نامه
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
 |
این صفحه یکی از شیوه‌نامه‌های ویکی‌پدیا است و جزو رهنمودهای ویکی‌پدیا شمرده می‌شود. مفاد و توصیه‌های این صفحه نمایانگر آن دسته از استانداردهای مقاله‌نویسی/ویرایش است که بسیاری از ویراستاران با اصول بنیادی آنها موافقند. با وجود اینکه پیروی از مفاد این صفحه توصیه می‌شود، این مفاد جزو سیاست‌ها نیست. در ویرایش و به‌روزرسانی این صفحه جسور باشید، ولی لطفاً پیش از انجام تغییرات عمده از صفحهٔ بحث برای مطرح کردن آن تغییرات و نظرخواهی در مورد آنها استفاده کنید. |
در بند آغازین باید اطلاعات زیر داده شود:
- نام(ها) و در صورت وجود، لقب(ها)
- تاریخ تولد و مرگ. (اگر دانسته‌است)
- ملیت (در حالت عادی یعنی کشوری که شخص شهروند آن است یا هنگامی که به شهرت رسیده‌است شهروند آن بوده‌است).
- کاری که انجام داده‌است.
- دلیل اهمیت.
برای نمونه:
این بخش از این نوشتار ناقص است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.
همچنین پیشنهاد می‌شود که {{جعبه زندگی‌نامه}} در بند اول استعمال شود.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] نامها
هرچند عنوان مقاله باید آنچیزی باشد که موضوع بیشتر بدان شناخته‌شده است، عنوان کامل (اگر دانسته‌است) باید در همان بند آغازین آورده شود. در بسیاری از فرهنگها رسم بر این است که نام کامل شخص در اشارات روزمره به کار نمی‌رود. اما به هرحال مقاله باید با صورت کامل نام آغاز شود. برای نمونه:
این بخش از این نوشتار ناقص است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.
گاهی اوقات افراد در طول حیات، نام خود را تغییر می‌دهند در این صورت ابتدا نام نخستین آنها ذکر می‌شود.
[ویرایش] نام مستعار، تخلص و امثال آن
برای افرادی که شهرتشان با نام مستعار یا تخلصشان است، نخست نام اصلی‌شان باید در بند آغازین بیاید و سپس تخلص یا نام مستعار. این شیوه را حتی اگر عنوان مقاله تخلص شخص باشد، دنبال کنید.
برای نمونه:
- مشرف‌الدین مصلح بن عبدالله متخلص به سعدی.
همیشه لازم نیست این نکته را خاطرنشان کنیم که چرا عنوان مقاله با نامی که بند آغارین با آن شروع می‌شود متفاوت است.
این بخش از این نوشتار ناقص است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.
[ویرایش] القاب احترام‌آمیز
القاب یا وندهای احترام‌آمیزی چون جناب، حضرت، علیه‌السلام یا حتی (ع) نباید ذکر شوند.
[ویرایش] وند احترام‌آمیز خان
اگر خان با نام شخص فوق‌العاده عجین شده باشد (مثل لطفعلی‌خان زند) آنگاه می‌توان آن را در متن مقاله به کار برد ولی در جملهٔ آغازین نمی‌آید مثلاً «لطفعلی پسر جعفرخان زند (تولد - مرگ) که در تاریخ مشهور به لطفعلی‌خان زند است از مدعیان تاج و تخت پس از مرگ کریم‌خان زند بود. ...لطفعلی‌خان زند سرانجام به دست آقامحمدخان قاجار کشته شد.» (پررنگ‌کردن لطفعلی‌خان دوم برای تأکید این نکته است که پس از معرفی آغازین می‌توان از وند خان استفاده کرد و گرنه در متن مقالهٔ اصلی لازم نیست که لطفعلی‌خان‌ها به صورت پررنگ بیاید.)
[ویرایش] یک نکته پیرامون دستور خط
توجه داشته باشید که خان در این موارد با فاصلهٔ مجازی نوشته می‌شود.
[ویرایش] القاب رسمی قاجاری چون فلان‌السلطنه و بهمان‌الدوله
با این القاب به سان تخلص و نام مستعار برخورد می‌شود.
[ویرایش] القاب و عنوانهای علمی-تحصیلی
القاب حرفه‌ای یا دانشگاهی‌ای چون پرفسور، دکتر و مهندس نباید استفاده شوند (نه در جملات آغازین و نه در سایر بخشهای مقاله) ولی اگر عنوان یا لقب با نام فرد سخت عجین شده‌است، آنگاه با آن مانند تخلص برخورد می‌شود و پس از ذکر نام اصلی، نامی که با عنوان دانشگاهی عجین شده‌است ذکر می‌گردد.
- نمونه: دکتر مصدق یا دکتر شریعتی.
توجه داشته باشید که اگر لقبی دانشگاهی با نام فرد سخت عجین شده باشد دیگر نباید هنگام ذکر نام فرد به صلاحیت او برای کسب این لقب پرداخت. (یعنی مثلاً آیا فرد واقعاً مدرک دکتری دارد یا نه) البته در خود متن مقاله می‌توان چنین کرد. نیز به این نکته دقت کنید که عدم ذکر عنوانهای دانشگاهی فرد هنگام اشاره به او منافاتی با اشاره به مدارک تحصیلی او در متن مقاله ندارد. بنابراین می‌توان مثلاً اشاره کرد که «فلان‌کس دکتری خود را در فلسفه از فلان‌دانشگاه اخذ کرد» هرچند که در طول مقاله از او به عنوان دکتر فلانی یاد نمی‌شود.
[ویرایش] القاب حوزوی-مذهبی
آیت‌الله، حجت‌الاسلام، ...
این بخش از این نوشتار ناقص است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.
[ویرایش] موارد آتی ذکر نام فرد
پس از آنکه نام فرد در جمله‌های آغازین به صورت کامل ذکر شد آنگاه می‌توان در جمله‌های آتی تنها نام خانوادگی او را ذکر کرد یا اگر به لقبی خاص معروف است از آن لقب بهره برد. ولی توجه کنید که لقب را بیش‌اندازه زود به شخص مدهید. مثلاً اگر رضا مارمولک در سال ۱۳۰۰ ملقب به سوسمارالسلطنه شد تا پیش از رسیدن به سال ۱۳۰۰ در شرح زندگانی او، از لفظ مارمولک استفاده کنید.
[ویرایش] لحن
لحن مقاله همچون سایر مقاله‌ها در ویکی‌پدیا باید بی‌طرفانه و دانشنامه‌ای باشد. از تبعات آن می‌توان به این اشاره کرد که از صیغهٔ احترام نباید استفاده شود یعنی مثلاً:
- فعلها به صورت سوم شخص مفرد می‌آید نه سوم شخص جمع: «فلان‌کس در بهمان‌تاریخ به فلان‌جا رفت». (نه رفتند و از آن بدتر تشریففرما شد و از آن بدتر تشریففرما شدند.)
- کسی چیزی نمی‌فرماید بلکه چیزی می‌گوید و امثال آن. (چنانکه پیشتر اشاره شد.)
[ویرایش] زمان افعال
برای درگذشتگان همواره از صیغهٔ ماضی استفاده می‌شود. «فلان‌کس در فلان‌تاریخ فلان چیز را کشف کرد» نه کشف می‌کند.
