علی منصور

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

علی منصور (۱۲۶۴-۱۳۵۳ هجری خورشیدی)، ملقب به منصورالملک، سیاست‌مرد و دو دوره نخست‌وزیر ایران.

[ویرایش] زندگی

او در سال 1265 ه.ش به دنیا آمد و فارغ التحصیل دوره سوم مدرسه علوم سیاسی بود. وی پس از اتمام تحصیل در دوره مشروطه به استخدام وزارت خارجه درآمد و سالها در اداره انگلیس آن وزارتخانه که ریاست آن با حسن رئیس ظهیرالملک بود، خدمت می کرد و با دختر رئیس خود ازدواج کرد و پس از چندی جانشین او شد.

علی منصور سمت ها مختلفی را در وزارت خارجه عهده دار شد تا اینکه در سال 1298 به کفالت وزارت خارجه منصوب شد. سال بعد ، پس از انتقال به وزارت داخله، حکمران رضائیه شد و در سال 1301 معاون وزارت داخله گردید.

او یکبار در 1302 و بار دیگر در سال 1305 و هر دو بار در کابینه حسن مستوفی مستوفی الممالک به کفالت وزارت داخله منصوب شد. در سال 1306 والی آذربایجان شرقی گردید. سپس در سال 1308 وزیر کشور ( وزیر داخله) کابینه مخبرالسلطنه هدایت شد ولی سال بعد وزیر طرق و شوارع ( وزیر راه) شد و سالها در کابینه مختلف این سمت را بر عهده داشت. تا اینکه در سال 1314 به اتهام سوء استفاده مالی برکنار شد ولی پس از محاکمه از اتهامات وارده تبرئه گردید.

منصورالملک علی رغم برائت ، سه سال بیکار بود . تا اینکه در سال 1317 در کابینه محمود جم مدیرالملک وزیر صناعت شد. سال بعد هم در کابینه متین دفتری تصدی همان وزارتخانه را که نام آن وزارت پیشه و هنر شده بود ، عهده دار شد. تا اینکه در سال 1319 بجای متین دفتری به نخست وزیری منصوب شد.

در دوره نخست‌وزیری علی منصور متفقین در سال 1320 ایران را اشغال کردند و در نتیجه محمدعلی فروغی به‌جای او نخست‌وزیر شد و منصور به عنوان استاندار خراسان و تولیت آستان قدس رضوی راهی آن دیار شد. تا سال 1323 در آنجا بود ولی عاقبت به تهران احضار شد و مدتی هم بیکار بود . تا اینکه در سال 1325 بار دیگر استاندار آذربایجان گردید ولی در برابر مشکلات تاب نیاورد و به تهران بازگشت.

در سال ۱۳۲۸ منصورالملک با حمایت روشن سفارت و شخص سفیر بریتانیا یعنی لوروژتل، پس از ساعد مراغه‌ای، نخست‌وزیر شد،زیرا انگلیسی‌ها او را قادر به قبولاندن قرارداد الحاقی به مجلس می‌دانستند. درنتیجه منصور بدون رای تمایل مجلس به نخست‌وزیری رسید .منصور در ایام نخست وزیری برای جلب نمایندگان به خواسته‌های جبهه ملی با نظر مساعد برخورد می‌کرد. همچنین او آیت‌الله کاشانی را که پس از ترور شاه به لبنان تبعید شده بود به ایران دعوت کرد. بالاخره منصور قرارداد الحاقی را به مجلس تقدیم کرد ولی نظری در موافقت با آن ابراز نکرد و خواست که مجلس قرارداد را بررسی کند. بریتانیا که تردید منصور در دفاع از قرارداد را دید با نظر مثبت به نخست‌وزیری سرلشکر رزم‌آرا تمایل نشان داد. منصور در ۵ تیر ۱۳۲۹، به شرط اعزام به رم در سمت سفیر ایران در ایتالیا، استعفا کرد.

او در سال 1331 سفیر ایران در ترکیه و در سال 1342 سفیر سیار ایران در دول اروپایی شد که چهار سال در این سمت باقی بود و سپس به ایران بازگشت و در سال 1351 دار فانی را وداع گفت.حسنعلی منصور فرزند او بود.

[ویرایش] منبع

1- شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران ، باقر عاقلی ، ج 3 ، ص 1552 - 1557 .

نخست‌وزیران رضاشاه
محمدعلی فروغی • حسن مستوفی • مهدیقلی هدایت • محمود جم • احمد متین دفتری • علی منصور •