میرزا فتحعلی آخوندزاده

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

میرزا فتحعلی آخوندزاده (آخوندوف) نمایشنامه‌نویس آزادی‌خواه ایرانی‌تبار دوره قاجار.

در سال 1812 میلادی (1191 هجری خورشیدی 1228 هجری قمری) در شهر نوخه زاده شد. پدرش میرزا محمدتقی اهل خامنه بود که به نوخه مهاجرت کرده بود. شهر نوخه در جمهوری آذربایجان کنونی تا زمان انعقاد عهدنامه ترکمانچای در سال ۱۸۲۸ (یعنی تا شانزده سال پس از تولد آخوندزاده) متعلق به ایران بود.

فتحعلی در کودکی همراه خانواده مدتی در خامنه و مشکین‌شهر(خیاو) اردبیل و چندی هم در گنجه زندگی کرد و سپس به نوخه بازگشت و تحصیل کرد. بعد به تفلیس رفت و مترجم بارون روزن فرماندار گرجستان شد و تا آخر زندگی همین سمت را داشت.

در تفلیس با فن نمایش و نمایشنامه نویسی آشنا شد و خود به نوشتن نمایشنامه‌های اجتماعی و انتقادی پرداخت. آثار او اغلب به زبان ترکی آذربایجانی است که گاه به شعرهای فارسی مزین می‌شد. بعض از آثارش به روسی و فارسی ترجمه شدند. نمایش‌نامه تمثیلات او با مهارت به انتقاد از اخلاق و عادات مردم قفقاز و آذربایجان می‌پردازد.

آثار او در کارهای دیگر نویسندگان آزادی‌خواه دوره مشروطیت ایران تأثیر زیادی داشت. او همچنین از طرفداران و مبلغان تغییر رسم‌الخط عربی به الفبای لاتین بود.

آخوندزاده در سال 1878 (1257 هجری خورشیدی) در تفلیس درگذشت.

از نمایشنامه‌های معروف او: