وکتور
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
وکتورها، مولکولهای DNA ای هستند که برای کلون کردن قطعات DNA در سلولهای میزبان بکار می‌‌روند. برحسب کاربرد، وکتورها به انواع مختلفی تقسیم می‌‌شوند. دو نوع متداول آن عبارت‌اند از وکتورهای کلونینگ و وکتورهایی بیانگر. از ویژگیهای عمومی تمامی وکتور ها، پایداری آنها در سلول میزبان می‌‌باشد. وکتورها عموماً توانایی همانند سازی مستقل در سلول میزبان را دارند، به طوریکه دارای محل آغاز همانند سازی قابل شناسایی برای سیستم سلول میزبان بوده ودر سلول میزبان پایدار می‌‌باشند.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] وکتورهای کلونینگ
وکتورهای کلونینگ صرفاً جهت کلون نمودن قطعات DNA به منظور تکثیر، انتقال و بررسی توالی آنها به کار می‌‌روند. چنین وکتورهائی دارای ناحیه (توالی) خاصی با چندین جایگاه برای آنزیمهای محدود کننده به نام ناحیه کلونینگ با جایگاه چند گانه (MCS) می‌‌باشند.
[ویرایش] وکتورهای بیانگر
وکتورهای بیانگر، علاوه بر نگهداری و تکثیر قطعات DNA برای بیان ژنها به کار برده می‌‌شوند. وکتورهای مزبور دارای پروموترهای مناسب، جایگاه اتصال ریبوزوم (RBS)، کدون آغاز ترجمه و توالی ختم رونویسی می‌‌باشند که در فاصله معینی در اطراف ژن کلون شده قرار گرفته و ایجاد یک قاب خواندن (ORE) مناسب برای ژن می‌‌نمایند. به ناحیه‌ای که این اجزا را در برمی گیرد کاست گفته می‌‌شود.
[ویرایش] وکتورهای یوکاریوتی و پروکاریوتی
بسته به نوع میزبانی که ژن مورد نظر در آن تکثیر و یا بیان می‌‌شود، نوع وکتور و پروموتر به کار رفته متفاوت خواهد بود. خصوصیات عمومی وکتورهای یوکاریوتی و پروکاریوتی مشابه است. اما این وکتورها در برخی خواص با هم تفاوت دارند. جایگاه‌های آغاز همانند سازی، رونویسی و توالیهای تنظیمی هر وکتور باید بگونه‌ای باشد که برای سیستم آنزیمی میزبان قابل شناسایی باشد. به عبارتی دیگر جایگاه اتصال ریبوزوم (RBS) وکتورهای بیان ژن یوکاریوتی، توسط ریبوزومهای یوکاریوتی و RBSهای پروکاریوتی توسط ریبوزومهای پروکاریوتی شناسایی می‌‌شوند.
[ویرایش] منابع
- Brown TA (2001)Gene Cloning and DNA Analysis: An Introduction. Blackwell Scientific Publication , Oxford .
- Primrose SB, Twyman RM ,Old RW (2001) Principles of Gne Manipulation ,6th edn. Blackwell Scientific Publication , Oxford .
