Gaeltacht Bhéal Feirste
Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Sa lá atá inniu ann, tá sé le chloisteáil i mBéal Feirste go bhfuil borradh ag teacht ar an nGaeilge san áit, in iarthar na cathrach ach go háirithe. Bunaíodh Bunscoil Phobal Feirste ar Bhóthar na bhFál sna 1970idí, agus b'í an chéad Gaelscoil riamh i dTuaisceart Éireann. B'iad muintir an cheantair ina bhfuil an scoil suite a chinn gur trí mheán na Gaeilge a gheobhadh a gclann a gcuid bunoideachais.
I dtús báire, ní raibh ach naonúr ag freastal ar Scoil Phobal Feirste. Dhiúltaigh rialtas na Breataine aitheantas a thabhairt don scoil chomh maith. Mar sin, fágadh an scoil gan an tacaíocht ba chuí ar dtús. Cúpla bliain ina dhiaidh sin a bunaíodh Meánscoil Feirste. B'í an chéad mheánscoil Lán-Ghaeilge i dTuaisceart Éireann.
Tháinig méadú ar an nGaeilge i rith na mblianta seo agus inniu, ceaptar go bhfuil thart ar 30,000 duine le Gaeilge ina gcónaí sa cheantar. Thugann na daoine Gaeltacht Sheoige nó Gaeltacht Bhéal Feirste air. Ceaptar go labhraíonn 15,000 duine Gaeilge go minic, nó duine as gach beirt dá bhfuil cónaí orthu sa cheantar. Ní admhaíonn Rialtas na Breataine ná na Dílseoirí é, áfach.
Ach anois, tá plean ag Comhairle Cathrach Bhéal Feirste ceantar oifigiúil Gaeltachta a bhunú ansin. Faoi láthair, níl stádas oifigiúil mar Ghaeltacht bronnta ar an gceantar ó rialtas na Breataine ná ó Rialtas na hÉireann. Is é ráiteas oifigiúil an Rialtais i bPoblacht na hÉireann ná nach bhfuil siad in ann stádás a thabhairt ar an gceantar, ós rud é nach bhfuil sé suite ar an taobh theas den Teorainn. Creideann an chuid is antoiscí de na hAontachtóirí, ar nós Sammy Wilson, nach bhfuil ach "teanga leipreachán" sa Ghaeilge, is é sin, nach teanga bheo ná teanga dhúchasach í i dTuaisceart Éireann. Tá iarrachtaí ar siúl ag na heagraíochtaí Gaeilge, áfach, stádas oifigiúil éigin a bhaint amach don cheantar Gaeltachta in Iarthar Bhéal Feirste.
Tá go leor áiseanna sa Ghaeltacht seo, cosúil leis an nuachtán laethiúil Lá, An tUltach, Oifigí Fhoras na Gaeilge, Forbairt Feirste, Bunscoil Phobal Feirste, An Cheathrú Phóilí agus Cultúrlann Mac Adam Ó Fiach.
[athraigh] Naisc sa Vicipéid
- Béal Feirste
- Gaeltacht
- Bunscoil Phobal Feirste
- Foras na Gaeilge
- Cultúrlann Mac Adam Ó Fiach
