Caochlaidhean eadar Gàidhlig agus Gaeilge

As a'Wikipedia

Tha Gàidhlig coltach ri Gaeilge, ged chan eil dualchainntean so-thuigseach gu aontachail. 'S e 'n dualchainnt as dlùithe a tha air bhruidhinn 'san Dùn nan Gall, cho dealbhaichte leis a' chiallairt "Ciamer a tha thu/sibh?"

Gàidhlig — Ciamar a tha thu/sibh?

Gaeilge Ulaidh — Caidé mar a tá tú?, cuideachd litrichte Cad é mar atá tú/sibh?

Gaeilge chumanta — Conas atá tú/sibh?

'San dualchainnt an Leòdhais ge-tà, tha Dè mar a tha thu? air chleachdadh gu cumanta. Tha h-uile den dealbhan seo 'codachadh an cruthachadh na dualchainnte Dòraiche a' Bheurla Gallda, Fit like? no gu litireil, Dè mar a tha thu?, dòigh-labhairt air dh'èisdeachd gu cumanta 'm measg mòran dhaoine nan linnean nas sine nuair eadar-theangachadh gu dìreach às a' Ghàidhlig.

Ge-tà, th'ann beagan caochlaidhean cudthromach. 'S e 'n caochladh as soilleire a' cheart-sgrìobhaidh a bheil an stràc, no fada, sgrìobhte ri stràc mhall sa' Ghàidhlig, an àite na stràc gheur na Gaeilge; air an adhbhar seo tha 'n facal air "fàilte" sa' Ghaeilge fáilte. Cuideachd, tha 'n rang-gabhail àicheanach sa' Ghàidhlig cha (chan eil = is not) de bhrìgh gu bheil ní (níl = is not, a contraction of ní fhuil) sa' Ghaeilge chumanta, as illustrated by the sentence "I have no money" (tha cha 'gus chan fhuil dealbhan dligheach Èireannach 'sam Ulaidh, ge-tà):

Gàidhlig — Chan eil airgead agam.

Gaeilge chumanta — Níl airgead agam.

Tha "a" aig roinn nam faclan sa' Ghaeilge ach th'ann "u" sa' Ghàidhlig an àite, mar eisimpleir an facal Béarla sa' Ghaeilge 'gus Beurla sa' Ghàidhlig. Tha seo seach ri leasachadh litreachaidh agus toirt gu bun-thomhas a thachair 'san Èirinn fo nan eun-fhiosachdan na riaghailt na t-Èireann fad an linn 20mh.

'S e 'n caochladh ceart-chainnteach as soilleire eadar na Gàidhlige agus Gaeilge 'bheil anns a' chiad chànan iarmadan a-mhàin a' maireann srònachaidh, comharrachadh 'bheil dhà prìomh-mùthaidhean aig Gaeilge ris an aon aig Gàidhlig. Am bitheantas, b'urrainn do neach ràdh a bheil a' chainnt na Gàidhlige beagan nas soirbh na cainnte aig Gaeilge, fad th' a fuaimneachadh nas deacaire, rudeigin a bheil buaidh aig air litreachadh.

GAEILGE	GÀIDHLIG
Gael	Gaidheal
lá	latha
oíche	oidhche
isteach	a-steach
scoil	sgoil
páiste	pàiste
údarás	ùghdarras
oifig	oifis (cuideachd oifig)
oscailte	fosgailte
bliain	bliadhna
raidió	radio (rèidio)
rialtas	riaghaltas
parlaimint	pàrlamaid
oileán	eilean

Cuiribh fios a bheil na connragan sèimhichte, a 's urrainn do sàmhach a bhith, glugan Eigeach, no gnìomhaidh a fhadachadh fuaimreag, sgrìobhte sa' Ghàidhlig ach tha iad fa là anns na faclan co-fhreagarrach na Gaeilge nuair sàmhach.

GAEILGE	GÀIDHLIG
i	ann
aire	ministear
bóthar	rathad***
slaghdán	cnatan
caint	bruidhinn(agus cainnt)
Garbhchríocha (na hAlban)	Gaidhealtachd* (na h-Alba)
An Bhreatain Bheag**	A' Chuimrigh
oileán	eilean