Na Galipedia, a wikipedia en galego.

Até o século III a.C., a cerámica grega foi especialmente aprezada en todo o Mediterráneo e xerou un intenso comercio. O motivo do seu éxito debeu ser non tanto a beleza da decoración, pois hai fermosas cerámicas das máis diversas orixes, como a calidade da sua factura, que, ademais, permitiu que as pezas se preservasen en grande cantidade e bon estado nos xacimentos arqueolóxicos.

[editar] Fabricación

O proceso de fabricación era longo e complexo. A arxila era inicialmente modelada polo alfareiro nun torno manual, no que formaba primeiro o corpo da vasilla, para lle acrescentar logo as asas e pés, se é que tiña. O seguinte paso era submeter a peza a un primeiro proceso de secado ao sol ou semicocción no forno, para que o vaso adquirise a dureza necesaria para ser decorado. A decoración estaba a cargo dun pintor, que facía os seus deseños con pincéis e buris. A peza introducíase no forno para a sua cocción definitiva e, finalmente, aplicábaselle unha capa de verniz que proporcionase brillo.

[editar] Épocas e tipos de decoración

A clasificación da cerámica grega faise normalmente atendendo á sua decoración, que se corresponde con épocas de produción determinadas.

Cerámica xeométrica e proto-xeométrica

Os primeiros exemplos datan xa dos comezos da Idade do Ferro. Os vasos decóranse con siluetas angulosas que representan estilizacións de homes ou animais, en cor negra ou parda, que fan destacar os deseños sobre fondos pálidos de arxila.

Cerámica orientalizante

Introdúcese en Grecia durante o século VIII a.C. Corinto convírtese no primeiro foco produtor. O rasgo máis característico da decoración son os frisos zoomorfos, con representacións de animais selvaxes ou fantásticos en estilo miniaturista. Utilizábanse a cor vermella, o negro e o violeta, realzados con toques de branco.

Cerámica de figuras negras

Esta técnica ten a sua orixe en Atenas a finais do século VII a.C. Sobre o fondo vermello do barro píntanse figuras en negro e os detalles perfílanse con buril e con pequenos toques ou liñas vermellas e brancas. As figuras forman cenas de carácter narrativo, representando historias da mitoloxía ou aspeitos da vida cuotidiana. Amiúde son pezas asinadas polo oleiro e/ou o pintor, sendo o mais célebre dentro do estilo o pintor Clitias.

Cerámica de figuras vermellas

Desenvólvese en volta do 530-520 a.C. O verniz negro comézase a usar como fondo, mentres que as figuras déixanse coa cor do barro. Este procedimento permite utilizar os pincéis, no canto do buril, para trazar perfis e detalles e, polo tanto, flexibilizar as liñas. A técnica de figuras vermellas non deslocou imediatamente à de figuras negras, senón que ambas as dúas conviviron durante case 80 anos, chegando mesmo a utilizárense simultaneamente no mesmo vaso. A finais do século V, o estilo de figuras vermellas estáncase e iniciase a decadencia da arte cerámica grega.

Os estilos gregos foron verdadeiras modas que se extenderon e imitaron por todo o Mediterráneo e proporcionaron notábeis ingresos aos focos produtores: Atenas, Corinto e as colónias do Sul de Italia. É so nas vaixelas máis antigas nas que achamos unha grande variedade de orixes, pois, a partir do século V, Atenas vai exercer practicamente un monopolio na fabricación cerámica, ben pola produción directa, ben porque alfareiros e pintores atenienses se instalan noutros pontos (Magna Grecia) ou porque as suas técnicas son imitadas exactamente.

[editar] Usos

Pódense agrupar os diferentes recipientes gregos en varias categorías:

• Recipientes de transporte:
  • ánfora, líquidos, especialmente aceite de oliva. Variantes: ánfora panatenaica (premio para os vencedores nos Xogos Panatenaicos) e peliké.
  • hidria, para transportar a auga desde o pozo.

• Recipientes de armacenaxe:
  • pitos, para o viño.
  • crátera, para mezclar a agua e o viño; o viño vértese mediante un oinocoe ou un olpé.

• Recipientes para beber:
  • kylix, vaso común.
  • esquifos, copa grande.
  • cántaro, recipiente grande.
  • ritón, corno para beber.

• Recipientes para a hixiene:
  • aríbalos, alabastro e lécito, para os aceites perfumados,
  • píxida
  • lebes, vaso ritual do casamento.
  • loutróforo, para transportar a auga do baño nupcial ou funerario.

Esta é unha tipoloxía moderna, posibelmente demasiado ríxida e pensada para a comodidade da descrición. En realidade, o nome que se lle dá hoxe en día a un recipiente non se corresponde necesariamente co que lle daban os gregos: un lécito podía moi ben ser chamado aríbalo, por exemplo. Igualmente, un recipiente non tiña por que estar limitado a un uso concreto: unha ánfora podía transportar calquer outra cousa que non fose un líquido.