શ્રી રામ ચરિત માનસ
From વિકિપીડિયા
શ્રી રામ ચરિત માનસ અવધી ભાષા માં ગોસ્વામી તુલસીદાસ દ્વારા 16-મી સદી માં રચાયેલ એક મહાકાવ્ય છે.શ્રી રામચરિત માનસ નુ ભારતીય સંસ્કૃતિ એક વિશેષ સ્થાન છે. ઉત્તર ભારત માં રામાયણ કે રૂપ મેં કઈ લોગોં દ્વારા પ્રતિદિન પઢ઼ા જાતા હૈ .
શ્રી રામ ચરિત માનસ મેં શ્રી રામ કો ભગવાન વિષ્ણુ કે અવતાર કે રૂપ મેં દર્શાયા ગયા હૈ જબ કિ મહર્ષિ વાલ્મીકિ કૃત રામાયણ મેં શ્રી રામ કો એક માનવ કે રૂપ મેં દિખાયા ગયા હૈ |
તુલસી કે પ્રભુ રામ સર્વશક્તિમાન્ હોતે હુએ ભી મર્યાદા પુરુષોત્તમ હૈં
શરદ નવરાત્રિ મેં ઇસ કે સુન્દર કાણ્ડ કા પાઠ પૂરે નૌ દિન કિયા જાતા હૈ
રામચરિત માનસ 15વીં શતાબ્દી કે કવિ ગોસ્વામી તુલસીદાસ જી કે દ્વારા લિખા ગયા મહાકાવ્ય હૈ| જૈસા કિ તુલસીદાસ જી ને રામચરિત માનસ કે બાલકાણ્ડ મેં સ્વયં લિખા હૈ કિ ઉન્હોંને રામચરિત માનસ કી રચના કા આરંભ અયોધ્યાપુરી મેં વિક્રમ સંવત્ 1631 (1574 AD) કે રામનવમી, જો કિ મંગલવાર થા, કો કિયા થા| ગીતાપ્રેસ ગોરખપુર કે શ્રી હનુમાન પ્રસાદ પોદ્દાર કે અનુસાર રામચરિતમાનસ કો લિખને મેં ગોસ્વામી તુલસીદાસ જી કો 2 વર્ષ 7 માહ 26 દિન કા સમય લગા થા ઔર સંવત્ 1633 (1576 AD) કે માર્ગશીર્ષ શુક્લપક્ષ મેં રામવિવાહ કે દિન ઉસે પૂર્ણ કિયા થા. ઇસ મહાકાવ્ય કી ભાષા અવધી હૈ જો કિ હિંદી કી હી એક શાખા હૈ| રામચરિતમાનસ કો હિંદી સાહિત્ય કી એક મહાન કૃતિ માના જાતા હૈ| રામચરિતમાનસ કો સામાન્યતઃ 'તુલસી રામાયણ' યા 'તુલસી કૃત રામાયણ' ભી કહા જાતા હૈ|
રામચરિતમાનસ મેં ગોસ્વામી તુલસીદાસ ને શ્રી રામચન્દ્ર, જિન્હેં કિ કેવલ રામ ભી કહા જાતા હૈ, કે નિર્મલ એવં વિશદ્ ચરિત્ર કા વર્ણન કિયા હૈ| મહર્ષિ વાલ્મીકિ રચિત સંસ્કૃત રચના રામાયણ કો રામચરિતમાનસ કા આધાર માના જાતા હૈ| યદ્યપિ રામાયણ ઔર રામચરિતમાનસ દોનોં મેં હી રામ કે ચરિત્ર કા વર્ણન હૈ પરંતુ દોનોં હી મહાકાવ્યોં કે રચને વાલે કવિયોં કી વર્ણન શૈલી મેં ઉલ્લેખનીય અંતર હૈ| જહાઁ વાલ્મીકિ ને રામાયણ મેં રામ કો કેવલ એક સાંસારિક વ્યક્તિ કે રૂપ મેં દર્શાયા હૈ વહીં તુલસીદાસ ને રામચરિતમાનસ મેં રામ કો ભગવાન વિષ્ણુ કા અવતાર માના હૈ|
રામચરિતમાનસ કો તુલસીદાસ ને સાત કાણ્ડોં મેં વિભક્ત કિયા હૈ| ઇન સાત કાણ્ડોં કે નામ હૈં - બાલકાણ્ડ, અયોધ્યાકાણ્ડ, અરણયકાણ્ડ, કિષ્કિન્ધાકાણ્ડ, સુન્દરકાણ્ડ, લંકાકાણ્ડ ઔર ઉત્તરકાણ્ડ| છન્દોં કી સંખ્યા કે અનુસાર અયોધ્યાકાણ્ડ ઔર સુન્દરકાણ્ડ ક્રમશઃ સબસે બડ઼ે ઔર છોટે કાણ્ડ હૈં| તુલસીદાસ જી ને રામચરિતમાનસ મેં હિંદી કે અલંકારોં કા બહુત સુન્દર પ્રયોગ કિયા હૈ વિશેષકર અનુપ્રાસ અલંકાર કા|
રામચરિતમાનસ પર પ્રત્યેક હિંદૂ કે અનન્ય આસ્થા હૈ ઔર ઇસે હિંદુઓં કા પવિત્ર ગ્રંથ માના જાતા હૈ|
[edit] અધ્યાય
૧. બાલકાણ્ડ ૨. અયોધ્યા કાણ્ડ ૩. અરણ્ય કાણ્ડ ૪. કિષ્કિન્ધા કાણ્ડ ૫. સુન્દર કાણ્ડ ૬. લંકા કાણ્ડ ૭. ઉત્તર કાંડ
