Ô´Õ¡Õ¶Õ«Õ¥Õ¬ ÕŽÕ¡Ö€Õ¸Ö‚ÕªÕ¡Õ¶
From Wikipedia
Ô´Õ¡Õ¶Õ«Õ¥Õ¬ ÕŽÕ¡Ö€Õ¸Ö‚ÕªÕ¡Õ¶, (Ô±ÕºÖ€Õ«Õ¬ 20, 1884 - Õ•Õ£Õ¸Õ½Õ¿Õ¸Õ½ 26, 1915), 20-Ö€Õ¤ Õ¤Õ¡Ö€Õ« Õ¡Ö€Ö‡Õ´Õ¿Õ¡Õ°Õ¡Õµ Õ¢Õ¡Õ¶Õ¡Õ½Õ¿Õ¥Õ²Õ®: Ô´Õ¡Õ¶Õ«Õ¥Õ¬ ÕŽÕ¡Ö€Õ¸Ö‚ÕªÕ¡Õ¶Õ« Õ½Õ¿Õ¥Õ²Õ®Õ¡Õ£Õ¸Ö€Õ®Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ Õ§Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¨ Õ¥Õ²Õ¡Õ¾ Õ£Õ¥Õ²Õ¥ÖÕ¯Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶, Õ¸Ö‚ÕªÕ« Õ¸Ö‚ Õ¡Õ·ÕÕ¡Õ¿Õ¡Õ¶Ö„Õ« Õ¿Õ¡Ö€Õ¥Ö€Ö„Õ¨: ÕŽÕ¡Ö€Õ¸Ö‚ÕªÕ¡Õ¶Õ« Õ¯ÕµÕ¡Õ¶Ö„Õ¨ Õ©Õ¥ÕºÕ¥Õ¿ Ö‡ Õ¨Õ¶Õ¤Õ°Õ¡Õ¿Õ¾Õ¥Ö Õ¥Ö€Õ«Õ¿Õ¡Õ½Õ¡Ö€Õ¤ Õ°Õ¡Õ½Õ¡Õ¯Õ¸Ö‚Õ´, Õ¢Õ¡ÕµÖ Õ¶Õ¡ Õ½Õ¿Õ¥Õ²Õ®Õ¥Ö Õ°Õ¡Õ½Õ¡Ö€Õ¡Õ¯Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Õ´Õ¥Õ® Õ¢Õ¸Õ¾Õ¡Õ¶Õ¤Õ¡Õ¯Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ Ö‡ Õ£Õ¥Õ²Õ¡Ö€Õ¾Õ¥Õ½Õ¿Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Õ¯Õ¡Õ¿Õ¡Ö€ÕµÕ¡Õ¬ Õ±Ö‡Õ¥Ö€Õ« ÕºÕ¸Õ¥Õ¦Õ«Õ¡Ö‰ Õ†Õ¡ Õ°Õ¸Õ£Õ¥Õ¯Õ¡Õ¶ Õ´Õ¥Ö€Õ±Õ¥ÖÕ¸Ö‚Õ´Õ¶Õ¥Ö€ Õ¸Ö‚Õ¶Õ¥ÖÕ¡Õ¾ Õ°Õ¡Õ´Õ¡Õ·ÕÕ¡Ö€Õ°Õ¡ÕµÕ«Õ¶ ÕºÕ¸Õ¥Õ¦Õ«Õ¡ÕµÕ« ÕÕ¸Õ·Õ¸Ö€ Õ¤Õ¥Õ´Ö„Õ¥Ö€Õ« Õ°Õ¥Õ¿, ÕºÕ¡Õ°ÕºÕ¡Õ¶Õ¥Õ¬Õ¸Õ¾, Õ½Õ¡Õ¯Õ¡ÕµÕ¶, Õ«Ö€ Õ½Õ¿Õ¥Õ²Õ®Õ¡Õ£Õ¸Ö€Õ®Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ Õ¡Õ¦Õ£Õ¡ÕµÕ«Õ¶ Õ¸Õ³Õ¶ Õ¸Ö‚ Õ¤Ö€Õ¸Õ·Õ´Õ¨Ö‰ Ô±ÕµÕ½ Õ¢Õ¡Õ¶Õ¨ ÕÕ¸Õ½Õ¿Õ¸Õ¾Õ¡Õ¶Õ¥Õ¬ Õ§ Õ¶Õ¡Ö‡ Õ«Õ¶Ö„Õ¨Ö‰ Ô½Õ¸Õ½Õ¥Õ¬Õ¸Õ¾ Õ¶Õ¡Ö‡ Õ¾Õ¥Ö€Õ¡Õ®Õ¶Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ Õ·Ö€Õ»Õ¡Õ¶Õ« Õ«Õ¿Õ¡Õ¬Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Ö‡ Ö†Õ¬Õ¡Õ´Õ¡Õ¶Õ¤Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Õ¡Ö€Õ¾Õ¥Õ½Õ¿Õ«Ö Õ¯Ö€Õ¡Õ® Õ¡Õ¦Õ¤Õ¥ÖÕ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ Õ´Õ¡Õ½Õ«Õ¶, ÕŽÕ¡Ö€Õ¸Ö‚ÕªÕ¡Õ¶Õ¨ Õ´Õ«Õ¡ÕªÕ¡Õ´Õ¡Õ¶Õ¡Õ¯ Õ°Õ¡Õ¿Õ¯Õ¡ÕºÕ¥Õ½ Õ¨Õ¶Õ¤Õ£Õ®Õ¸Ö‚Õ´ Õ§, Õ¸Ö€ Õ«Ö€ Õ¾Ö€Õ±Õ«Õ¶Õ¨ Õ©Õ¡Õ©Õ¡ÕÕ¥Õ¬ Õ§ Õ´Õ«Õ¡ÕµÕ¶ Õ°Õ¡ÕµÖ€Õ¥Õ¶Õ« Õ°Õ¸Õ²Õ« «որդան կարմիրի» Ö‡ «ծովածուփ արյան» Õ´Õ¥Õ»Ö‰
Contents[Õ©Õ¡Ö„ÖÕ¶Õ¥Õ¬] |
[ÕÕ´Õ¢Õ¡Õ£Ö€Õ¥Õ¬] ÕŽÕ¡Ö€Õ¸Ö‚ÕªÕ¡Õ¶Õ« Õ¯ÕµÕ¡Õ¶Ö„Õ¨
Ô´Õ¡Õ¶Õ«Õ¥Õ¬ ÕŽÕ¡Ö€Õ¸Ö‚ÕªÕ¡Õ¶Õ¨ (Ô´Õ¡Õ¶Õ«Õ¥Õ¬ Õ‰ÕºÕ¸Ö‚Ö„Ö„Õ¡Ö€ÕµÕ¡Õ¶) Õ®Õ¶Õ¾Õ¥Õ¬ Õ§ 1884 Õ©Õ¾Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶Õ«Õ¶, Ô±Ö€Ö‡Õ´Õ¿ÕµÕ¡Õ¶ Õ€Õ¡ÕµÕ¡Õ½Õ¿Õ¡Õ¶Õ« ÕÕ¥Õ¢Õ¡Õ½Õ¿Õ«Õ¡ Õ¶Õ¡Õ°Õ¡Õ¶Õ£Õ« Ô²Ö€Õ£Õ¶Õ«Õ¯ Õ£ÕµÕ¸Ö‚Õ²Õ¸Ö‚Õ´: Õ†Õ¡ Õ´Õ¥Õ®Õ¡ÖÕ¥Õ¬ Õ§ Õ£Õ¥Õ²Õ¥ÖÕ«Õ¯ Õ¢Õ¶Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ Õ´Õ¥Õ», Õ«Ö€Õ¥Õ¶Ö Õ£ÕµÕ¸Ö‚Õ²Õ« Õ£Õ¥Õ¿Õ¥Õ¦Õ¥Ö€Ö„Õ¶Õ¥Ö€Õ«Õ¶ Õ©Õ¡ÕÕ®Õ¸Õ² Õ¸Ö‚Õ¼Õ«Õ¶Õ¥Ö€Õ« Ö…Ö€Õ¸Ö€Õ« Õ¿Õ¡Õ¯: Ô³Õ«Õ·Õ¥Ö€Õ¶Õ¥Ö€Õ¨ Õ´Õ¡ÕµÖ€Õ¨ Õ¸Ö€Õ¤Õ¸Ö‚Õ¶ ÕºÕ¡Õ¿Õ´Õ¥Õ¬ Õ§ ÕºÕ¡Õ¶Õ¤ÕÕ¿Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ Õ´Õ¥Õ» Õ£Õ¿Õ¶Õ¾Õ¸Õ² Õ°Õ¸Ö€Õ«Ö Ö‡ Õ¶Ö€Õ¡ Õ¥Ö€Ö‡Õ¡Õ¯Õ¡ÕµÕ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¨ Õ¢Õ¸Ö€Õ¢Õ¸Ö„Õ¥Õ¬ Õ©Õ¸Ö‚Ö€Ö„ Õ¥Õ¶Õ«Õ¹Õ¥Ö€Õ«Õ¶Õ¥Ö€Õ« Õ´Õ¡Õ½Õ«Õ¶ Õ¡Ö€Õ¡Õ® ÕºÕ¡Õ¿Õ´Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¶Õ¥Ö€Õ¸Õ¾: Ô²Õ¶Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ«Ö Õ½Õ¿Õ¡ÖÕ¡Õ® Õ¥Ö€Õ¡Õ¦Õ¡ÕµÕ«Õ¶ Õ¿ÕºÕ¡Õ¾Õ¸Ö€Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¶Õ¥Ö€Õ«Õ¶ ÕÕ¡Õ¼Õ¶Õ¾Õ¥Õ¬ Õ¥Õ¶ Õ¯ÕµÕ¡Õ¶Ö„Õ« Õ¾Õ·Õ¿Õ¥Ö€Õ¨:
ÕŽÕ¡Ö€Õ¸Ö‚ÕªÕ¡Õ¶Õ¨ Õ£Ö€Õ¡Õ³Õ¡Õ¶Õ¡Õ¹ Õ§ Õ¤Õ¡Õ¼Õ¶Õ¸Ö‚Õ´ Õ£ÕµÕ¸Ö‚Õ²Õ« Õ¾Õ¡Ö€ÕªÕ¡Ö€Õ¡Õ¶Õ¸Ö‚Õ´, Õ«Õ½Õ¯ 1896 Õ©Õ¾Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶Õ«Ö Õ¸Ö‚Õ½Õ¸Ö‚Õ´Õ¨ Õ·Õ¡Ö€Õ¸Ö‚Õ¶Õ¡Õ¯Õ¸Ö‚Õ´ Õ§ ÕŠÕ¸Õ¬Õ½Õ¸Ö‚Õ´ Õ½Õ¯Õ¦Õ¢Õ¸Ö‚Õ´ ÕÕ¡Õ£Õ¨Õ² Ô±Õ²Õ¡Õ»Õ«Õ« Õ„ÕÕ«Õ©Õ¡Ö€ÕµÕ¡Õ¶ Õ¤ÕºÖ€Õ¸ÖÕ¸Ö‚Õ´, Õ¡ÕºÕ¡ Õ”Õ¡Õ²Õ¯Õ¥Õ¤Õ¸Õ¶Õ« Õ¾Õ¡Ö€ÕªÕ¡Ö€Õ¡Õ¶Õ¸Ö‚Õ´:
ÕŠÕ¸Õ¬Õ«Õ½Õ¨ Õ¥Ö€Õ¥ÕÕ¡ÕµÕ« Õ¾Ö€Õ¡ Õ®Õ¡Õ¶Ö€ Õ¿ÕºÕ¡Õ¾Õ¸Ö€Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶ Õ§ Õ©Õ¸Õ²Õ¶Õ¸Ö‚Õ´: Õ†Õ¡ Õ¿Õ¥Õ½Õ¶Õ¸Ö‚Õ´ Õ§ Õ½Õ¸Ö‚Õ¬Õ©Õ¡Õ¶ Õ€Õ¡Õ´Õ«Õ¤Õ« Õ¯Õ¡Õ¦Õ´Õ¡Õ¯Õ¥Ö€ÕºÕ¡Õ® Õ»Õ¡Ö€Õ¤Õ« Õ°Õ¥Õ¿Ö„Õ¥Ö€Õ¨: Ô±ÕµÕ¤ Ö…Ö€Õ¥Ö€Õ« Õ°Õ¡Õ¬Õ¡Õ®ÕµÕ¡Õ¬Õ¶Õ¥Ö€Õ«Ö Õ§Ö€ Õ¶Õ¡Ö‡ Õ¢Õ¡Õ¶Õ¡Õ½Õ¿Õ¥Õ²Õ®Õ« Õ°Õ¡ÕµÖ€Õ¨, Õ¸Ö€Õ«Õ¶ Õ°Õ¡Ö€Õ¡Õ¦Õ¡Õ¿Õ¶Õ¥Ö€Õ¨ Õ¥Ö€Õ¯Õ¡Ö€ ÕªÕ¡Õ´Õ¡Õ¶Õ¡Õ¯ Õ¸Ö€Õ¸Õ¶Õ¸Ö‚Õ´ Ö‡ Õ¾Õ¥Ö€Õ»Õ¡ÕºÕ¥Õ½ Õ£Õ¿Õ¶Õ¸Ö‚Õ´ Õ¥Õ¶ Õ¢Õ¡Õ¶Õ¿Õ¸Ö‚Õ´Õ Õ·Õ²Õ©Õ¡Õ¶Õ¥Ö€Õ« Õ´Õ¥Õ»: ÕÕ¡Ö€Õ«Õ¶Õ¥Ö€ Õ¡Õ¶Ö, «Հորս Õ¢Õ¡Õ¶Õ¿Õ«Õ¶ մեջ» Õ¸Õ¿Õ¡Õ¶Õ¡Õ¾Õ¸Ö€Õ¸Ö‚Õ´, ÕŽÕ¡Ö€Õ¸Ö‚ÕªÕ¡Õ¶Õ¨ Õ°Õ«Õ·Õ¸Ö‚Õ´ Õ§Õ
«Դեռ փոքր էի, եկա քեզի մենավոր,
Õ„Õ¸Ö‚Õ© Õ¦Õ¨Õ¶Õ¤Õ¡Õ¶Õ«Õ¤ Õ´Õ¥Õ» Õ¡ÕµÖÕ«,
Õ„Õ¡ÕµÖ€Õ½ Õ°Õ«Õ¾Õ¡Õ¶Õ¤ Õ§Ö€, Õ¯Õ¨ Õ·Ö€Õ»Õ¥Õ« Õ¥Õ½ Õ¡Õ¦Õ¡Õ¿
Մեջտեղը բանտի և մահճի:»
Ô²Õ¡Õ¶Õ¿Õ¡Ö€Õ¯ÕµÕ¡Õ¬ Õ°Õ¸Ö€Õ¨ Õ¶Õ¡ ÕºÕ¡Õ¿Õ´Õ¸Ö‚Õ´ Õ§ Õ«Ö€Õ¥Õ¶Ö Ö„Õ¡Õ·Õ¡Õ® Õ®Õ¡Õ¶Ö€ Õ¯ÕµÕ¡Õ¶Ö„Õ« Õ´Õ¡Õ½Õ«Õ¶, Õ¿Õ¡Õ¿Õ¨ Õ´Õ¡Õ°Õ¡ÖÕ¥Õ¬ Õ§, Õ´Õ¡ÕµÖ€Õ¨ Õ°Õ«Õ¾Õ¡Õ¶Õ¤ Õ§ Ö‡ ÕÕ¸Ö‚Õ¬ Õ°Õ¡Õ¦Õ¸Ö‚Õ´ Õ§, Õ¹Õ¸Ö€Õ¡ÖÕ¥Õ¬ Õ¥Õ¶ ÕºÕ¡Ö€Õ¿Õ¥Õ¦Õ« Õ¾Õ¡Ö€Õ¤Õ¥Õ¶Õ«Õ¶Õ¥Ö€Õ¨, Õ¡Õ¾Õ¥Ö€Õ¾Õ¥Õ¬ Õ§ Õ°Õ¡ÕµÖ€Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Ö…Õ»Õ¡ÕÕ¨:
Õ€Õ¡ÕµÖ€Õ¨ Õ´Õ« Õ¯Õ¥Ö€Õº Õ¡Õ¦Õ¡Õ¿Õ¾Õ¸Ö‚Õ´ Õ§ Õ¢Õ¡Õ¶Õ¿Õ«Ö Ö‡ Õ¡Õ·ÕÕ¡Õ¿Õ¸Ö‚Õ´ ÕŠÕ¸Õ¬Õ½Õ« Õ«Õ»Ö‡Õ¡Õ¶Õ¡Õ¿Õ¶Õ¥Ö€Õ«Ö Õ´Õ¥Õ¯Õ¸Ö‚Õ´: Ô´ÕºÖ€Õ¸ÖÕ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Õ¡Ö€Õ±Õ¡Õ¯Õ¸Ö‚Ö€Õ¤Õ¶Õ¥Ö€Õ¨ ÕºÕ¡Õ¿Õ¡Õ¶Õ«Õ¶ Õ¡Õ¶Ö Õ§ Õ¯Õ¡ÖÕ¶Õ¸Ö‚Õ´ Õ°Õ¸Ö€ Õ´Õ¸Õ¿ Ö‡ Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶Õ¡Õ¿Õ¥Õ½ Õ¤Õ¡Õ¼Õ¶Õ¸Ö‚Õ´ ÕºÕ¡Õ¶Õ¤Õ¸Ö‚ÕÕ¿Õ¶Õ¥Ö€Õ« Õ¿Õ¡Õ¼Õ¡ÕºÕ¡Õ¬Õ« Õ¯ÕµÕ¡Õ¶Ö„Õ«Õ¶: «Արձակուրդներս Õ¨Õ¶Õ¤Õ°Õ¡Õ¶Ö€Õ¡ÕºÕ¥Õ½ Õ¡Õ¶ÖÕ¡Õ® Õ¥Õ¶ Õ°Õ¸Ö€Õ½ Ö„Õ¸Õ¾, Ô½Õ¡Õ¾ÕµÕ¡Ö€ Ô½Õ¡Õ¶Õ¨, Õ°Õ¡Õµ ÕºÕ¡Õ¶Õ¤Õ¸Ö‚ÕÕ¿Õ¶Õ¥Ö€Õ¸Ö‚ Õ°Õ¡Õ¼Õ¡Õ¹Õ¡Õ¶Ö„Õ¶Õ¥Ö€Õ¸Ö‚Õ¶ Ö‡ Õ¾Õ¥Ö€Ö„Õ¥Ö€Õ¸Ö‚ Õ¿Ö€Õ¸ÖƒÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ«Õ¶ ունկնդիր», — Õ£Ö€Õ¥Õ¬ Õ§ Õ¢Õ¡Õ¶Õ¡Õ½Õ¿Õ¥Õ²Õ®Õ¨:
1902 Õ©Õ¾Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶Õ«Õ¶ ÕŽÕ¡Ö€Õ¸Ö‚ÕªÕ¡Õ¶Õ¨ Õ¿Õ¥Õ²Õ¡ÖƒÕ¸ÕÕ¾Õ¸Ö‚Õ´ Õ§ ÕŽÕ¥Õ¶Õ¥Õ¿Õ«Õ¯Õ« Õ„Õ¸Ö‚Ö€Õ¡Õ¤-Ռաֆայելյան Õ¤ÕºÖ€Õ¸ÖÕ¨: Ô²Õ¡Õ¶Õ¡Õ½Õ¿Õ¥Õ²Õ®Õ«Õ¶ Õ£Õ¥Ö€Õ¸Ö‚Õ´ Õ¥Õ¶ ÕŽÕ¥Ö€Õ¡Õ®Õ¶Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ Õ·Ö€Õ»Õ¡Õ¶Õ« Õ¶Õ¯Õ¡Ö€Õ¹Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ Õ¸Ö‚ Ö„Õ¡Õ¶Õ¤Õ¡Õ¯Õ¡Õ£Õ¸Ö€Õ®Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ¶ Õ¯Õ¸Õ©Õ¸Õ²Õ¶Õ¥Ö€Õ¨ Õ«Ö€Õ¥Õ¶Ö Õ¡Õ¼Õ¸Õ²Õ» Ö‡ Õ°ÕµÕ¸Ö‚Õ©Õ¥Õ² Õ¼Õ¥Õ¡Õ¬Õ«Õ¦Õ´Õ¸Õ¾: Õ†Õ¡ Õ°Õ¡ÖƒÕ·Õ¿Õ¡Õ¯Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¡Õ´Õ¢ Õ¨Õ¶Õ©Õ¥Ö€ÖÕ¸Ö‚Õ´ Õ§ Õ¶Õ·Õ¡Õ¶Õ¡Õ¾Õ¸Ö€ Õ£Ö€Õ¸Õ²Õ¶Õ¥Ö€Õ« Õ¥Ö€Õ¯Õ¥Ö€Õ¨, Õ°Õ¡Õ¿Õ¯Õ¡ÕºÕ¥Õ½ Õ¿Õ¡Ö€Õ¾Õ¸Ö‚Õ´ Õ§ Õ¼Õ¸Ö‚Õ½ Õ°Õ¡Õ¶Õ³Õ¡Ö€Õ¥Õ² Õ£Ö€Õ¸Õ² Ô¼Ö‡ ÕÕ¸Õ¬Õ½Õ¿Õ¸ÕµÕ« Ö‡ Ö†Ö€Õ¡Õ¶Õ½Õ«Õ¡ÖÕ« Õ´Õ¥Õ® Õ´Õ¿Õ¡Õ®Õ¸Õ² ÔºÕ¡Õ¶-ÔºÕ¡Õ¯ Ռուսոյի Õ£Õ¡Õ²Õ¡ÖƒÕ¡Ö€Õ¶Õ¥Ö€Õ¸Õ¾:
ÕŽÕ¡Ö€Õ¸Ö‚ÕªÕ¡Õ¶Õ¶ Õ¡Õ¼Õ¡Õ¶Õ±Õ«Õ¶ Õ½Õ«Ö€Õ¸Õ¾ Õ¸Ö‚Õ½Õ¸Ö‚Õ´Õ¶Õ¡Õ½Õ«Ö€Õ¸Ö‚Õ´ Õ§ Õ€Õ¡ÕµÕ¡Õ½Õ¿Õ¡Õ¶Õ« ÕºÕ¡Õ¿Õ´Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¨, Õ°Õ¡Õµ Õ°Õ«Õ¶ Õ¸Ö‚ Õ¶Õ¸Ö€ Õ£Ö€Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¨: ÕŽÕ¥Õ¶Õ¥Õ¿Õ«Õ¯Õ¸Ö‚Õ´ Õ§Õ¬ Õ¶Õ¡ Õ£Ö€Õ¸Ö‚Õ´ Õ§ Õ¡Õ¼Õ¡Õ»Õ«Õ¶ Õ¢Õ¡Õ¶Õ¡Õ½Õ¿Õ¥Õ²Õ®Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¶Õ¥Ö€Õ¨Õ ÕºÕ¡Õ¶Õ¤Õ¸Ö‚ÕÕ¿Õ¶Õ¥Ö€Õ« Õ¯ÕµÕ¡Õ¶Ö„Õ« Ö‡ 1896 Õ©. Õ»Õ¡Ö€Õ¤Õ¥Ö€Õ« Õ©Õ¥Õ´Õ¡Õ¶Õ¥Ö€Õ¸Õ¾:
1905 Õ©Õ¾Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶Õ«Õ¶ Õ¢Õ¡Õ¶Õ¡Õ½Õ¿Õ¥Õ²Õ®Õ¨ Õ´Õ¥Õ¯Õ¶Õ¸Ö‚Õ´ Õ§ Ô²Õ¥Õ¬Õ£Õ«Õ¡ Ö‡ Õ¨Õ¶Õ¤Õ¸Ö‚Õ¶Õ¾Õ¸Ö‚Õ´ Ô³Õ¥Õ¶Õ¿Õ« Õ°Õ¡Õ´Õ¡Õ¬Õ½Õ¡Ö€Õ¡Õ¶Õ¨: ÕˆÖ‚Õ½Õ¡Õ¶Õ¸Õ²Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Õ¿Õ¡Ö€Õ«Õ¶Õ¥Ö€Õ¨ Õ§Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Õ¤Õ¥Ö€ Õ¥Õ¶ ÕÕ¡Õ²Õ¸Ö‚Õ´. Õ¶Õ¡ Õ½Õ¸Õ¾Õ¸Ö€Õ¸Ö‚Õ´ Õ§ Õ°Õ¡Õ½Õ¡Ö€Õ¡Õ¯Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Ö‡ Ö„Õ¡Õ²Õ¡Ö„Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Õ£Õ«Õ¿Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¶Õ¥Ö€, Õ¸Ö‚Õ½Õ¸Ö‚Õ´Õ¶Õ¡Õ½Õ«Ö€Õ¸Ö‚Õ´ Õ£Ö€Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶ Ö‡ Õ½Õ¸ÖÕ«Õ¡Õ¬Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Õ¸Ö‚Õ½Õ´Õ¸Ö‚Õ¶Ö„Õ¶Õ¥Ö€:
ÕŽÕ¡Ö€Õ¸Ö‚ÕªÕ¡Õ¶Õ« Õ£Õ¥Õ²Õ¡Õ£Õ«Õ¿Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Õ°Õ¡ÕµÕ¡ÖÖ„Õ¶Õ¥Ö€Õ« Õ±Ö‡Õ¡Õ¾Õ¸Ö€Õ´Õ¡Õ¶Õ¨ Õ¶ÕºÕ¡Õ½Õ¿Õ¸Ö‚Õ´ Õ§ Õ¶Õ¡Ö‡ Ö†Õ¬Õ¡Õ´Õ¡Õ¶Õ¤Õ¡ÖÕ«Õ¶Õ¥Ö€Õ« (Õ¢Õ¥Õ¬Õ£Õ«Õ¡ÖÕ«Õ¶Õ¥Ö€Õ«) Õ¢Õ¡Ö€Õ±Ö€ Õ¯Õ¸Ö‚Õ¬Õ¿Õ¸Ö‚Ö€Õ¡Õ¶. Õ¶Õ¡ ÕÕ¸Ö€Õ¡Õ¦Õ¶Õ«Õ¶ Õ¸Ö‚Õ½Õ¸Ö‚Õ´Õ¶Õ¡Õ½Õ«Ö€Õ¸Ö‚Õ´ Õ§ 17—18-Ö€Õ¤ Õ¤Õ¡Ö€Õ¥Ö€Õ« Õ¼Õ¥Õ¡Õ¬Õ«Õ½Õ¿Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Õ¶Õ¯Õ¡Ö€Õ¹Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¨ Ö‡ Õ¿Õ¡Ö€Õ¾Õ¸Ö‚Õ´ 20-Ö€Õ¤ Õ¤Õ¡Ö€Õ« Õ°Õ¼Õ¹Õ¡Õ¯Õ¡Õ¾Õ¸Ö€ Õ¢Õ¡Õ¶Õ¡Õ½Õ¿Õ¥Õ²Õ® Õ§Õ´Õ«Õ¬ ÕŽÕ¥Ö€Õ°Õ¡Ö€Õ¶Õ« ÕºÕ¸Õ¥Õ¦Õ«Õ¡ÕµÕ¸Õ¾:
ÕÕ¿Õ¡Õ¶Õ¡Õ¬Õ¸Õ¾ Õ¢Õ¡Ö€Õ±Ö€Õ¡Õ£Õ¸Ö‚ÕµÕ¶ Õ¯Ö€Õ©Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶, Õ¢Õ¡Õ¶Õ¡Õ½Õ¿Õ¥Õ²Õ®Õ¨ 1909-Õ«Õ¶ Õ¾Õ¥Ö€Õ¡Õ¤Õ¡Õ¼Õ¶Õ¸Ö‚Õ´ Õ§ Õ®Õ¶Õ¶Õ¤Õ¡Õ¾Õ¡ÕµÖ€: ÔµÖ€Õ¯Õ¸Ö‚ Õ¿Õ¡Ö€Õ« Õ¸Ö‚Õ½Õ¸Ö‚ÖÕ¹Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶ Õ§ Õ¡Õ¶Õ¸Ö‚Õ´ ÕÕ¥Õ¢Õ¡Õ½Õ¿Õ«Õ¡ÕµÕ« Ô±Ö€Õ¡Õ´ÕµÕ¡Õ¶ Õ¾Õ¡Ö€ÕªÕ¡Ö€Õ¡Õ¶Õ¸Ö‚Õ´, Õ¡ÕºÕ¡ 1911-Õ«Õ¶ Õ¿Õ¥Õ²Õ¡ÖƒÕ¸ÕÕ¾Õ¸Ö‚Õ´ ÔµÕ¾Õ¤Õ¸Õ¯Õ«Õ¡ÕµÕ« (Ô¹Õ¸Ö„Õ¡Õ¿Õ«) Õ¡Õ¦Õ£Õ¡ÕµÕ«Õ¶ Õ³Õ¥Õ´Õ¡Ö€Õ¡Õ¶: 1912-Õ«Õ¶ ÕŽÕ¡Ö€Õ¸Ö‚ÕªÕ¡Õ¶Õ¨ Õ°Ö€Õ¡Õ¾Õ«Ö€Õ¾Õ¸Ö‚Õ´ Õ§ ÕŠÕ¸Õ¬Õ½Õ« Ô²Õ¥Ö€Õ¡ÕµÕ« Õ¾Õ¡Ö€ÕªÕ¡Ö€Õ¡Õ¶Õ Õ¿Õ¥Õ½Õ¹Õ« ÕºÕ¡Õ·Õ¿Õ¸Õ¶Õ¸Õ¾:
Ô±ÕµÕ½ Õ¿Õ¡Ö€Õ«Õ¶Õ¥Ö€Õ«Õ¶ ÕŽÕ¡Ö€Õ¸Ö‚ÕªÕ¡Õ¶Õ« Õ¢Õ¡Õ¶Õ¡Õ½Õ¿Õ¥Õ²Õ®Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¶Õ¥Ö€Õ¨ Õ¬Õ¡ÕµÕ¶ Õ³Õ¡Õ¶Õ¡Õ¹Õ´Õ¡Õ¶ Õ¥Õ¶ Õ¡Ö€ÕªÕ¡Õ¶Õ¡Õ¶Õ¸Ö‚Õ´: Õ†Õ¡ Õ¤Õ¡Õ¼Õ¶Õ¸Ö‚Õ´ Õ§ ÕŠÕ¸Õ¬Õ½Õ« Õ£Ö€Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Õ·Ö€Õ»Õ¡Õ¶Õ¶Õ¥Ö€Õ« Õ¡Õ¦Õ¤Õ¥ÖÕ«Õ¯ Õ¤Õ¥Õ´Ö„Õ¥Ö€Õ«Ö Õ´Õ¥Õ¯Õ¨, Õ£Ö€Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Õ°Õ¡Õ¾Õ¡Ö„Õ¸Ö‚ÕµÕ©Õ¶Õ¥Ö€Õ« Õ¸Õ£Õ«Õ¶: ÕÕ¡Õ½Õ¨ Õ¿Õ¡Ö€Õ¾Õ¡ Õ¨Õ¶Õ©Õ¡ÖÖ„Õ¸Ö‚Õ´ Õ¢Õ¡Õ¶Õ¡Õ½Õ¿Õ¥Õ²Õ®Õ¨ Õ£Ö€Õ¸Ö‚Õ´ Õ§ Õ¹Õ¸Ö€Õ½ Õ£Õ«Ö€Ö„Õ Â«Õարսուռներ», «Ցեղին սիրտը», «Հեթանոս երգեր» Ö‡ «ՀաÖÕ«Õ¶ երգը»: Ô³Ö€Õ¸Ö‚Õ´ Õ§ Õ¶Õ¡Ö‡ Õ¶Õ¸Õ©Õ¥Ö€, Õ°Õ¸Õ¤Õ¾Õ¡Õ®Õ¶Õ¥Ö€, Õ¯Õ¡Õ¿Õ¡Ö€Õ¸Ö‚Õ´ Õ§ Õ©Õ¡Ö€Õ£Õ´Õ¡Õ¶Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¶Õ¥Ö€:
1915 Õ©Õ¾Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶Õ¶ Õ§Ö€: ÕŽÕ¡Ö€Õ¸Ö‚ÕªÕ¡Õ¶Õ¨ Õ·Õ¡Ö€Õ¸Ö‚Õ¶Õ¡Õ¯Õ¸Ö‚Õ´ Õ§Ö€ Õ¬Ö€Õ¡ÖÕ¶Õ¥Õ¬ Õ£ÕµÕ¸Ö‚Õ²Õ« Õ¹Ö„Õ¶Õ¡Õ² Õ¥Ö€Õ£Õ¥Ö€Õ«Õ Â«Õ€Õ¡ÖÕ«Õ¶ երգի» Õ·Õ¡Ö€Ö„Õ¨, ÕºÕ¡Õ¿Ö€Õ¡Õ½Õ¿Õ¾Õ¸Ö‚Õ´ Õ§Ö€ Õ£Ö€Õ¥Õ¬ «Հայկական հոմերագիրք» ÕªÕ¸Õ²Õ¸Õ¾Õ¡Õ®Õ¸Ö‚Õ¶, Õ¸Ö‚Ö€ ÕºÕ¥Õ¿Ö„ Õ§ Õ¿Õ¥Õ²Õ¡Õ¾Õ¸Ö€Õ¥Ö€ Õ°Õ«Õ¶ Õ°Õ¡ÕµÕ¯Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Õ¡Õ¼Õ¡Õ½ÕºÕ¥Õ¬Õ¶Õ¥Ö€Õ« Õ¸Ö‚ Õ¡Õ¾Õ¡Õ¶Õ¤Õ¸Ö‚Õ©ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¶Õ¥Ö€Õ« Õ´Õ·Õ¡Õ¯Õ¸Ö‚Õ´Õ¶Õ¥Ö€Õ¨, Õ¥Ö€Õ¡Õ¦Õ¸Ö‚Õ´ Õ§Ö€ Õ¡Õ´Õ¢Õ¸Õ²Õ»Õ¸Õ¾Õ«Õ¶ Õ´Õ·Õ¡Õ¯Õ¥Õ¬ «ÕÕ¡Õ½Õ¶Õ¡ ծռեր» ÕªÕ¸Õ²Õ¸Õ¾Ö€Õ¤Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Õ§ÕºÕ¸Õ½Õ¨:
Ô²Õ¡ÕµÖ Õ¾Ö€Õ¡ Õ°Õ¡Õ½Õ¡Õ¾ Õ¡Ö€ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¡Õ¬Õ« Õ¡Õ²Õ¥Õ¿Õ¨: Ô±Ö€Õ¿Õ¥Ö€Õ¨ Õ¶Õ¥Ö€Õ¯Õ¾Õ¸Ö‚Õ´ Õ§Õ«Õ¶ Õ¡Ö€ÕµÕ¸Ö‚Õ¶Õ¸Õ¾: Ô²Õ¡Õ¶Õ¡Õ½Õ¿Õ¥Õ²Õ®Õ« ÕÕ¸Õ½Ö„Õ¥Ö€Õ¸Õ¾ Õ¡Õ½Õ¡Õ® Õ¯ÕµÕ¡Õ¶Ö„Õ¨ Õ´Õ¸Ö€Õ©Õ¾Õ¸Ö‚Õ´ Õ§Ö€ Õ¡Ö€Õ¿Õ¥Ö€Õ« Õ´Õ¥Õ», Õ´Õ«Õ¿Ö„Õ¨Õ Õ£Õ¡Õ¶Õ£Õ« Õ´Õ¥Õ»: Ô±ÕµÕ½ Õ¸Õ²Õ¢Õ¥Ö€Õ£Õ¡Õ¯Õ¡Õ¶ Ö…Ö€Õ¥Ö€Õ« Õ¦Õ¸Õ°Õ¥Ö€Õ«Ö Õ´Õ¥Õ¯Õ¨ Õ¥Õ²Õ¡Õ¾ ÕŽÕ¡Ö€Õ¸Ö‚ÕªÕ¡Õ¶Õ¨: Ô¹Õ¸Ö‚Ö€Ö„ Õ´Õ¡Ö€Õ¤Õ¡Õ½ÕºÕ¡Õ¶Õ¶Õ¥Ö€Õ¨ Õ¡Ö„Õ½Õ¸Ö€Õ« Õ³Õ¡Õ¶Õ¡ÕºÕ¡Ö€Õ°Õ«Õ¶, Õ‰Õ¡Õ¶Õ²Õ¨Ö€Õ« Ö„Õ¡Õ²Õ¡Ö„Õ« Õ´Õ¸Õ¿ Õ´Õ« Õ±Õ¸Ö€Õ¸Ö‚Õ´ Õ°Õ¸Õ·Õ¸Õ¿Õ¥ÖÕ«Õ¶ 31-Õ¡Õ´ÕµÕ¡ Õ¢Õ¡Õ¶Õ¡Õ½Õ¿Õ¥Õ²Õ®Õ«Õ¶:
[ÕÕ´Õ¢Õ¡Õ£Ö€Õ¥Õ¬] Ô²Õ¡Õ¶Õ¡Õ½Õ¿Õ¥Õ²Õ®Õ¸Ö‚Õ©Õ¸Ö‚Õ¶Õ¶Õ¥Ö€
- «Գեղեծկության արձանին »
- «Հայր, օրհնե՛»
- «Մերած Աստվածներուն»
- «ՄոÕÕ«Ö€Õ¶Õ¥Ö€Õ¸Ö‚Õ¶ առջև»
- «Õոն»
- «Վահագն»
[ÕÕ´Õ¢Õ¡Õ£Ö€Õ¥Õ¬] Ô±Õ²Õ¢ÕµÕ¸Ö‚Ö€Õ¶Õ¥Ö€
- Հայ գրականության դասագիրք 9-րդ դասարանի համար. «Լույս» հրատարակչություն, Երևան, 1978թ.