Aeroplano

From Wikipedia

Aeroplano (Sinonimi en Ido: aviacilo, aviono) esas vehilo quo flugas, ed esas guvernebla da pilotisto por levar su e tervenar sekure. Aeroplano esas plu grava kam aero, ma flugas per motoro e sustenanta plani.

Indexo

1 Historio di fluganta vehili
- 1.1 Ante le Wright
- 1.2 La flugo di le Wright
2 La strukturo di aeroplano
3 Notora aeroplani
4 Famoza konstruktisti
5 Externa ligili

[redaktar] Historio di fluganta vehili

[redaktar] Ante le Wright

L’ ideo pri fluganta homo esas anciena. Unesma konocata projeto pri aeroplano, helikoptero e parashuto trovesis en la desegnuri di Leonardo da Vinci. Ca projetita vehili nule flugis. On konsideras kom komenco-momento dil aeronautiko la flugo per balono da Montgolfier fratuli ye 1783 en Francia.

Ante la Wright-fratuli flugis kelka homi, ma li esas plu min konocata:

ye 1890 Clément Ader flugis en Francia per Eole-vehilo. Ol havis ducilindrala vaporo-mashino, ma “plubonigita” motori ne plue povis levar la vehilo.
ye 1896 Samuel Langley, profesoro che Smithsonian-instituto, flugigis vehilo che Potomac-rivero, ma la vehilo esis senkrua. Kruala flugi per la vaporo-mashinala vehilo ne sucesis ye 1903.
ye 1901 Germana-naskinta Gustave Whitehead flugis en Bridgeport, Usa, per unplana vehilo motorizita c. 3 kilometri en altitudo lu kam 50 metri.
Nov-Zelandana Richard Pierce flugis per motorala aeroplano ante le Wright. L’ evento havis testi, ma la loko esis ne maxim apta por igar ol konocata.
ye 18 di agosto 1903 Germana Karl Jatho flugis kurta disto per triplana vehilo motorizita en Germania.

[redaktar] La flugo di le Wright

Wilbur ed Orville Wright esis Usana biciklo-fabrikisti, qui esis interesita pri flugado. La flugo di Orville ye 1903 esas nun konsiderata kom l’ unesma flugo per aeroplano. Li inventis, quale on povas guvernar la fluganta vehilo.

La flugo-probeyo di le Wright esis en Nord-Karolina che esta rivo di Usa. Ibe li ye 17 di decembro 1903 sendis alonge reli l’ aeroplano Flyer (o “Whopper” segun li). Ol havis nula rotuli o stipito, ma nur du plani e motoro. L’ unesma flugo duris 12 sekundi e 35 metri. Samadie Orville flugis duesmafoye: 59 sekundi e 860 metri, ma l’ aeroplano krulis en ventego.