Atmosfero

From Wikipedia

Atmosfero esas la sferatra kuverto de gaso, vaporo e partikuli cirkondante tero, retenata da graveso e formacante granda kompozanto di la ambiento di la maxim multa terana vivanti, protektante oli de l'efekto di meteori, kosmala radii e nociva solala radii.

La kompozeso e fizikala traiti di l'atmosfero varias segun alteso. Certena traiti uzesas por dividar ol aden plura zoni, di qui la basa ed alta limiti chanjas segun latitudo, di-kloko e yar-sezono. Cirkume 75% de la tota amaso e 90% de l'aquo-vaporo di atmosfero kontenesas en troposfero, la maxim basa zono. La kontenata aquo-vaporo fluktuas nam aquo vaporeskas de l'oceani, portesas en nubi e pluvas sur la kontinenti.

En troposfero eventas la vetero (videz meteorologio), anke maxim multa vivanti trovesas ibe. La stratosfero kontenas l' ozon-strato quo ekfiltras danjeroza ultreviolea radii de suno.

Super stratosfero, mezosfero fuzesas aden ionosfero, strato qua kontenas diversa elektrizita partikuli importanta por la propago di radio-ondi. Mem plu alte, ionosfero fuzesas aden exosfero, regiono di helio e hidrogeno gasi, quo fine fuzesas aden l'interplaneta medio.

L'altra planeti di sunala sistemo (ecepte forsan Plutono), ma nur du ek lia sateliti, omna havas distinta atmosferi, ma nula kontenas tam multa viv-sustenanta oxo kam nia terala atmosfero.