Kynferðisleg stig
Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Þessi grein þarfnast hreingerningar svo hún hæfi betur sem grein hér á Wikipedia. Skoðaðu sýnigreinina og nafnavenjurnar til að bæta hana.Í sálfræði
Kynferðisleg stig Kenning Freuds um kynferðisleg stig byggir á því að einstaklingurinn fari í gegnum ákveðin kynferðisleg stig í æsku sinni og sem vara í ákveðinn tíma. Sérhvert stig byggir á því að einstaklingurinn hafi farið í gegnum fyrra stig og lokið því á fullnægjandi hátt. Freud taldi einstaklinginn geta festst á ákveðnu stigi og taldi það geta mótað persónuleika hans á neikvæðan hátt. Kynferðisleg stig í kenningum Freuds byggjast á kynörvunarsvæðum (erogenous zones).
Munnstig (Oral Stage). (fæðing til 18 mánaða). Á munnstigi beinist athygli barnsins að munni sínum. Of mikil eða of lítil fullnægja á þessu stigi getur valdið Oral fixation eða oralpersónuleika þar sem einstaklingurinn leggur of mikinn áhuga á athafnir sem tengjast munni. Oral persónuleikar geta haft sterka þörf fyrir að reykja, drekka áfengi, éta of mikið eða naga neglur. Einstaklingarnir með oral persónuleika geta jafnframt orðið of háðir öðrum eða auðtrúa. Á hinn bóginn geta þeir einnig reynt að berjast gegn þessum hvötum og orðið svartsýnir og árásargjarnir gagnvart öðrum.
Þermistig (18 mánaða til þriggja ára). Eins og nafnið gefur til kynna einkennist þetta stig af saur. Barnið finnur fyrir þrýstingi, aðallega frá foreldrum, sem beinist að því að stjórna endaþarmsörvun. Þegar einstaklingurinn festist á þessu stigi er talað um að hann hafi þermipersónuleika. Þermipersónuleiki getur einkennst af of mikilli snyrtiáráttu, fullkomnunaráráttu og stjórnun (anal retentive). Á hinn bógin getur það einnig leitt til sóðaskapar og skipulagsleysis (anal expulsive).
Völsastig (Phallic stig) (þriggja til sex ára). Á völsastigi beinist övun barnsins að kyfærum sínum. Freud trúði því að á þessu stigi þrói drengir með sér ómeðvitaðar þrár gagnvart mæðrum sínum. Þannig eiga drengir í samkeppni við feður sína um athygli móðurinnar. Á þessu stigi þjást þeir einnig af ótta um að feður þeirra eigi eftir að hegna þeim fyrir þessar tilfinningar, s.s. með því að gelda þá. Þessar tilfinningar kallast Ödipusarduld (oedipus complex). Síðar var bætt við hliðstæðum tilfinningum fyrir stúlkum sem kallast Elektruduld þar sem stúlkur upplifa ómeðvitaðar þrár gagnvart feðrum sínum. Þær kenningar Freuds voru þó aldrei jafn ítarlega þróaðar og kenningar hans um ödipusarduldina. Ótti drengja við að vera geldir leiðir að lokum til þess að þeir samsama sig feðrum sínum fremur en að keppa við þá. Þannig þróa þeir með sér karlmannlega eiginleika og bæla niður kenndir sínar gagnvart mæðrum sínum. Festing á þessu stigi getur leitt til kynferðislegra raskana (overindulging og avoidance) og veika tilfinningu um sexual identity.
Lægðarstig (Latency stig) (frá sex ára aldri til kynþroskastigs). Á lægðarstigi bælir einstaklingurinn niður kynferðislegar þrár sínar og börn leika sér vanalega við önnur börn af sama kyni.
Kynþroskastig (Genital stig) (frá kynþroska). Kynþroskastig er lokastig kynferðislegs þroska og hefst við upphaf kynþroskans þegar kynferðislegar langanir koma aftur til sögunnar. Einstaklingurinn hefur lært kynhvegðun á fyrri stigum og beinir nú kynferðislegum löngunum til einstaklinga af hinu kyninu, þar sem áherslan er helst á kynfærin.
