Steypireyður
Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
 |
|||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Steypireyður við Asóreyjar.
|
|||||||||||||||
| Vísindaleg flokkun | |||||||||||||||
|
|||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||
| Balaenoptera musculus Linnaeus (1758) |
|||||||||||||||
|
|
Steypireyður (fræðiheiti: Balaenoptera musculus), einnig kölluð bláhvalur, er hvalategund.
Steypireyður er stærsta spendýr jarðar. Fullvaxin getur hún orðið rúmlega 30 metrar að lengd. Hún getur orðið allt að 150 tonn á þyngd og allt að 200 tonn þegar hún gengur með afkvæmi.
Steypireyður lifir á svifum og étur um 4 tonn af þeim á dag. Hún gerir það með því að gleypa mikinn sjó og spýta honum út úr sér aftur í gegnum skíðin. Á skíðunum eru hár sem svifin festast í og verða þannig eftir í munni steypireyðarinnar. Að lokum kyngir hún svifunum.
Steypireyðar lifa í öllum höfum jarðar. Talið er að heildarfjöldi steypireyða á jörðinni sé á bilinu 6500 til 14000. Tegundin var ofveidd á síðustu öld og fækkaði gífurlega og er nú talin í útrýmingarhættu. Steypireyður er alfriðuð frá árinu 1966.
Meðgöngutími steypireyða er rúmlega 11 mánuðir og langalgengast er að steypireyðarkýrin gangi með einn kálf í einu, þó stöku sinnum sjáist til steypireyðar með tvo kálfa. Um 2-3 ár líða á milli burða hjá hverri steypireyði. Við fæðingu eru steypireyðarkálfar 7-8 metrar að lengd og um 2 tonn á þyngd. Kálfarnir vaxa hratt og þyngjast um u.þ.b. 90 kg á sólarhring, enda drekka þeir um 300 lítra af mjólk á dag. Kálfarnir eru á spena í 6 til 8 mánuði. Að þeim tíma loknum eru þeir orðnir um 16 metrar langir.
Talið er að steypireyðar geti náð um 80-90 ára aldri.
Steypireyður gefur frá sér lágtíðnihljóð sem mannseyrað greinir ekki. Tarfar í makaleit gefa frá sér baul sem mælist allt að 188 desibel og er það hæsta hljóð sem dýr gefur frá sér á jörðinni.
