Gnesen
Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
| Gnese | |||
|
|||
| Basisdate | |||
|---|---|---|---|
| Staat: | Pole | ||
| Woiwodschaft: | Großpole | ||
| Landchreis: | Gnese | ||
| Flächi: | 49 km² | ||
| Geographischi Lagg: | 52° 32′ N, 17° 36′ O | ||
| Iwohner: | 69.844 (2007) | ||
| Poschtleitzahl: | 62-200-62-210 | ||
| Telephonvorwahl: | (+48) (0048) 61 | ||
| Nummereschild: | PGN |
||
| Verwaltig (Stand: 2007) | |||
| Burgemeischter: | Jacek Kowalski | ||
| Webpräsenz: | www.gniezno.home.pl | ||
Gnese (Gnesen, polnisch Gniezno) esch en Stadt in Pole, Woiwodschaft Großpole. Es esch berüemt förs historisch Stattzentrum.
Inhaltsverzeichnis |
[ändere] Gschicht
Gniezno isch eini vo de älteschte Schtädt vo Pole, die erschte Iiwohner sind Steiziitmänsche gsi. Die erschti erwähnig inere Urchund isch escht am Endi vom 10. Jahrhundert gsi, wo d'Chrischtianisierig vo Pole schoo gschtartet hät.
[ändere] Mittelalter
Es git syt em 8. Jahrhundert e Burg. Ab em 9. Jahrhundert isch d'Schtadt s politischi Zäntrum vom Schtaat vo de Piaschte gsi. Im Jahr 1000 hät da de Bolesław I. Chrobry de Chaiser Otto III. troffe, und dän isch s ältischti polnische Erzbischtum Gnese gründet worde. 1025 isch de Bolesław I. Chrobry de erschti Chönig von Pole worde. I de Jahre 1238/39 hät Gnese d' Schtadträcht überchoo. Bis is Jahr 1320 isch s en Chrönigsort vo de polnische Chönige gsi.
Gnesen isch langi Ziit s chulturelli Zäntrum vo Pole gsi. Für Pole isch d'Schtadt es Zeiche für d'Afäng vo sim Schtaatsese.
[ändere] Nüüziit
Nach dm Wiener Kongress hät Gnese zum Chreis Gnese i de preussische Provinz Pose, Regierigssbezirk Bromberg. Mit em Afang vom IVersailler Vertrag am 20. Januar 1920 isch Gnesen wieder ein Teil vo Pole worde.
Nach em Überfall uuf Pole isch Gnese am 11. September 1939 vo de Dütsche erobert und is Dütsche Riich integriert worde.
Im Januar 1945 isch d'Schtadt vo de Rote Armee bsetzt worde und ghört drum wieder Pole.
[ändere] Dom vo Gnese
De Dom isch scho 965 ggründet worde; d'Iiweihig hät 1064 und 1097 schtattgfunde. Uusstattig: Vonere europäische Bedütig isch bischpilwiis die zweiflüglig Türe us Bronze, wo i de 2. Hälftim vom 12. Jahrhundert buue worde isch. Die Türe isch grad a Ort und Schtell gosse worde. Die 18 Reliefs zeigt en Ablauf us em Läbe vom heilige Adalbert. De zweite Türflügel hät s'Thema vo de Chrischtianisig vo de heidnische Pruzze.
[ändere] Gmina (Landgmeinde)
Zue de Landgmeinde Gniezno ghöred au noo folgendi Ortschafte:
| Name | deutscher Name (1815-1919 und 1939-45) |
|---|---|
| Braciszewo | Braziszewo (1904-39 Brazischewo, 1939-45 Lindenhof) |
| Dalki | Dalki (1939-45 Dohlenhain) |
| Dębówiec | Dembowietz (1939-45 Grünwerder) |
| Ganina | Ganina (1939-45 Klewitzdorf) |
| Goślinowo | Goslinowo (1912-45 Goslau) |
| Jankowo Dolne | Jankowo (1904-45 Talsee) |
| Kalina | Braunsfeld |
| Krzyszczewo | Krzyszczewo (1904-45 Kreuztal) |
| Łabiszynek | Labiszynek (1904-45 Labischinek) |
| Lubochnia | Lubochnia (1939-45 Lubenwalde) |
| Lulkowo | Lulkowo (1908-45 Lukrode) |
| Mączniki | Montschnik |
| Mnichowo | Mnichowo (1904-45 Mönchsee) |
| Modliszewo | Modliszewo (1908-43 Modlin, 1943-45 Molten) |
| Modliszewko | Modliszewko (1908-43 Modlinshagen, 1943-45 Moltenhagen) |
| Napoleonowo | Napoleonowo (1939-45 Friedrichshof) |
| Obora | Obora (1939-43 Hermannsruh, 1943-45 Schipplicksruh) |
| Obórka | Friedrichshain |
| Osiniec | Charlottenhof |
| Piekary | Piekary (1904-45 Kornhof) |
| Pyszczyn | Pyszczyn |
| Pyszczynek | Pyszczynek (1912-43 Hüserstett, 1943-45 Hüserstätt) |
| Skiereszewo | Skiereszewo (1908-45 Kirschdorf) |
| Strzyżewo Kościelne | Kirchlich Strzyzewo (1939-45 Tiefenbach) |
| Strzyżewo Paczkowe | Strzyzewo Paczkow (1906-45 Striesau) |
| Strzyżewo Smykowe | Strzyzewo Smykowe (1904-45 Neu Striesen) |
| Szczytniki Duchowne | Königlich Szczytnik (1939-45 Königshufen) |
| Wełnica | Welnica |
| Wierzbiczany | Wierzbiczany |
| Wola Skorzęcka | Wola Skorzencin (1939-45 Woltershagen) |
| Zdziechowa | Zdziechowo (1904-45 Zechau) |
[ändere] Partnerschtädt
- Speyer, (Dütschland, Rheinland-Pfalz)
- Ludwigsfelde, (Dütschland, Brandenburg)
- Anagni, (Italie)
- Esztergom, (Ungarn)
- Falkenberg, (Schwede)
- Radviliškis, (Litaue)
- Roskilde, (Dänemark)
- Saint-Malo, (Frankriich)
- Uman, (Ukraine)
- Veendam, (Niederlande)
 |
Commons: Gnese – Witeri Mulitimediadateie zum Artikel |
