Cookie Policy Terms and Conditions Vorarlbergisch - Alemannische Wikipedia

Vorarlbergisch

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy


Sälle Artikel oder Abschnitt brucht e Yberarbeitig un sott dorum durgluegt werre. Des cha de sprochliche Stil, s Format vum Artikel, oder de Inhalt beträffe. Nächers isch in dr Regel uf dr Diskussionssite agee. Hilf bitte mit, die kritisierte Passasche z'verbessere un nimm druffabe die Markierig use.


Dialäkt: Vorarlbärgisch

Vorarlbärgisch – ou Vorarlbärgerisch – isch an alemannischer Dialäkt, wo nah mit dem Schwytzerdütscha in dr Oschtschwiz verwandt isch.

Fa mancha Sprachwissaschaftler wird s Vorarlbärgisch nüd zum oberallemannischa zählt, sondern wia oh die Dialekt am Dütscha Bodaseeufer zum Niaderalemannischa, weil dia Dialekt vor allem a andres Singsang und a woachere Ussprooch händ. Dazua kummt no, daß dia Dialekt zum Toal an starka Walserdütscha Iefluss händ. Ma ka säga, dass im untera Rhytal (ab Götzis abwärts gegat da Bodasee) ender Niederallemannisch gredt würd, witter dom (äppa Götzis ufwärts) würds wiedr meh Hochalemannisch, mit gwüssa Eigaarta. So üsserat si all no dr Untrschied zwüschat am Unterland und am Obrland. Historisch gseha isch des o Gränz zwüschat am alta Bistum Chur und am alta Bistum Konschtanz, dia alt Gränz zwüschat am Vorarlbergr Obr-und Unterland. So weachslat "gehabt" vum Breagazerischa "ghet" zum Dorabirarischa "ghia" zum Obrländr "kha", eppa bis Fraschtatz (Frastanz) und Nenzig (Nenzing) redt ma aso. So hoaßts z'Breagaz "I hon ghet", z'Rankl (Rankweil) seet ma "I ha kha" (Ich habe gehabt), id'r Mehrzahl "Mir hond kha", eppa aso hoaßts o uf dr Schwiizer Sita vum Rhytal und im Liachtaschtoa (Liechtenstein). Im Walgau ischas wiadr a kle andrsch. "Ich weiß" würd denn vu "I woaß" zu "I weiß". "I ha" würd zu "I hon".

Inhaltsverzeichnis

[ändere] Die am schwerschta verständlicha Dialekt

Dia am schwehrschta verständlicha Dialäkt sind dia fa Luschtnou, vom Breagazer Would und dia vom Muntafu.

Dr Luschtnouer Dialekt isch an gaanz alter alemannischer Dialekt, der stark vom oschtschwitzer Schwitzerdütsch beeinflusst isch. Er wird allerdings fa immer weniger Lütt gsprocha.

Dr Dialekt im Breagazer Would hoaßt Wälderisch, isch ziemli vielfältig und kaa in drü groaße Gruppana ingtoalt weara:

  • Vorderwälderisch: ähnelt sehr dem Dialekt im Allgäu
  • Mittelwälderisch: isch am schwehrschta verständlich und isch an boda alter alemannischer Dialekt mit Walserischlag.
  • Hinterwälderisch: ähnelt im groaßa und Ganza dem Mittelwälderischa, hätt allerdings vor allem in der Ussprach viel Eigenheita

S Muntafunerisch wird im Muntafu gsprocha und isch durchs Walserdütsch und dem benachbarta Dialekt im Tiroler Oberland beeinflusst.

Im Muntafunerische sind o noch etlini Wart am Läba, wo us dr Zit sen, wo ma im Tal no rätoromanisch gschwätzt hot.

[ändere] Die andra Dialekt

As giet no a paar Dialekt wo si a bizzle vo'dr Ussproch her unterschiedand. Am uffälligschta isch des in Doarabiara und im Walgau.

S Walserdütsch wird vor allem no im klenna Walsertal, am Arlberg in da Gemeinda Lech und Warth und im groaßa Walsertal gsprocha. S Walserdütsch isch allerdings durch die große Zuawanderung stark bedrängt und wird fa immer weniger Lütt gsprocha.

[ändere] Netz-Gläich (Weblinks)


Dr Artikel „Vorarlbergisch“ isch leider no ziimle kurz! Wenn du aber meh zu dem Thema weisch, schrib's eifach dezue und mach us dem Schtumpe en ebbas umfangriichere Artikel.


Anderi Sprooche
Static Wikipedia 2008 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2007 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -

Static Wikipedia 2006 (no images)

aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu