Wähe
Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
| Technische Yschränkung: Dr koräkt Titel wär: »Waie« |
E Waie (ou Waije) isch e traditionelles alemannisches Gebäck und cha, wenn überhaupt, öbbe mit ere Quiche vergliche werde. Sie wird au mängsmol "Wähe" gschriibe.
Das Gebäck heisst nid im ganzen alemannische Sprachruum glych. Im Bärnbiet seit me Chueche, ir Innerschwyz Dünne. Anderi Variatione sin Tünnä (Zürcher Wyland), Dünnele (badisch) odr Bierde (Schwöbisch). I de Region St. Galle wird Flade gseit. Im Thurgau seit mo Tülä däzuä.
Waie sottme nit verwechsle mit Faschtewaie, was im Prinzip e Weggli mit Kümmel druf isch.
Inhaltsverzeichnis |
[ändere] Zuebereitig
E Waie isch en Art Chueche, wo mit emne spezielle Taig bache wird, es git aber au Variatione mit Blättertaig oder mit Mürbetaig. Dä Taig wird derno ganz huuchdünn usgwellt und in e flachi Küecheform dië je nooch Gegend rund oder viereggig isch, usglegt. Ir Schwyz cha me dä Teig fertig und usgwallt chouffe.
[ändere] Variatione
Grundsätzlech lö sech süessi (meischtens mit Frücht) u salzigi Chüeche la unterscheide.
Es git Zwetschgewaie, Öpfelwaie, Chirsiwaie, und Rhabarberewaie sowie Herdöpfelwaie, Chäswaie, Ruhwaie, Scharewaie und Zibelewaie. Aamerkig, es git au no d' Spinaatwaie!
Im Bärnbiet kennt men ussertdäm no der Nydlechueche.
[ändere] Fescht
In viele Gegende gelte d’Zibelewaie und Mehlsuppe als tradizionelli Fasnachtsesse.
Usserdäm gits au ganz e huffe Waie-Fescht im Alemannische Sproochruum.
Im Bärnischen isst men am Zibelemärit e Zibelechueche.
[ändere] Trudi Webers Rezept (geb. 1918)
Daig (viireckigs Bläch):
- 400 gr Mähl
- 1/2 Pfund Anke (mängi saage au Budder)
- 1/2 Pfund Quark
- Salz
- viilicht e weng Wißwii oder Wasser
Alles vo Hand oder mit em Knethooge guet vermische, zuedegge un 1 Schtund kalt schtelle.
Des isch jetzt d'Mengi fuer ä viireckigs Bläch. Nimmt ma ä rundes, längds für 2. Da Daig hebt verschlosse 1 Wuuche im Kiihlschrank, ma chan en aba au guet iigfriere.
Ufflaag:
Form (rundi Waieform oder viireckigs Backblech) fedde, Daig uf Mähl uswalle un in'd Form lege. Daigrescht wo überschtoht abschniide oder umlitze, dann wird da Rand eweng dicker un chnuschpriger.
Obschtwaie: Öpfel, Zwetschge, Chirsi, Rhabarber... ebbe alles was ma findet, au gmischt. Obscht entcherne (Öpfel schälle), chlei schniide un uf da usgwallde Daig lege. Wemma Obscht nimmt wo schuurig Wassser zieht (z.B. Zwetschge), sott ma Brotchrueme ufm Daig verdeile, damit d'Waie nit bebbig wird.
Ziiblewaie (rundes Bläch): 5 großi Ziible in Ringel schniide un in da Pfanne glasig dünschde. Ä Schduck gräucherde Schpeck in dünne Streifle oder Würfel schniide un zämme mit da Ziible ufm usgwallde Daig verdeile. Fuer ä viireckigs Bläch nimmt ma eifach s'dobbelde.
Lauchwaie (rundes Bläch): 2 Lauch butze, chlei schniide un blanchiere. 5 Schiibe kochte Schinke in Schtreifle schniide un zämme mit'm Lauch ufm usgwallde Daig verdeile. Fuer ä viireckigs Bläch nimmt ma eifach s'dobbelde.
Chäswaie (rundes Bläch): 300g würzige Chäs riibe un ufm usgwallde Daig verdeile. Fuer ä viireckigs Bläch nimmt ma eifach s'dobbelde.
Bäbble (rundes Bläch):
- 2 Eier
- 1 suure Rahm
Obschtwaie: Eier trenne, Eiwiis schlaa, Eigelb mit Suurrahm vermische. Fuer alli Obschtwaie 2 Eßl. Zucker (bis uf arg suures Obscht z.B. Rhabarba, do nimmt ma 3) zum Eigelb dazue un vermische. Bäbble ufm Obscht verdeile.
Ziiblewaie: Eier mit Suurrahm vermische. Salz, Pfeffer un Chüümi dazue. Bäbble uf da Ziible verdeile.
Lauchwaie Eier mit Suurrahm vermische. Salz un Pfeffer dazue. Bäbble ufm Lauch verdeile.
Chäswaie: Eier mit Suurrahm vermische. Salz, Pfeffer un Muskat dazue. Bäbble ufm Chäs verdeile.
Fuer ä viireckigs Bläch nimmt ma eifach s'dobbelde vom Bäbble.
Backe:
- 175°C, 45 Min
Mit beschdem Dank an mini Omi Trudi Weber us Schdedde, des Rezept isch so üba 3 Generatione erprobt.
Lueg ou: Faschtewaie
