ቀቿ

ከWikipedia

ቀቿ (Qhichwa Simi / Runa Shimi / Runa Simi) በደቡብ አሜሪካ በ10 ሚሊዮን ሰዎች የሚናገር ቋንቋ ነው። በጥንታዊ ኢንካ መንግሥት መደበኛ ቋንቋ ነበረ። ዛሬም በቦሊቪያ ፔሩና አንዳንድ አውራጃ በኤክዋዶር መደበኛ ሁኔታ አለው። አይማራ የሚባለው ሌላ ደቡብ-አሜሪካዊ ቋንቋ ዘመድ ነው።

እስፓንያውያን ከወረሩ አስቀድሞ በሰፊ ይሰማ ሲሆን በዚያን ጊዜ ምንም ጽሕፈት አልነበረውም። ይሁንና መቆጣጠር ሲባጎዎች በማሰር ዘዴ ነበር የተፈጸመ። ዛሬ የሚጻፈው በላቲን ፊደል ነው።

[ለማስተካከል] ስዋሰው

በቀችዋ ሦስት አናባቢዎች ብቻ አሉ እነሱም አ ኢ ኡ ናቸው።

		ቁጥር
		ነጠላ	ብዙ
ተውላጠ ስም	1ኛ	Ñuqa ኑቃ	Ñuqanchik ኑቃንቺክ (ከነናንተ) Ñuqayku ኑቃይኩ (ያለ እናንተ)
	2ኛ	Qam ቃም	Qamkuna ቃምኩና
	3ኛ	Pay ፓይ	Paykuna ፓይኩና

ቁጥሮች:- huk (1), iskay (2), kimsa (3), tawa (4), pichqa (5), suqta (6), qanchis (7), pusaq (8), isqun (9), chunka (10)

[ለማስተካከል] ግሦች

ሙጫይ - መሳም

ሙጫኒ - እስማለሁ

ሙጫንኪ - ትስማለሽ / ትስሚያለሽ

ሙጫን - ይስማል / ትስማለች

ሙጫንቺክ - እንስማለን (እኔና እርስዎ)

ሙጫይኩ - እንስማለን (ያለእርስዎ)

ሙጫንኪቺክ - ትስማላችሁ

ሙጫንኩ - ይስማሉ

ሙጫርቃኒ - ሳምሁ (ሙጫርቃንኪ - ሳምክ ሳምሽ ወዘተ...)

ሙጫሳቅ - ወደፊት እስማለሁ

ሙጫስቃኒ - ስሜ ነበር

አብዛኛው አረፍተ ነገር የ'እርግጠኛነት ምልክት' ባዕድ መድረሻ አለው።

• -ሚ እርግጠኛነት ወይም ዕውቀት ያመለክታል: Tayta Wayllaqawaqa chufirmi ታይታ ዋይላቃዋቃ ቹፊርሚ - አቶ ዋይላቃዋቃ ነጂ ነው (እኔ ራሴ አውቀዋለሁ)።
• -ሲ የሚሰማ ወሬ ያመለክታል: Tayta Wayllaqawaqa chufirsi ታይታ ዋይላቃዋቃ ቹፊርሲ - አቶ ዋይላቃዋቃ ነጂ ነው (ስምቼ ነው)።
• -ቻ ሊሆን የሚችል ወይም የሚሆን ምናልባትነት ያመለክታል: Tayta Wayllaqawaqa chufircha ታይታ ዋይላቃዋቃ ቹፊርቻ - አቶ ዋይላቃዋቃ ነጂ ይሆናል።

/ጉራጅ/ (ይህ አጭር ጽሑፍ መሠረት ወይም መዋቅር ነው። እርስዎ ሊያስፋፉት ይችላሉ!)