Ermita d'a Fond Santa d'a Espuña
De Biquipedia
l'Ermita d'a Font Santa d'a Espuña, clamada ermita d'a Font Santa xutament en o Sobrarbe (Ermita de la Fuensanta ó ermita de la Fuente Santa en castellán), yé una ermita ubicada á una altaria de 885m, á ro pie d'a Peña Montañesa, d'entre d'es lugars d'A Espuña (á ro monezipio d'iste se troba), San Lorién e Araguás.
O nome de l'ermita, seguntes a tradizión, yé debito tá San Beuturián, santo d'oríchens italians, qui pleguere ent'a redolada arredol de l'añada 478, e sembla que es suyos compais e dezibles cuán fazioren una parada á ra bal, en o suyo camín ent'Araguás, trobeban-se asedegatos, e allora ro santo truqueba belas tres begadas enta piedra con o suyo baculo, e libreban dimpués d'a terzena trucada tres canals d'augua d'a montaña, ta que ers podioren beber-la.
Fendo referenzia ta iste miraclo, a font yé altrament clamada Font d'es Tres Cañes. O conchunto ye formau de l'ermita, a font, y ra casa an gosaba á bibir-ie l'ermitán.
[editar] Ermita
L'autual ermita yé una edificazión d'a zaguería d'o sieglo XVII (an poderba leyer-se-be Anno 1681 -Añada de 1681- á ra clau d'arcada), composada d'una nao unica, con planta cuadrada, e una frontera plana. Bels contrafuertes fan l'aspeuto d'o templo más compactato.
L'aintror de l'edifizio yé feto de buelta de canón que suporta uno tipico tiellau sobrarbín de losas á dople faldada.
A frontera tién una puerta aubierta con arcada de meyo punto baxo d'un balconet, qui corresponde con o coro d'o templo, á l'alto d'o cuo troba-se una espadaña d'un solo güello de campana.
[editar] Font
A Font Santa yé, d'aucorde con a falordia d'o suyo oríchen, clamada por autra forma Font d'es Tres Cañes, e l'obra autual de sillería estiore feita á ras zagueras añadas d'o sieglo XVII. A frontera d'a fond leba feitas muitas inscripzións, asinas como Anno 1692, l'añada d'a suya construzión.
Enta ista font beniba-se-be tá pregar á mals oraches de xutera en pro de pliebudas, fendo una liturxia que consisteba á eixir-ne d'o monestiro de San Beuturián d'Asán, lebant en prozesión as restas funebres de San Beuturián, (as cualas gosaban á remanixer á ro zenobio) enta l'ermita. Es resultatos d'ista liturxia eban de fer-se patenz dica d'enzatar a tornada ent'o monestiro, e seguntes a profezía, si a reliquia trobaba-se pesante, eba de pleber á ras següenz diadas.
[editar] Casa de l'ermitán
A casa de l'ermitán ye una edificazión simple, con uno forno con carauteristica chaminera sobrarbina á ra banda d'endazaga.
En a clau d'a puerta e-bi troba una inscriuzión en castellán que resa "DOMINGO LECINA, PRIMER ERMITAÑO DE LA FUEN SANTA. 1697".