Ãmtsschbråchn fu da EU
Aus Wikipedia
![]() |
Der Àrtikl is im Dialekt „Owaöstareichisch“ gschriem worn. | ![]() |
D Airopeische Union (EU - European Union) håd 27 Midglidslenda und 23 ofiziele Ãmts- und Oawadsschbråchn. Dés gãnze basiad auf ana Faoadnung, dé de easchde Faoadnung fu da EWG (airopeische Wiadschåftsgemainschåft) im Joa 1958 iwahaupt woa (Dext fu da VO 1/1958 untn). Dé widarum basiad aufn Artikl 290 fum EGV (Fadråg zua Gründung fu da airopeischn Gemainschåft), wo s hoast: "D Regelung fu da Schbråchnfråg fia de Oagan fu da Gmõaschåft wiad unbeschåt fu da Fafoansoadnung fum Grichtshof, fum Råd âischdimig bschlossn" (ned rechtsfabindliche boarische Iwasézung).
In denane 23 Ãmtsschbråchn kã a jeda Biaga de Oagane fu da EU kondaktian, a Brinzip wås duachn EG-Fadråg (Art. 21 und 314) grøgit is. Zusezlich gibt s in da airopeischn Union nu Mindahaitnschbråchn, dé in am oda mearane Lenda regional oda a iwaregional ãneakãnt san, åwa ned Ãmtsschbråchn fu da EU san. De EU fapflicht si und iare Midglidslenda åwa in da "Charta fu de airopeischn Regional- und Mindahaidnschbråchn" fu 1992 soichane Schbråchn und de Schbråchnfüfåit zum åchtn und reschbekdian.
Inhaltsverzeichnis |
[dro werkln] Oawads- und Fadrågsschbråchn
Im oidaglichn Umngãng fu de EU-Oagane untaranãnd gibt s 3 Oawadsschbråchn, dés san Englisch, Franzesisch und Daidsch, damid de Beãmtn und Laid de fia de EU in Brüssl, Schdrasbuag, usw. sitzn, laichda oawatn kinan. De drai Oawadsschbråchn san a fu da EU per Gséz bschdimd.
D Fadrågsschbråchn fu da EU san dé, in dénan ole Gséz und Fadreg iwasézt und faöfentlich wean miassn, sunst san de Gséz a goa ned wiaksãm. Jede Iwasézung fu am Gséz oda Fadrågsdext is fia si rechtswiaksãm. Dés hoast, wãns klõane schbråchliche Untaschiad in da juarisdischn Bedaitung gém soitad, kã ma si auf n Dext fu da õan oda ãndan Schbråch beruafn, wia s õan bessa basst.
Irisch is in Ialãnd ném Englisch ofiziele Schbråch und is a said da Faoadnung fum Minisdaråd fum 13. Juni 2005 (Ãmtsbladl L fum 18. Juni) ois zusezliche Ãmtsschbråch fu da EU ãneakãnt woan. De Regelung is am 1. Janua 2007 in Gråft dredn. Said dém und in Baidrit fu Rumenien und Bulgarien is de Zåi fu de Fadrågsschbråchn 23.
[dro werkln] Warum 23 und ned 27
- Luxnbuagisch is in Luxnbuag zwoa ném Daidsch und Franzesisch Ãmtsschbråch, åwa ned in da EU.
- Belgien håd Franzesisch und Holendisch ois Ãmtsschbråch.
- Züpan håd s Schdandard-Grichisch fum Festlãnd ois Ãmtsschbråch.
- Ésdaraich håd Schdandard-Daidsch ois Ãmtsschbråch.
[dro werkln] Listn fu de 23 Ãmtsschbråchn
- Boinisch (is a Mindahaidnschbråch in Letlãnd, Litaun, Rumenien, Daidschlãnd, Frãnkraich und da Tschechai)
- Boatugisisch
- Bulgarisch (is a Mindahaidnschbråch in Grichenlãnd)
- Dénisch (is a Mindahaidnschbråch in Daidschlãn und Schwédn)
- Daidsch (is a Mindahaidnschbråch in Belgien, Denemak, Frãnkraich, Italien, Boin, Rumänien, in da Slowakai, Slowenien, in da Tschechai und Ungan)
- Englisch (is a Ãmtsschbråch in Ialãnd und Malta)
- Estnisch
- Finisch
- Franzesisch (is a Ãmtsschbråch in Belgien und Luxnbuag)
- Grichisch (is a Ãmtsschbråch in Züpan)
- Holendisch (is a Ãmtsschbråch in Belgien)
- Irisch
- Italienisch
- Letisch
- Litauisch
- Maltesisch
- Rumenisch (is a Mindahaidnschbråch in Bulgarien und Ungan)
- Schwédisch (is a Mindahaidnschbråch in Finlãnd)
- Slowakisch (is a Mindahaidnschbråch in Ésdaraich, Poin, Rumenien, da Tschechai und Ungan)
- Slowénisch (is a Mindahaidnschbråch in Italien, Ésdaraich und Ungan)
- Schbanisch
- Tschechisch (is a Mindahaidnschbråch in Ésdaraich)
- Ungarisch (is a Mindahaidnschbråch in Ésdaraich, Rumenien, da Slowakai und Slowenien)
[dro werkln] EU-Charta fia Regional- und Mindahaidnschbråchn
Zusezlich zu de 23 Ãmtsschbråchn wean in da EU-Charta fu de Regional- und Mindahaitnschbråchn (European Charter for Regional or Minority Languages - ECRML) nu an Haufn zusezlicha Schbråchn, de in Airopa dahoam san, ãneakãnt und ois schiznswiadig und föadarungswiadig definiad.
Då ghean zum Baischbü dãn Luxnbuagisch, Katalanisch, Baskisch, Galizisch, Bretonisch, Jidisch, Jenisch, Romanes, Rusinisch, Samisch, Walisisch, Scots, Kornisch, Armenisch, Sorbisch, Ost-Frisisch, West-Frisisch, Limbuagisch, Niadasegsisch, Niadadaidsch und nu fü ãndare dazua.
Insgesãmt san s iwa 60. (Boarisch is ned dabai)
Mea dazua unta: EU-Charta fia Regional- und Mindahaidnschbråchn