Spofiecha
Aus Wikipedia
Spofiecha | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
![]()
a Wuif (Canis lupus)
|
||||||||||||
Taxonomie | ||||||||||||
|
||||||||||||
Wissenschåftlicha Nåm | ||||||||||||
Mammalia | ||||||||||||
Linnaeus 1758 | ||||||||||||
Untaglàssna | ||||||||||||
|
D'Spofiecha oda Spåfiecha (Mammalia, dt. Säugetiere) sànt a Glàss fo di Wirwifiecha, de wos ma zmoast an eanam Föi dakennt, und de wos eanane Jungan mid Milli saing. Af da ganzn Wöid gibt's heidzudogs um di 5500 Årtn fo Spofiecha; se weant in drei Untaglàssna aufdeid: d'Ursaiga, de wos nu Oa lengt, di Beitelsaiga und di Hèan Spofiecha, de wos à Plazentafiecha hoaßn; biologisch gsèng gherd zu di letztan à da Mensch dazua.
[dro werkln] Systematik
T'hèan Spofiecha wern untagliedad in 21 Ordnungan:
- Iwaordnung Afrotheria:
- Ordnung Tenrekårtige (Afrosoricida)
- Ordnung Risslspringa (Macroscelidea)
- Ordnung Tubulidentata, mit blouß oana oanzign Årt, am Erdfàggi (Orycteropus afer))
- Ordnung Schliaffa (Hyracoidea)
- Ordnung Risslfiecha (Proboscidea, mit di Elefåntn (Elephantidae) ois oanziga Famui
- Ordnung Seekia (Sirenia)
- Iwaordnung Xenarthra:
- Ordnung Girtlfiecha (Cingulata)
- Ordnung Zånårmade (Pilosa)
- Iwaordnung Euarchontoglires:
- Ordnung Spiezherndl (Scandentia)
- Ordnung Riesngleidda (Dermoptera)
- Ordnung Brimàtn (Primates) oda Herrnfiecha, z.B. d'Offna und da Mensch (Homo sapiens)
- Ordnung Fieslfiecha (Rodentia)
- Ordnung Hosna (Lagomorpha), z.B.:
- da Föidhos (Lepus europaeus) und
- da Kiniglhos (Oryctolagus cuniculus)
- Iwaordnung Laurasiatheria
- Ordnung Insektnfressa (Eulipotyphla), z.B.:
- da Igl (Erinaceus europaeus)
- da Maulwurf (Talpa europea)
- t'Spiezmais (Sorex)
- Ordnung Fledafiecha (Chiroptera)
- Ordnung Schuppnfieche (Pholidota)
- Ordnung Raubfiecha (Carnivora), z.B.:
- da Dåchs (Meles meles) und da Fuchs (Vulpes vulpes)
- da Fischodda (Lutra lutra)
- d'Kozna, z.B. d'Wuidkoz (Felis silvestris) und d'Hauskoz (Felis silvestris domesticus), da Lef (Panthera leo) und da Luchs (Lynx lynx)
- da Bär (Ursus)
- d'Måda (Martes), z.B. da Stoamåda
- d'Wossaraubfiecha (Pinnipedia), z.B. da Seehund und as Woiroß
- as Wiesl (Mustela nivalis) und as Hermelin (Mustela erminea)
- da Wuif (Canis lupus) und da da Hund (Canis lupus familiaris)
- Ordnung Ungrodhufade (Perissodactyla), z.B.:
- da Esi (Equus asinus) und as Roß oda Pferdl (Equus caballus)
- as Nåshorn (Rhinoceros)
- Ordnung Grodhufade (Artiodactyla), z.B.:
- as Rindfiech (Bos taurus), da Biffi (Bos bubalus) und da Wossabiffi (Bubalus arnee)
- t'Gweidroga, z.B. as Rè (Capreolus capreolus), da Roudhirsch (Cervus elaphus) und da Dåmhirsch (Dama dama)
- d'Gàms (Rupicapra rupicapra), d'Goaß (Capra hircus) und da Stoabog (Capra ibex)
- as Schof (Ovis aries) und as Wuidschof oda Muffischof (Ovis ammon)
- as Schweindl (Sus scrofa domesticus) und d'Wuidsau (Sus scrofa ferus)
- d'Kamöi (Camelus)
- Ordnung Wossaspofiecha (Cetacea) mid di Döifina und di Woi (Cetaceae)
- Ordnung Insektnfressa (Eulipotyphla), z.B.:
[dro werkln] Nom
Da boarische Nom "Spofiecha" loadt si von am oidn Wort fia "saing" o, vgl. im Hochdeitschn Spanferkel, boarisch Spofàggal: a Fàggal, wos nu Milli saigt.