Pryf

Oddi ar Wicipedia

Pryfed
Gwenynen
Dosbarthiad gwyddonol
Teyrnas: Animalia Ffylwm: Arthropoda Is-ffylwm: Hexapoda Dosbarth: Insecta Linnaeus, 1758
Urddau
Is-ddosbarth Apterygota Archaeognatha (sioncod gwrychog) Thysanura (pryfed arian) Monura - diflanedig Is-ddosbarth Pterygota Ephemeroptera (cylion Mai) Odonata (gweision y neidr a mursennod) Palaeodictyoptera - diflanedig Infraclass Neoptera Blattodea (chwilod duon) Mantodea (mantisiaid) Isoptera (morgrug gwynion) Zoraptera Grylloblattodea Dermaptera (pryfed clust) Plecoptera (pryfed y cerrig) Orthoptera (ceiliogod y rhedyn, criciaid ayyb.) Phasmatodea (pryfed brigyn) Embioptera (gwe-nyddwyr) Mantophasmatodea Uwch-urdd Exopterygota Psocoptera (llau llyfrau, llau rhisgl) Phthiraptera (llau) Hemiptera (bygiau) Thysanoptera (thripsod) Uwch-urdd Endopterygota Miomoptera - diflanedig Megaloptera (brychod y gro) Raphidioptera (pryfed gyddfog) Neuroptera (adennydd siderog, morgruglewod) Coleoptera (chwilod) Strepsiptera (pryfed cacwn) Mecoptera (pryfed sgorpion) Siphonaptera (chwain) Protodiptera - diflanedig Diptera (gwir bryfed) Trichoptera (pryfed gwellt) Lepidoptera (gloynnod byw, gwyfynod) Hymenoptera (morgrug, gwenyn, cacwn ayyb.)

Anifeiliaid di-asgwrn-cefn sydd yn perthyn i'r dosbarth Insecta yw pryfed (neu drychfilod). Y pryfed yw'r dosbarth mwyaf yn y ffylwm Arthropoda ac yn cynnwys mwy nag 800,000 o rywogaethau - mwy nag unrhyw ddosbarth arall o anifeiliaid. Mae gan bryfed chwe choes. Gall fod hyd at dau bâr o adenydd ganddynt hefyd. Mae pryfed yn byw ymhob amgylchedd ar y ddaear, er mai dim ond ychydig o rywogaethau ohonynt sy'n byw yn y môr.

[golygu] Rhestr pryfed

• am rywogaethau glöyn byw a gwyfyn gweler glöyn byw

• Cacynen (Wasp: Apocrita)
• Cardwenynen (Carder bumble-bee: Bombus humilis a Shrill carder bee Bombus sylvarum)
• Ceiliog y rhedyn (Grashopper: Orthoptera)
• Coenagrion Benfro (Southern damselfly: Coenagrion mercuriale)
• Chwannen (Flea: Siphonaptera)
• Chwilen (Beetle, Coleoptera)
  • Chwilen deigr (Tiger beetle: Cicindela germanica)
  • Chwilen ddaear (Ground beetle: Lionychus quadrillium, Panagaeus crux-major a Perileptus areolatus)
  • Chwilen ddu (Cockroach: Blattodea)
  • Chwilen ddŵr (Water beetle: Bidessus minutissimus)
  • Chwilen gorniog (Stag beetle: Lucanus cervus)
  • Chwilen grwydr (Rove beetle: Meotica anglica)
• Gwas y neidr (Dragonfly: Odonata)
• Gwenynbryf smotiog (Dotted beefly: Bombylius discolor)
• Gwenynen (Bee: Apoidea)
• Gwiddonyn (Weevil: Curculionoidea)
• Lleuen (Louse: Phthiraptera)
• Morgrugyn (Ant: Formicidae)
  • Morgrugyn du'r gors (Black bog ant: Formica candida)
  • Morgrugyn gwyn (Termite: Isoptera)
• Pryf (Fly)
  • Pryf clust (Earwig: Dermaptera)
  • Pryf lladd (Hornet robber fly: Asilus crabroniformis, Spiriverpa (Thereva) lunulata a Thinobius newberyi)
  • Pryf pigfain (Stiletto fly: Cliorismia rustica)
  • Pryf soldiwr (Soldier fly: Odontomyia hydroleon)
  • Pryf tân (Firefly: Lampyridae)
  • Pryf teiliwr (Cranefly: Tipulidae)
  • Pryf y cerrig (Stonefly: Plecoptera)
• Saerwenynen (Mason bee: Osmia parietina a Osmia xanthomelana)