A Christmas Carol

Van Wikipedia

A Christmas Carol (volledige titel: A Christmas Carol in Prose, Being a Ghost Story of Christmas) is een boek van Charles Dickens.

A Christmas Carol verscheen op 19 december 1843 en was uitverkocht op de 22e. De eerste versie was geïllustreerd door John Leech. Het boek was dus onmiddellijk een succes met een verkoop van 6000 exemplaren binnen een week. Dickens schreef dit boek om een schuld te kunnen afbetalen (en het verkoopsucces was dus belangrijker dan de literaire waarde).

Het boek kwam uit in een periode dat de tradities van Kerstmis steeds minder in ere werden gehouden. A Christmas Carol bracht daar een verandering in.

Inhoud 1 Het verhaal 2 A Christmas Carol in film, op televisie en in het theater 3 Vervolgen 4 External links

[bewerk] Het verhaal

A Christmas Carol is een Victoriaanse allegorie over een oude en verbitterde vrek, Ebenezer Scrooge, die in de nacht voor Kerstmis in een aantal dromen heeft en daardoor tot inkeer komt. Scrooge is een financier en geldwisselaar die zijn leven lang zich heeft gericht op het verkrijgen van meer geld en verder niets. Hij veracht andere zaken dan geld, inclusief vriendschap, liefde en de gedachten van het kerstfeest.

Dickens heeft het verhaal ingedeeld in vijf hoofdstukken. Het verhaal begint begint met het vaststellen dat Jacob Marley, Scrooges zakenpartner in "Scrooge & Marley", dood is. Het verhaal begint op kerstavond, precies zeven jaar na de dood van Marley. Scrooge en zijn boekhouder Bob Cratchit zijn aan het werk op het kantoor, met Cratchit in een slecht verwarmde ruimte - slachtoffer van de gierigheid van Scrooge. Fred, een neef van Scrooge, komt langs om zijn oom een 'gelukkig kerstfeest' te wensen en hem uit te nodigen voor het kerstdiner op eerste kerstdag. Scrooge stuurt hem weg met opmerkingen als "Bah! Onzin!". De heren die daarna binnenkomen om te collecteren voor de armen worden door Scrooge afgepoeierd met de opmerkingen dat de werkhuizen en de armenwet voldoende zijn voor de armen. Als de heren antwoorden dat hij liever zou sterven dan naar een armenhuis gaan antwoordt Scrooge "Als ze liever sterven ... dan moeten ze dat maar doen en zo de overbevolking verminderen". Aan het eind van de dag stemt Scrooge grommend in met een vrije dag voor Cratchit op eerste kerstdag, mits hij de tweede kerstdag vroeger komt ter compensatie.

Scrooge gaat laat naar huis, een statig pand dat vroeger van wijlen Jacob Marley was. Hij woont in een kleine kamer en de rest van het huis is verhuurd als kantoor. Zijn kamer is donker en koud om kosten te sparen. Als hij de sleutel in het slot steekt schrikt hij als de klopper op de deur de vorm krijgt van het spookachtige gezicht van Marley. Dit is het begin van een gedenkwaardige nacht. Geluiden in het donker op de trap, geluiden van schuivende grendels en slaande deuren elders in het huis, en een onverklaarbaar gerinkel van de in onbruik geraakte bediendenbel gaan vooraf aan een bezoek van Marley terwijl Scrooge bij de haard zijn pap zit te eten. Marley is gekomen om Scrooge te waarschuwen dat zijn huidige levensstijl hen het zelfde lot zal brengen als Marley na zijn dood: veroordeeld om over de aarde te zwerven als boetedoening voor het gebrek aan naastenliefde tijdens zijn leven. Als symbool van zijn marteling draagt Marley een zware ketting met daaraan symbolische objecten uit zijn leven, maar dan in massief metaal: kasboeken, geldkisten, sleutels en dergelijke. Marley waarschuwt dat het lot van Scrooge nog erger kan zijn, want zijn ketting was zeven jaar geleden al net zo lang als die van Marley, en hij heeft met zijn egocentrische levensstijl daar alleen maar aan toegevoegd. Marley vertelt Scrooge bovendien dat hij een kans heeft om aan zijn lot te ontkomen door bezoeken van drie geesten die een voor een zullen komen. Scrooge is geschrokken maar niet geheel overtuigd dat hij niet hallucineerde en gaat naar bed, denkend dat een goede nachtrust hem goed zal doen.

Om 1 uur 's nachts verschijnt de eerste geest die zichzelf 'Geest van Voorbije Kerstmis' ('Ghost of Christmas Past') noemt. Hij leidt Scrooge langs enkele van de gelukkigste en verdrietigste gebeurtenissen uit Scrooges verleden, gebeurtenissen die Scrooge hebben gemaakt tot wat hij nu is. De gebeurtenissen betreffen zijn vader (die zelfs met Kerstmis Scrooge eenzaam op de kostschool liet zitten), het verlies van zijn grote liefde door teveel aandacht voor de zaken en de dood van zijn zus, de enige persoon die hem liefde en aandacht schonk. Niet langer in staat de pijnlijke herinneringen te verdragen en met een steeds sterker worden gevoel van spijt, smeekt hij de geest hem naar huis te laten gaan. Terug in zijn kamer is het weer 12 uur.

Om 1 uur 's nachts (wederom) verschijnt de tweede geest die zichzelf 'Geest van Huidig Kerstmis' ('Ghost of Christmas Present') noemt. Deze geest toont hem het karige kerstfeest van de familie Cratchit, het goede karakter van de kreupele zoon, Tiny Tim, en de mogelijke vroege dood van deze jongen. Dit vooruitzicht zet Scrooge echt aan het denken en hij toont medelijden. De geest herinnert hem aan zijn woorden van eerder die dag over het verminderen van de overbevolking. Ze bezoeken ook neef Fred waar een vrolijk kestfeest wordt gevierd met en spel waarbij een persoon geraden moet worden met alleen ja/nee vragen. Fred heeft uiteraard Ebenezer Scrooge in gedachten en door de vragen wordt diens karakter bloot gelegd. Het hoofdstuk eindigt symbolisch met het tonen van twee kinderen, Onwetendheid en Behoefte (Ignorance en Want), die zich onder de mantel van de geest bevinden, en die de belangrijkste oorzaken van het lijden in de wereld personificeren. Als Scrooge vraagt of ze geen plaats hebben om te wonen citeert de geest hem weer: "Zijn er dan geen armenhuizen?". Na dit bezoek keert Scrooge weer terug naar zijn kamer en staat de klok wederom op 12 uur.

De derde, zwijgende geest, de 'Geest van Toekomstig Kerstmis', komt net na middernacht. Hij confronteert Scrooge met zijn eigen dood: een groepje mensen heeft het over de zojuist overleden "oude schraper" en spullen uit diens huis worden verkocht en daarbij bijkt hoe zeer zijn dood de mensen koud laat. Scrooge herkent niet dat het om hem zelf gaat. Ze bezoeken ook het huis van de Cratchits die kerstmis vieren zonder Tiny Tim. Als Scrooge de geest smeekt te vertellen wie de "oude schraper" is, toont de geest hem zijn eigen grafsteen.

Het laatste hoofdstuk vertelt over Scrooge die zijn leven verandert en de royale, zachtaardige man wordt die hij was voor de dood van zijn zuster. Hij geeft op kerstochtend een jongen de opdracht de slager een kalkoen 'twee keer zo groot als Tiny Tim' te laten bezorgen bij de familie Cratchit. Hij verontschuldig zich bij de collecterende heren en doet een gulle bijdrage. Bovendien neemt hij de uitnodiging van neef Fred aan om bij hem het kerstfeest te vieren.

De thema's van het verhaal, sociaal onrecht en armoede, de relatie daartussen en hun oorzaken en gevolgen, zijn terugkerende thema's in Dickens' werk. De illustrator van de eerste editie, John Leech, was ook een politiek radicale kunstenaar.

[bewerk] A Christmas Carol in film, op televisie en in het theater

A Christmas Carol is talloze keren aangepast voor theater, film en televisie. Volgens de Internet Movie Database dateert de eerste verfilming al uit 1910.

Een greep uit de lijst van aanpassingen:

• Scrooge (1935) met Seymour Hicks als Scrooge.
• A Christmas Carol (1938) met Reginald Owen als Scrooge en Gene en Kathleen Lockhart als de Cratchits.
• Scrooge (omgedoopt naar A Christmas Carol voor de Amerikaanse release), met Alastair Sim als Scrooge.
• A Christmas Carol (1954), een televisiefilm met Fredric March als Scrooge en Basil Rathbone as Marley.
• Mister Magoo's Christmas Carol (1962), een tekenfilm voor televisie van UPA.
• Scrooge (1970), een verfilmde musical met Albert Finney als Scrooge and Alec Guinness als Marleys geest.
• A Christmas Carol (1970), minstens 31 jaar opgevoerd in het theater Raleigh's Memorial Auditorium.
• A Christmas Carol (1971), een Oscar-winnende gedeeltelijke tekenfilm met Alastair Sim wederom als Scrooge.
• The Stingiest Man in Town (1979), een getekende tv-musical geproduceerd door Rankin-Bass met Walter Matthau als de stem van Scrooge en Tom Bosley als verteller.
• An American Christmas Carol (1979), een bewerking waarin het verhaal is verplaatst naar New England in de jaren 1930 en de Scrooge de naam Benedict Slade heeft.
• Bugs Bunny's Christmas Carol (1979), televisie tekenfilm met diverse Looney Tunes karakters.
• Mickey's Christmas Carol (1983), een korte tekenfilm met diverse Walt Disney karakters, zoals Scrooge McDuck in de rol van Ebenezer Scrooge.
• The Gospel According to Scrooge (1986), een theatermusical die de religieuze elementen van het verhaal benadrukt en in Amerikaanse kerken nog wordt opgevoerd.
• Scrooged (1988), een bewerking in hedendaagse context, geregiseerd door Richard Donner, met Bill Murray als vervelende TV producer die door de geesten van Kerstmis wordt acchtervolgd.
• Blackadder's Christmas Carol (1988), een parodie waarin de filantroop Ebenezer Blackadder een gierigaard wordt na een bezoek van de geesten van Kerstmis.
• The Muppet Christmas Carol (1992), met diverse Muppet karakters en met Michael Caine als Scrooge.
• The Flintstones Christmas Carol (1994), tekenfilm met Fred Flintstone als 'Ebonyzer Scrooge', Barney als 'Bob Cragit' and Mr. Slate als 'Jacob Marley'
• Ebbie (1995), de eerste bewerking met de rol van Scrooge gespeeld door een vrouw met Susan Lucci als Elizabeth "Ebbie" Scrooge, de kille eigenaresse van een warenhuis.
• A Solstice Carol (1996), een vakantieaflevering van Xena: Warrior Princess waarin Scrooge wordt vervangen door een boosaardige koning en de drie geesten zijn vervangen door de drie schikgodinnen uit de Griekse mythologie.
• Ebenezer (1997), een Canadese tv productie in western stijl met Jack Palance en Rick Schroder.
• The Family Man (2000), is geen directe bewerking, doch het verhaal van een rijke, kille zakenman (Nicolas Cage) die de betekenis van Kersmis leert door een bovennatuurlijke gebeurtenis is geïnspireerd op het verhaal van Dickens.
• A Carol Christmas (2003), een televisiebewerking met Tori Spelling als "Scroogette" en William Shatner als de Geest van Huidig Kerstmis.
• Caroll's Christmas (2004), met moderne geesten die op kerstavond het huis van de verkeerde man bezoeken.
• A Sesame Street Christmas Carol (2006), een op Sesamstraat karakters gebaseerde DVD-film met Oscar het Moppermonster in de rol van Scrooge.
• A Camden Christmas Carol (2006), een multimedia bewerking voor theater gespeeld door het Rutgers-Camden Center for the Arts uit Camden (New Jersey).

[bewerk] Vervolgen

Dickens sluit het verhaal af met twee korte alinea's waarin hij vertelt dat Tiny Tim overleeft en dat Scrooge bekend wordt door zijn hervonden goedheid. Dit happy end geeft geen verdere details over wat er met de verschillende personages gebeurt.

Diverse auteurs zijn in dit gat gesprongen en hebben een vervolg geschreven, op internet of als roman (en zelfs op televisie). Een tweetal voorbeelden:

• Timothy Cratchit's Christmas Carol, 1917: A Sequel to the Charles Dickens Classic door Dale Powell. In deze versie is 'Tiny Tim' een rijke immigrant in Amerika die zijn eigen geestbezoeken krijgt op kerstavond.
• "Scrooge & Cratchit" (scrooge-and-cratchit.com, 2002) door Matt McHugh. Zeven jaar na het origineel is Bob Cratchit partner van Scrooge en zij staan tegenover bankiers die even medogenloos zijn als Scrooge in zijn slechtste jaren.

[bewerk] External links

Online edities

• (en) 'A Christmas Carol' op Wikisource
• (en) 'A Christmas Carol' op de site van project Gutenberg
• (en) Gratis audiobookop LibriVox
• (en) A Christmas Carol - Eenvoudig leesbare HTML versie.
• (en) A Christmas Carol - Special Collections, University of Glasgow (met illustraties).