Artikel (recht)

Van Wikipedia

Met artikel als begrip in het recht wordt bedoeld een onderdeel van de regelgeving, bijvoorbeeld een verdrag of een wetboek. Je spreekt over het zoveelste artikel van het Burgerlijk Wetboek, het Wetboek van Strafrecht of van het Wetboek van Koophandel. Ook bij verdagen spreek je over artikelen, bijvoorbeeld artikel 1 van het Handvest van de Verenigde Naties.

[bewerk] Systematiek

[bewerk] Nederland

Wetten in Nederland kennen een redelijk vast patroon. Afhankelijk van de omvang van de wet is een wet onderverdeeld in boeken, hoofdstukken of titels, die soms nog weer onderverdeeld zijn in afdelingen of paragrafen, en uiteindelijk als laatste onderverdeling het artikel. Kleinere wetten bestaan soms alleen uit artikelen, soms slechts één artikel.

Gebruikelijk is om binnen de wet (bij grotere wetten, binnen een boek} de artikelen door te nummeren. Als hoofdstuk 1 eindigt met artikel 9 dan begint hoofdstuk 2 met artikel 10. Binnen het bestuursrecht wordt deze gewoonte niet gevolgd, bij de Algemene wet bestuursrecht worden de artikelen per hoofdstuk genummerd, dan krijg je bijvoorbeeld artikel 2.1, wat dan duidt op het eerste artikel van het tweede hoofdstuk.

De nummering zorgt vooral bij grotere wetten vaak voor een probleem. Bij het vaststellen van de wet voor de eerste keer loopt de nummering netjes door van 1 tot bijvoorbeeld 500. Bij latere wetswijzigingen, vaak toevoegingen van nieuwe onderwerpen, wordt geprobeerd de nieuwe regel te plaatsen bij het artikel dat er mee samenhangt. Dat gebeurt dan door achter artikel 200 een nieuw artikel 200a te plaatsen. In het oude BW kende de regeling van de arbeidsovereenkomst bij de vastselling van het wetboek slechts drie artikelen. Op het moment dat het arbeidsrecht werd overgebracht naar het nieuwe BW waren dat er bijna 100, zodat de oorspronkelijke artikelen 1637,1638 en 1639 werden uitgebreid met contstructies als artikel 1638nn.

Het artikel is bedoeld om een concrete regel te geven op het 'laagste' niveau van de wet. Voor een bepaalde concrete situatie wordt middels het artikel een zo eenduidig mogelijke norm gegeven cq gesteld. Soms kan dat met een vrij eenvoudige formulering, het artikel bestaat uit een redelijk lopende zin die een duidelijke norm geeft. Bijvoorbeeld artikel 6 van boek 1 van het BW: De geslachtsnaam wordt ten aanzien van eenieder dwingend bewezen door de akte van geboorte. Maar veel vaker volstaat één zin niet. Met name wetten op het terrein van het sociale zekerheid kennen vaak zeer lange artikelen.

Het artikel wordt dan, om het nog enigszins leesbaar te houden, onderverdeeld in leden. De leden kunnen nog weer worden onderverdeeld in 'sub asub b'en 'sub c', waarbij in de meest hopeloze gevallen de subjes nog weer een nadere verdeling kennen in 'ten eerste', 'ten tweede' enzovoort.